Emek örgütlerinden 'reform' paketi ve kıdem tazminatı tepkisi

Emek örgütleri, Hazine ve Maliye Bakan Albayrak'ın kıdem tazminatının fona devrini yeniden gündeme getirmesine karşı açıklamalar yaptı. Kamu sendikaları da dahil olmak üzere işçilerin kazanılmış hakkı olan kıdem tazminatının gasbedilmesine izin verilmeyeceğini ifade eden emek örgütleri, gerekirse genel grev kararı alınacağı uyarısında bulundu.

DİSK: ‘REFORM’ PAKETİ EMEĞİYLE GEÇİNENLERİN ZARARINA

DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu, “Yeni Ekonomik Program Yapısal Dönüşüm Adımları 2019” adıyla açıklanan ekonomik hedefler üzerine yazılı açıklama yaptı. Programın ülkelinin içinde bulunduğu derin ekonomik krizden çıkış için umut vadetmediğini dile getiren Çerkezoğlu, “Tersine krizin faturasını çalışanların, emeği ile geçinenlerin sırtına yüklemeyi hedefleyen ciddi tehlikeler içeriyor” dedi.

Ekonomik krizin en büyük yükünü çeken emeğin temsilcilerinin görüşleri alınmadan sunumun hazırlandığını kaydeden Çerkezoğlu, “Muhtemelen sadece sermaye örgütlerinin görüşleri alınarak hazırlanan sunumda yer alan önlemler, çalışanlar açısından ciddi olumsuz sonuçlar yaratacak niteliktedir. DİSK olarak krizden çıkışla ilgili politikaların Çalışma Meclisi ve Ekonomik ve Sosyal Konseyde kamuoyu önünde tartışılarak oluşturulası gerektiğini bir kez daha vurguluyoruz” ifadelerini kullandı.

KIDEM TAZMİNATI, ZORUNLU BES, VERGİ...

Çerkezoğlu’nun açıklamalarında öne çıkan noktalar ise şöyle:

“Bakan Albayrak tarafından yapılan Yapısal Dönüşüm Adımları 2019 sunumu işçi sınıfı için çözüm değil daha fazla sorun anlamına geliyor. Sunumda yer alan çalışma hayatına ilişkin hedefler emeği ile geçinenlerin var olan haklarını zayıflatacak ve işçilere daha fazla yük getirecektir.

Dönüşüm Adımları adlı sunuma göre ‘kıdem tazminatı reformu’nun gerçekleştirilmesi ve kıdem tazminatı ile Bireysel Emeklilik Sistemi’nin entegre edilmesi planlanmaktadır. Kıdem tazminatı fonu kurulmasının ve bu fonun BES ile bütünleştirilmesinin hedeflendiği açıktır. BES’in zorunlu hale getirileceği de ifade edilmektedir.

Kıdem tazminatının fona devri DİSK ve işçi sendikalarının ezici çoğunluğu açısından kapanmış bir tartışmadır. Yeniden gündeme getirilmesi kabul edilemez. Kıdem tazminatının fona devri kıdem tazminatının miktarını düşürecek, ödemesini zorlaştıracak ve işçilerin önemli bir iş güvencesi dayanağını ortadan kaldıracaktır. Hükümeti kapanmış bir tartışmayı açmaması için uyarıyoruz. Kıdem tazminatı kırmızı çizgimizdir. Tartışmayacağız ve kabul etmeyeceğiz.

BES’i zorunlu hale getirilmesi de kabul edilemez. BES’in zorunlu olması ücretler üzerinde yeni bir yük anlamına gelecektir. Zorunlu BES düşük ve orta gelirli çalışanlar için gelir kaybı demektir. Kriz koşullarında zaten artan geçim sıkıntısının daha da artması anlamına gelecektir. Bakan Albayrak’ın “emeklilerin geçim kaygısı olmayacak” diye sunduğu zorunlu BES, işçilerin gelirlerinin tırpanlanması, bugünkü geçim sorununun büyütülmesi anlamına gelmektedir. Emekli aylık ve gelirlerini insanca yaşayacak düzeye yükseltmek, devletin görevidir.

Kıdem tazminatı fonu ile zorunlu hale getirilecek BES’in ‘entegre edilerek’, tıpkı İşsizlik Sigortası Fonunda yapıldığı gibi işverenleri ve bankaları fonlamak için kullanılmasına, krizde yüzde 99’un haklarının gasp edilerek yüzde 1’e kaynak aktarılması asla kabul edilemez.

