İstanbul'un ara sokakları hurdalık gibi

Gökhan ÇELİK

İstanbul'un ara sokakları, yıllardır aynı yerde bekleyen hurda araçlarla dolu. Plakası düşen, kaportası çürüyen ve lastikleri eriyen hurda araçların, görüntü kirliliği ve asayiş sorunu yarattığını söyleyen mahalleliler çözüm istiyor. Yurt dışında özellikle Avrupa'da bir aracın aynı yerde en fazla 72 saat park yapabildiğini belirten Şehir ve Bölge Planlamacısı Eda Beyazıt, Türkiye'de denetim zaafiyetlerinin yaşandığını söyledi.

Kimi 2 yıl, kimi de 6 ay… Genellikle sokak aralarında bulunan hurda araçlar, özellikle nüfusu hızla artan Esenler, Başakşehir, Fatih, Sancaktepe, Tuzla gibi ilçelerde ciddi sorun yaratıyor. Bu sorunların başında park yeri, görüntü kirliliği ve genel asayiş sorunu geliyor. Hurda araçların yıllardır aynı yerde beklediğini söyleyen mahalleliler, soruna bir çözüm bulunmasını istiyor. O vatandaşlardan biri "Ben burada esnafım. Dükkanımın ön ve arka tarafı hurda araba ile dolu. 6 aydır şu araba burada yatıyor. Karşısı da dolu. Ama burada suçlu belediye. Bu araçlar burada aylarca kalıyor. Ben kendi arabama yer bulamıyorum. Dükkanım burada olmasına rağmen gidiyorum arka tarafa park ediyorum" diyor.

'HURDAYI OTOPARKA KOYDUK BİZDEN AYDA 150 LİRA İSTEDİLER'

Hurdaya çıkmış araç sahipleri de mecbur kaldıkları için hurda araçlarını sokak aralarına park ettiğini söylüyor. Onlardan biri, "Aracımız 2 yıldır burada. Yeni bir araba alınca bu kaldı burada. Otoparka koyduk bir kere, o da bize çok maliyetli geldi. Aylık 150 lira istediler, biz de oraya bırakmadık evimizin önüne koyduk işte böyle" dedi.

'BENİM ARABAM BONZAİ İÇENLERİN MEKANI OLMUŞ'

Esenler'de oturan bir yurttaş ise "Aracım en az 2 yıldır burada bekliyor. Çünkü aracımız eski ve bakıma ihtiyacı var. Bu bakımı da yapmak istemiyorum.  Aslında hurda yasasını bekliyordum, o yasa da çıktı. Şimdi bu ayın sonunda bu aracı vereceğiz. Bekleyen araç bölgede asayiş sorunu yaratıyor. Benim arabam bonzai çekenlerin mekanı olmuş" ifadelerini kullandı.

İBB 5 AYDA 890 HURDA ARACI GERİ DÖNÜŞÜME GÖNDERDİ

Geçtiğimiz mayıs ayında Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren ve kamuoyunda "Hurda Araç Teşviki" olarak bilinen uygulamaya rağmen sorun artarak devam ediyor. Bu uygulamaya göre 16 ve daha büyük yaştaki araçların hurdaya çıkartılmasına bağlı olarak yeni araç alımında 10 bin liraya kadar Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) indiriminin sağlanıyor. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanlığı Atık Yönetimi Müdürlüğü verilerine göre, uygulamanın başladığı tarihten aralık ayı başına kadar toplam 890 adet hurda araç teslim alınarak geri dönüşüme gönderildi. Ancak sokak aralarında teslim alınmayı bekleyen daha nice araç geri dönüştürülmeyi bekliyor.

YURT DIŞINDA 72 SAAT PARK LİMİTİ VAR

Sokak aralarına park edilen hurda araçlar hakkında bilgi veren İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü Öğretim Üyesi Doçent Doktor Eda Beyazıt, uzun süreli araç parkının Amerika ve Avrupa ülkelerinde ağır cezai yaptırımlarının olduğunu söyledi.

Beyazıt, "Türkiye'de sokaklara bırakılan araçlarla ilgili bir uygulama yok bildiğim kadarıyla. Ancak yurt dışındaki örneklere baktığımızda 72 saatten fazla park edilen araçlarla ilgili, hem vatandaşların bir şikayet mekanizmaları var hem de oralardaki yerel yönetimlerin bunlarla ilgili cezai yaptırımları var. Bu cezalar arasında yüksek para cezaları ve hatta hapis cezalarına kadar belirli ceza uygulamaları söz konusu. Bu araçlar sokaklarda uzun süre kaldığı sürece belli başlı güvenlik olaylarına da sebebiyet verebiliyor" dedi.

'DENETİM ZAFİYETİ VAR'

Beyazıt, "Türkiye'de araçların uzun süre kalması konusunda denetim zafiyeti ve belli mekanizmaların henüz tam kurulmamış olmasını gerekçe olarak gösterebiliriz.  Bu sorunu tabi ki ilk fark edecekler orada yaşayanlar ve esnaflar. Bu insanların sorunlarını dile getirebileceği ortamlar gerekiyor. Bunların başında da yerel yönetimler geliyor. Böylesi bir düzen sağlanırsa denetim de sağlanmış olacak. Sokak bir kamusal alan, sokağın sahipleri biziz aslında. Bu yerlerin otomobiller tarafından kullanılmasıyla insanların hakimiyetinden çıkmış oluyor. Bu ortamda sokağın otomobillere bırakılmış olmasını yanlış buluyoruz. Sonuçta kamuya ait yerlerin kamu tarafından kullanılması gerekiyor" şeklinde konuştu. (İstanbul/DHA)