08 Mayıs 2018 17:15
Son Güncellenme Tarihi: 09 Mayıs 2018 06:30

ABD, İran'la nükleer anlaşmadan çekildi

ABD Başkanı Donald Trump, Beyaz Saray'da düzenlediği basın toplantısında, İran ile varılan nükleer anlaşmadan ABD'nin çekileceğini açıkladı.

Beyaz Saray canlı yayını ekran görüntüsü

Paylaş

ABD Başkanı Donald Trump beklenen İran açıklamasını yaptı, ülkesinin İran'la nükleer anlaşmadan ayrılacağını ve 2015'te askıya alınan İran yaptırımlarının yeniden uygulanacağını açıkladı.

Trump, 2015'te yapılan nükleer anlaşmanın İran tarafından kendi amaçları için kullanıldığını savunarak, "Öyleyse bugün ABD'nin İran'la nükleer anlaşmadan ayrılacağını ilan ediyorum. Tahran'a en üst düzey ekonomik yaptırımları yeniden getireceğiz." ifadelerini kullandı.

İngiltere, Fransa ve Almanya anlaşmaya bağlı kalacaklarını duyurdu.

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'dan konuya dair yapılan açıklamada "Kaybeden Amerika olacaktır. Uluslararası anlaşmalar, böyle istediğiniz zaman bozun, istediğiniz zaman yapın. Böyle bir şey olmaz" denildi.

YAPTIRIMLAR GERİ DÖNÜYOR

AA’nın aktardığına göre; basın açıklamasında "İran'ın nükleer silaha sahip olma çabasına yardım eden herhangi bir ülke güçlü bir şekilde yaptırıma uğrayacak. Amerika nükleer şantajın rehinesi olmayacak" değerlendirmesinde bulunan Trump, yaptırımların yeniden devreye girmesinin ardından İran'la iş yapacak ülkelere de bir mesaj gönderdi. İran'ın nükleer anlaşmadan faydalanarak nükleer çabalarına ve silah yapımına devam ettiğini savunan Trump, somut anlamda detaylara girmeden İran'ın "yalan söylediğini" iddia etti. Trump ayrıca Tahran rejiminin bölgede terör unsurlarına yardım ettiğini ve anlaşmadan elde ettiği kazanımları nükleer ve askeri programlara yatırdığını savundu.

Trump, anlaşmadan ayrıldıklarını ve artık "İran'ın nükleer tehdidine" karşı yeni bir süreç için çalışabileceklerini kaydederek, "Anlaşmadan ayrılırken İran'ın nükleer tehdidine karşı müttefiklerimizle gerçek, kapsamlı ve kalıcı bir çözüm bulmak için çalışacağız. Bu çabalar İran'ın balistik füze programı ve terör aktivitelerini ortadan kaldırmayı da kapsıyor." ifadelerini kullandı.

ABD Başkanı Trump, 10 dakika süren konuşmasının ardından 2015 yılında askıya alınan İran yaptırımlarının yeniden uygulanmasının önünü açan başkanlık kararnamesini imzaladı.

OBAMA’DAN TEPKİ: YANLIŞ KARAR

ABD'nin eski Başkanı ve İran'la 2015 yılında nükleer anlaşmayı imzalayan Barack Obama, ABD'nin anlaşmadan ayrılma kararına tepki gösterdi. Obama, yazılı açıklama yaparak ABD Başkanı Donald Trump'ın İran kararının yanlış olduğunu savundu.

Obama, "İran'ın herhangi bir şekilde ihlal etmediği nükleer anlaşmayı riske atma kararı ciddi bir hatadır. İran'la nükleer anlaşma olmaksızın ABD, nükleer silahlara sahip bir İran ile Ortadoğu'da başka bir savaş arasında tercih yapmak durumunda kalabilir." değerlendirmesinde bulundu.

İran'ın nükleer anlaşma kurallarını ihlal ettiğini gösteren bir delilin olmadığını savunan Obama, "Bu sebeple bugün yapılan duyuru yanlış yönlendirilmiş bir açıklamadır. Nükleer anlaşmadan çekilmek Amerika'nın en yakın müttefiklerine sırtını dönmesi demektir" yorumunda bulundu.

İRAN'DAN YANIT

İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, ABD'nin nükleer anlaşmadan çekilmesinin kabul edilemez olduğunu ve İran halkının taleplerini elde edebileceğini görmeleri halinde anlaşmanın devam edeceğini söyledi. 

İran Devlet Televizyonunda halka hitap eden Ruhani, ABD olmaksızın diğer ülkelerle nükleer anlaşma sürecini sürdüreceklerini belirtti.