Vergi reformu adı altında kurumlar vergisinin kademeli olarak düşürülmesi ve dolaylı vergilerin vergi gelirleri içindeki payının düşürülmesi hedefi, gelir vergisinin artışı anlamına gelecektir. Gelir vergisinde ezici pay ücretli çalışanlara aittir. Bu hedef emekçilerin vergi yükünün artması anlamına gelecektir.

Ekonomik krizden çıkış için öncelikle demokratik hukuk devletini tesis edecek adımların atılması krize karşı emeğin haklarını koruyacak sosyal politika önlemlerinin alınması gerekiyor.”

BİRLEŞİK METAL-İŞ: İKTİDAR KENDİSİNE YENİ KASA OLUŞTURMA DERDİNDE

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın açıkladığı reform paketine tepkiler sürüyor. Birleşik Metal-İş Genel Yönetim Kurulu yaptığı yazılı açıklama ile, “Daha seçimlerin tozu dumanı ortadan kalkmadan yurttaşların iradesi hiçe sayılarak açıklanan yeni ekonomik programdan anlaşıldığı üzere AKP Yönetimi gözünü her zaman ki gibi çalışanlara, elini de işçinin, emekçinin cebine atmış bulunuyor. İktidar kendisine yeni bir kasa oluşturmak derdindedir” diyerek açıklanan reform paketine tepki gösterdi.

“83 yıllık kazanımımız olan kıdem tazminatımızı elimizden almak istiyorlar” denilen açıklamada şu şöyle devam etti: “Emekçiler için yıllardır kâbusa dönen fonlar şimdi yeniden kıdem tazminatı olarak karşımıza çıkarılıyor. Dedikleri gibi Kıdem Tazminatı Fonu ile Zorunlu Bireysel Emeklilik Fonu birlikte ele alınıp düzenlenirse işçilerin maaşları düşecek, işsizler ise tazminat alamayacak demektir. Çalışanlar olarak, Zorunlu Tasarruf Fonu, Konut Edindirme Fonu gibi fonlardan aldığımız büyük yaraların ve gördüğümüz zararların ardından yine bizim paralarımızla kurulan İşsizlik Fonu da hükümetlerin ve sermayenin gizli kasası haline getirildi. Yetmedi, Zorunlu Bireysel Emeklilik Sigortası (BES) adı altında yeni kesintilerle kendilerine yeni kaynaklar yaratmak istediler. Çalışanlardan bekledikleri ilgiyi görmeyince de şimdi bu zorunlu sistemden çıkmayı imkansız hale getirmek istiyorlar. Özelleştirme adı altında peşkeş çekilen kamu mal işletmelerinden elde ettikleri gelirleri har vurup harman savurdular. Kaynaklar kuruyunca da ülkeyi büyük bir ekonomik krizin eşiğine getirenler ne yazık ki krizin bedelini her zaman olduğu gibi işçilere ödetmeye çalışıyorlar.”

"KIDEM TAZMİNATIMIZ İŞ GÜVENCEMİZDİR"

Hayat pahalılığı ile bunalan emekçiler, tam anlamıyla bir kuru soğana muhtaç hale gelirken ve yüzde 13’leri aşan işsizlik tehdidi ile karşı karşıyayken işçinin en önemli güvencesinin elinden alınmak istendiğini ifade eden Birleşik Metal-İş Genel Yönetim Kurulu, açıklamada şu ifadelere yer verdi: “İşsizlik fonundan işçiler-işsizlerden başka herkesin yararlandığı ortadayken şimdi elimizde kalan en önemli haklarımızdan biri olan kıdem tazminatlarımızın fon adı altında birilerine peşkeş çekilmesine göz yumamayız. Kıdem tazminatımız iş güvencemizdir. İşverenlerin, işçileri işten çıkarma kararı vermesinde yaşadığı caydırıcı bir düzenlemedir. İşçinin çalışma hayatı ve sonrasında güveneceği en önemli haktır. Şu andaki yasal düzenlemeyle kıdem tazminatı almamızı sağlayan bütün şartlar ortadan kaldırılarak işçilerin kaderlerinin, işverenlerin iki dudağı arasına bırakılması söz konusudur. Bu düzenleme yeni işçi kıyımlarına ve işsizliğin hızla artmasına yol açacaktır. Çünkü bu fonla birlikte işveren çıkardığı işçiye tazminat ödemeyecektir. İşten çıkartılan işçiler ancak 15 yılı tamamladıktan sonra ve hak ettiği tazminatın sadece yarısına karşılık gelen miktarı alabilecektir. Kıdem tazminatlarının tamamını alabilmek için emekli olmak veya 56 yaşını beklemek zorunda kalacaklardır. Tabii eğer primleri fona yatırıldıysa. Diğer yandan bu miktarın şimdiki tazminatlarının ancak üçte biri oranında olacağını da belirtmeliyiz.”

