Ekonomist Mertkan Hamit: KKTC Su Temin Projesi bir bağımlılık projesidir

"KKTC Su Temin Projesi" boru patlamasıyla bir kez daha gündeme geldi. Bu projeyle adada özelleştirme ve maaliyetin halka ödenmesinin gündeme geldiğini belirten Ekonomist Mertkan Hamit, "Gelinen noktada bunun bir bağımlılık projesi olduğunu biliyoruz" dedi. 

AKP’nin "asrın projesi" olarak gösterdiği, ve 5 yıl önce yaptığı "KKTC Su Temin Projesi” kapsamında döşenen boruların patladığı 8 Ocak tarihinde ortaya çıktı. Mersin'in Anamur sahilinden 5 mil açıkta patlayan su boruları deniz yüzüne çıktı.

1,6 milyar TL'ye mal olan proje kapsamında, Türkiye ile KKTC arasına 80 kilometrelik askılı boru sistemi kuruldu. Borular, denizin 250 metre altından şamandıralar ile bağlandı ve ilk su Eylül 2015’te Ada’ya ulaştı. Türkiye’den gelen su arıtma tesisinden geçtikten sonra Devlet Su İşleri’nin (DSİ) yaptığı KKTC tarafındaki Geçitköy barajına boşaltılmaya başladı.

"HERHANGİ BİR SU SIKINTISI YOK"

Boruların patlamasının ardından konuşan Kuzey Kıbrıs Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanı Dursun Oğuz, onarım çalışmalarının başladığını belirtmiş, yerel su kaynaklarında bir su sıkıntısının yaşanmadığını ve 20 milyon metreküp su bulunduğunu kaydetmişti. 

Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli de isale hattında kopukluk gözlemlendiğini ve su akışının aksadığını aktararak ""Henüz nedeni belli değil ama bir çıkma olduğu gözleniyor. Bildiğiniz üzere bu iş aynı köprü teknolojisi gibi" açıklaması yapmıştı.

MA'dan Hamdullah Kesen'in haberine göre “KKTC Su Temin Projesi”ni değerlendiren Ekonomist Mertkan Hamit ise Kıbrıs'ın kuzeyinin sağlıklı bir su kaynağı olmadığını ifade etti. Projeye dair Ada'da su platformu kurulduğunu hatırlatan Hamit,  "Bunun sadece insani bir dayanışma projesi değil aynı zamanda Kıbrıs ile Türkiye arasındaki kolonyal ilişkileri perçinlediğine yönelik de yaklaşımlar bu dönemde ifade edildi" dedi. 

"SAĞLIKLI BİR SU KAYNAĞI YOK"

Hamit, "Her ne kadar bu antlaşma adanın ilhak yada taksimini yasaklıyorsa da, Yunanistan'ın ilhak girişimine karşı askeri bir güç kullanmış ve adanın defacto taksimine yönelik adım atmış. Ancak sadece kuzeyini kendine bağımlı hale getirmiş, güneyi ise bağımsız bir devlet olarak hayatına devam etmiştir. Adanın defacto bölünmesi ile birlikte Kuzey Kıbrıs ile Türkiye Cumhuriyeti arasında bir ekonomik paradigma oluştu. Bu tek yönlü bir bağımlılık yarattı. Özellikle son yıllarda bu bağımlılık ilişkisi AKP'nin neoliberal ve yayılmacı politikaları ile çok daha farklı bir niteliğe erişti. Bunların mihenk taşlarından biri de adaya su getirilmesi üzerinde gerçekleşti. Kıbrıs'ın kuzeyinin sağlıklı bir su kaynağı bildiğiniz gibi yok. Genelde temiz suyu kuyulardan veya yağmur suyunu biriktirdiği göletlerle topluyor. Bu su kalitesinin düşük olduğu söyleniyor. Bunun dışında bir iki noktada deniz suyu arıtma tesisi de var" diye konuştu.

"SÖMÜRGECİ POLİTİKALARIN BİR YANSIMASI"

Bu projeyle birlikte su kaynaklarının özelleştirilmesinin gündeme geldiğini projenin maliyetlerinin halka ödetildiğini söyleyen Hamit, su fiyatlarının da bu projeyle birlikte arttığını dile getirdi. 

Projenin mühendislik olarak önemli bir örnek olduğunu ancak yarattığı ekonomik ilişki biçimiyle Kıbrıslı Türkleri dezavantajlı pozisyona sokacak nitelikte olduğunu vurgulayan Hamit, "Yeraltı su kaynaklarını koruyalım derken, bu sefer olduğu gibi su kaynaklarımızın yönetiminde etkisiz eleman haline geldik. Bu bildiğiniz sömürgeci politikaların bir yansıması. Sözde iki kardeş topluluk, milliyetçilere göre ana yavru olduğumuz dile getiriliyor. Ancak burada ananın yavruyu kordonundan koparmadan yaşamasına zorladığı bir mutant yaratıldı. Su bunun mihenk taşlarından biridir" diye belirtti. 

MALİYET CEPLERE YÜKLENECEK

Denizin 5 farklı noktasında arıtma tesisi kurulmasına yönelik bir projenin de Avrupa Birliği tarafından gerçekleştirilmek istendiğini belirten Hamit, "Bir şekilde danışman firmaların ortaklarından birinin 'Kıbrıslı Rum olduğu' iddia edilerek dönemin Cumhurbaşkanı Derviş Eroğlu'nun TC ile istişaresiyle bu konu iptal etmişti. Denizden su arıtarak sağlıklı su kaynağını 5 milyon avroya ve toplumun cebinden para çıkmadan kendi kendine yeter nitelikte yapmak mümkünken, çok daha çılgın bir proje yapıldı ve şimdi sorunlar yaşıyoruz. Bu sorunlar yapılan masrafların tümünün boşa gitmesine mi neden olur yoksa ufak tefek bir arıza mıdır bilemiyorum. Ancak, gelinen noktada bu projenin bir bağımlılık projesi olduğunu biliyoruz. Bu bağımlılık projesinin görkemini koruması için Türkiye'deki iktidarın Anadolu insanının veya Kıbrıslı Türk toplumunun cebine yüklenme ihtimalinden çekiniyorum" ifadelerini kullandı. (HABER MERKEZİ)