"HAZİNEYE İŞÇİLERİN CEBİNDEN KAYNAK AKTARILACAKTIR"

“Kısacası tazminatlarımızı işten çıkınca değil en erken 15 yıl sonra, bugünkünden çok daha az miktarda ve fonun izin verdiği kadarıyla alabileceğiz. Bu fondan yararlanabileceğimize dair devlet dahi güvence veremezken, biz emekçilerin bu girişimi onaylamamızı beklemek ham bir hayalden ibarettir” denilen açıklama şu şekilde devam etti: “Görüldüğü gibi AKP iktidarı kıdem tazminatını vermeyi değil kendisine yeni bir kasa oluşturmak derdindedir. Amaçları Hazine’nin elini rahatlatmak, İşsizlik Sigortası Fonu ve yeni kurulan Zorunlu Bireysel Emeklilik Fonunun yanı sıra kıdem tazminatı fonunda biriken paraları da Hazine’ye aktarmaktır. Çünkü bu fonda biriken paraların en az yüzde 40’ı Hazine’nin borçlanma kâğıtlarında değerlendirilerek Hazineye işçilerin cebinden bir kez daha kaynak aktarılacaktır.”

"BU ZORBALIĞA GÖZ YUMAMAYIZ"

“Böyle bir haksızlık karşında sessiz kalamayız, bu zorbalığa göz yumamayız” ifadelerinin yer  aldığı açıklamada, “On yıllar önce işçilerin verdiği büyük mücadelelerle elde edilen bu hakkı korumak şimdi bizim için bir namus borcudur. Kıdem tazminatlarımız çalışma hayatında çocuklarımıza bırakacağımız mirastır. Yıllardan beri dile getirdikleri kıdem tazminatlarımızı fona devretme girişimlerini şiddetle ret ediyoruz. Biz emekçiler, üretenler demokrasinin sandık başına giderek oy vermekten ibaret olmadığını biliyoruz. Asıl işimiz şimdi başlıyor. Seçimden önce türlü vaatlerle oy peşinde koşanların, hemen ertesi günlerde gözlerini emekçilerin haklarına diktiklerini de görüyoruz. DİSK/Birleşik Metal-İş Sendikası olarak emekçilerin alınterlerini, birikmiş emeklerini hedef alan bu gasp girişiminin karşısında olacağımızı herkesin çok iyi bilmesini istiyoruz” denildi.

PETROL-İŞ: SON KALEMİZ KIDEM TAZMİNATINA DOKUNMA

Petrol-İş Sendikası Merkez Yönetim Kurulu yazılı açıklama yaparak işçi sınıfının en temel haklarından ve kazanımlarından birisi olan kıdem tazminatının, bir kez daha, reform adı altında fona devredilmek istenmesi ve emekçilerin en büyük güvencesi olan bu hakkın tırpanlanmasının gündeme getirilmesine tepki gösterdi.

“Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak dün açıkladığı programda, kıdem tazminatının bireysel emeklilik sistemi (BES) ile entegre edileceğini ve bu doğrultuda kıdem tazminatı reformu gerçekleştirileceğini belirtmiştir. Aynı açıklamada, işçi sınıfının son kalesi olarak gördüğümüz kıdem tazminatında 2019 yılı sonuna kadar fon sistemine geçileceği ve bu sistemin zorunlu BES ile birlikte düzenleneceği ifade edilmiştir” ifadelerinin yer aldığı açıklamada “Bu düzenlemeyi kabul etmiyor, kıdem tazminatı hakkımızın reform adı altında tasfiye edilmesine karşı çıkıyoruz” denildi.

"KIRMIZI ÇİZGİMİZDİR"

Kıdem tazminatının, sendikaların ve işçi sınıfının kırmızı çizgisi olduğuna dikkat çekilen açıklamada şu ifadelere yer verildi:
“Bu hakkımızın herhangi bir biçimde tartışma konusu yapılmasını ya da kriz döneminde sermayeye yeni bir kaynak aktarma mekanizması olarak düşünülmesini reddediyoruz. Bu hakkımızın, kriz koşullarında ‘reform’ ve ‘fedakarlık’ söylemleriyle elimizden alınmasına asla izin vermeyeceğiz. Krizin bedeli emekçilere ödetilemez. Kıdem tazminatı hakkından yararlanma koşullarının zorlaştırılması, gün sayısının düşmesi, kıdem tazminatının iş güvencesi sağlama niteliğinin ortadan kalkması gibi sonuçları olacak böylesi bir düzenlemenin emekçiler açısından haklı herhangi bir gerekçesi olamaz.”

"GENEL GREV NEDENİ"

Türk-İş'in son genel kurulunda aldığı karar doğrultusunda, kıdem tazminatı konusunun genel grev nedeni olduğunun altı çizilen açıklamada, “Sendikamız, kıdem tazminatı ile ilgili düzenlemede herhangi bir adım atılması halinde, bu karar uyarınca, son kalemiz olan kıdem tazminatı hakkını sonuna kadar savunacak ve üretimden gelen gücünü kullanmaktan çekinmeyecektir. Hükümet, bu düzenlemeyi derhal gündeminden düşürmelidir. Kriz koşullarında emeğin haklarının tırpanlanması ve bu yolla sermayeye kaynak aktarılması planlarından vazgeçilmelidir” denildi.

DERİTEKS: VAR OLAN HAKLARA GÖZ DİKİLDİĞİNİN AÇIK BİR GÖSTERGESİ

Enflasyon ve işsizliğin gün geçtikçe ağırlaştığı, yoksulluğun arttığı ve ekonomik krizin etkilerinin giderek daha fazla hissedildiği bir dönemde kıdem tazminatının yeniden gündeme getirilmesinin, işçilerin varolan haklarına göz dikildiğinin açık bir göstergesi olduğuna dikkat çeken DERİTEKS Merkez Yönetim Kurulu da her dönem olduğu gibi krizin faturasının yine halka mal edilmek istendiğini belirtti.

Açıklanan reform paketinin işçiler açısından ağır bir reçete olduğuna dikkat çekilen açıklamada şu ifadelere yer verildi:

“Krizin soğutulmaya çalışıldığı, vergilerin artırılması yoluyla krizin etkilerinin daha çok emekçi taban üzerinde yaygınlaştırılacağı anlaşılmaktadır. Ancak bilinmektedir ki bugün vergi adaletsizliğinden en çok etkilenen işçilerdir. Yıl içinde vergilerin artan etkisi nedeniyle işçilerin aylık kazancı düşmekte ve geliri azalmaktadır. Bugün enflasyon ve pahalılık nedeniyle zaten yoksullaşmış olan işçilerin üzerinde yeni bir vergi oluşturmak yerine, vergi yükünün hafifletilmesi gerekmektedir. Her kriz döneminde olduğu gibi halktan daha çok vergi alınmasını amaçlayan ekonomik tedbirlere yine başvurulacağı görülmektedir. Bu paketten çıkan önemli bir başlık ise yine kıdem tazminatı olmuştur. Kıdem tazminatının BES sistemi ile entegre edileceği ve yıl sonuna kadar fon sistemine geçileceği yönündeki açıklamalar yapılmıştır. Söz konusu fon sisteminin İşsizlik Fonu’nda da görüleceği üzere işsizlerin yararlanacağı bir hak olmaktan daha çok işverenlere teşvik adı altıda hizmete sunulduğu görülmektedir. Ayrıca bu fonun sadece işverenlere teşvik olarak değil bankalara kaynak aktarımı olarak kullanıldığı da geçmişte ortaya çıkmıştır. Bugün adı işsizlik fonu olan ancak işsizlerin yararlanmaları önünde her türlü engel çıkarılan bu fonda olduğu gibi, kıdem tazminatı fonunda da işçilere türlü engeller çıkarılacağı açıktır. ‘Kıdem tazminatından bütün işçileri yararlandıracağız’ söyleminin ne kadar geçerli olduğunu bugün İşsizlik Fonu üzerinden değerlendirmek son derece anlamlı olacaktır. Bir anda yeniden gündeme getirilen kıdem tazminatının işçilerin haklarını koruma perspektifi ile gündeme getirilmediği aksine ekonomik krizin derinleşeceği öngörülerek yeni kaynak arayışları için oluşturulmak istendiği apaçık ortadadır. Kıdem tazminatı işçiler için bir iş güvencesi, yarınları için bir sigorta niteliği taşımaktadır. İşçilerin ve emekçilerin ailesinin geleceğini ilgilendiren ve sosyal boyutları açısından önemli bir yerde duran kıdem tazminatının ortadan kaldırılması kesinlikle kabul edilemez. Kıdem tazminatının şu veya bu şekilde mevcut halinden tırpanlanarak fon adı altında dönüştürülmesi işçilerin yıllardır varolan hakkının gaspı anlamına gelecektir.”

"GASBEDİLMESİNE İZİN VERMEYECEĞİZ"

Türk-İş’in kıdem tazminatına dokunulması durumunda bunun genel grev sebebi sayılacağına dair aldığı genel kurul kararının da hatırlatıldığı açıklamada “Bu kapsamda tüm konfederasyonların bir araya gelerek tüm işçi ve emekçileri yakından ilgilendiren kıdem tazminatının konusunda ortak tavır göstermesi ve birlikte hareket etmesi elzem bir önem taşımaktadır. Kıdem tazminatı hakkımızın oldu bittiye getirilerek gasp edilmesine izin vermeyeceğiz. Kıdem tazminatı hakkımıza dokunmayın” denildi.

KESK: ALBAYRAK’IN PROGRAMI IMF'SİZ IMF PROGRAMI

KESK hükümetin açıkladığı ‘Yapısal Dönüşüm Adımları’na ilişkin yaptığı değerlendirmede, IMF’nin 2018 yılındaki taleplerinin bu paketle harfiyen yerine getirildiğini ifade etti.

Sermayeye müjde niteliğinde olan bu paketin emekçilerin 44 yıllık kıdem tazminatına da göz diktiği ifade edilirken  geçen yıl, 312,3 milyar lirası ÖTV ve KDV’den oluşan toplam 621,3 milyar vergiye yenilerinin ekleneceği belirtildi. 'Yeni Ekonomi Programı Yapısal Dönüşüm Adımları 2019’ paketi ile IMF’nin Nisan 2018 tarihli Türkiye raporu arasındaki paralellik olduğu belirtilen açıklamada “IMF’siz IMF programı” denildi.

Son yıllarda milyonlarca işçinin çalışma yaşamının kuralsızlaştırıldığı, iş güvencelerinin ortadan kaldırıldığı ifade edilen açıklamada, iş güvencesinin son kalesi olarak ifade edilen 44 yıllık bir  kıdem tazminatı hakkının bir kez daha hedefe konulduğu kaydedildi. Hazine ve Maliye Bakanının sürecin nasıl işleyeceği konusunda bilgi vermediği belirtilen açıklamada, “2017 yılından itibaren kademeli olarak uygulanan, tüm ücretli kesimleri kapsayan Otomatik Katılım Sistemi (OKS) yani çalışanların ücretlerinden isteği dışında kesinti yapmaya dayalı zorunlu BES’nin de yeniden düzenlenmesi planlanmaktadır” ifadeleri yer aldı.

VERGİLER İŞVERENE DÜŞÜRÜLÜP EMEKÇİYE YÜKSELTİLİYOR

Vergilendirme sisteminin de ayrı bir sorun olduğunu ifade edilen açıklamada, “Hem işverenlerden-şirketlerden-holdinglerden alınan kurumlar vergisi oranını düşürüp hem de doğrudan vergilerin nasıl artırılacağı merak konusudur. Devletin kendi kurumlarının bütçe gerçekleşmesi raporları oranı 2006 yılından itibaren yüzde 33’ten yüzde 20’ye indirilmesine rağmen Türkiye’de şirketlerden-holdinglerden yeteri kadar vergi tahsil edil(e)mediğini ortaya koymaktadır. Buna göre kurumlar vergisi tahsilât oranı 2006 yılında tahakkuk eden verginin yüzde 89,6 düzeyinde iken daha sonraki yıllarda istikrarlı bir şekilde düşmeye devam etmiş, 2016 yılında yüzde 69,8’e kadar inmiştir. Geçtiğimiz yıl kurumlar vergisi oranı yüzde 22 olarak uygulanmasına rağmen tahsilât oranı yüzde 77’de kalmıştır. Öte yandan kurumlar vergisinin toplam vergi gelirleri içindeki payı da düşük seviyelerdedir. Buna göre kurumlar vergisinin toplam vergi gelirleri içindeki payı 2005 yılında yüzde 10,1 düzeyinde iken, söz konusu oran 2006 yılında yüzde 8,1’e, 2014’te yüzde 6,4’e gerilemiştir” denildi. Bu reformlar ile işçi ve emekçilerin ellerinde kalan son haklarının da ortadan kaldırılmak istendiği belirtilen açıklamada, krizin faturasının bir kez daha yoksullaşan milyonlara çıkarıldığını ifade edildi. KESK yaptığı açıklamada, yüzde 99’un gerçek ihtiyacı olan bir programın hayat bulması için gereken mücadeleyi vereceğini söyledi. (İŞÇİ-SENDİKA SERVİSİ)

Kıdem tazminatı nedir, kıdem tazminatı fonu ne anlama geliyor?