Ruhani, "Dışişleri bakanlığımıza önümüzdeki birkaç hafta içerisinde Avrupa ülkeleri, Rusya ve Çin'le gerekli görüşmeleri gerçekleştirmesi talimatı verdim. Eğer bu kısa zamanda biz, 5 ülkenin iş birliğiyle İran halkının nükleer anlaşmadan taleplerini elde edebileceğimizi görürsek nükleer anlaşma devam edecektir." dedi.

ABD'nin nükleer anlaşmanın şartlarına riayet etmediğini, buna karşın İran'ın anlaşma çerçevesinde sözlerini yerine getirdiğini söyleyen Ruhani, "ABD, anlaşmadan çıktığını açıkladı. Nükleer anlaşmanın yapılmasından bu yana hangi sözünü yerine getirdi ki?" değerlendirmesinde bulundu. 

İSRAİL'DEN DESTEK

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, ABD’nin İran ile yapılan nükleer anlaşmadan ayrılma kararından memnuniyet duyduğunu belirtti. İsrail Başbakanlığından yapılan yazılı açıklamada, Başbakan Netanyahu’nun ABD’nin nükleer anlaşma ile ilgili kararını “cesur adım” olarak değerlendirdiği kaydedildi. 

Nükleer anlaşmanın İran’ın Ortadoğu’daki manevra kabiliyetini artırdığını öne süren Netanyahu, "İsrail baştan beri anlaşmaya karşıydı. Bu anlaşma, İran’ın nükleer bombaya ulaşmasına giden yolunu engelleme yerine bilakis yolunu kolaylaştırıyordu." ifadelerini kullandı. İran’ın nükleer anlaşma ile balistik füze gücünü geliştirdiğini ve Ortadoğu başta olmak üzere tüm dünyayı tehdit ettiğini iddia eden Netanyahu, şunları kaydetti: "İsrail bunun için, Trump’ın tarihi bir adım attığına inanıyor ve başta Başkan (Donald) Trump olmak üzere cesur yönetimine teşekkür ediyor. İsrail aynı zamanda ABD yönetimine, Tahran’daki terörist rejimle kararlı mücadelesinden dolayı da teşekkür ediyor."

AB'DEN TRUMP'A TEPKİ

AB ise yaptığı açıklamada "Uluslararası olarak nükleer anlaşmayı koruyacağız" dedi. 

ABD Başkanı Donald Trump'ın İran nükleer anlaşmasından çekilme kararı aldığını açıkladıktan sonra Avrupa Birliği (AB) Konseyi Başkanı Donald Tusk, AB'nin birlik içinde hareket edeceğini belirtti.  AB liderlerinin 17 Mayıs'ta Bulgaristan'ın başkenti Sofya'da bir araya geleceğini hatırlatan Tusk, İran nükleer anlaşması ve ticaret konularının zirvede gündeme geleceği bilgisini paylaştı. 

TÜRKİYE'DEN AÇIKLAMA

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, "Uluslararası anlaşmalar, böyle istediğiniz zaman bozun, istediğiniz zaman yapın. Böyle bir şey olmaz" açıklamasında bulundu.

Cumhurbaşkanlığı sözcüsü Kalın ABD'nin İran kararına ilişkin açıklamalarda bulundu. Kalın açıklamasında, "ABD’nin nükleer anlaşmadan tek taraflı olarak çekilmesi, istikrarsızlığa ve yeni çatışmalara sebep olacak bir karardır. Çok taraflı anlaşma, diğer ülkelerle devam edecektir. Türkiye, nükleer silahların her türüne karşı olan kararlı tutumunu sürdürecektir." dedi.

Dışişleri Bakanlığı da, "ABD'nin anlaşmadan çekilmeye karar vermiş olmasını talihsiz bir adım olarak değerlendiriyoruz" dedi.

BM: ENDİŞE DUYUYORUZ 

Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, ABD'nin İran nükleer anlaşmasından çekilmesi ve yaptırımları yeniden uygulamaya koymaya başlayacak olmasından derin endişe duyduğunu belirterek anlaşmanın taraflarına taahhütlerini yerine getirme ve tüm üye devletlere de nükleer anlaşmaya destek verme çağrısında bulundu. Guterres, yazılı açıklamasında, İran ile varılan nükleer anlaşmanın nükleer silahsızlanma ve diplomaside büyük başarı olduğunu ve uluslararası barış ve güvenliğe katkıda bulunduğunu belirtti.

FRANSA: FRANSA, İNGİLTERE VE ALMANYA ÜZÜNTÜ DUYUYOR

Fransa Cumhurbaşkanı Macron da, “Fransa, İngiltere ve Almanya Trump'ın İran nükleer anlaşmasından çekilme kararından dolayı üzüntü duyuyor" dedi. 

RUSYA: DERİN HAYAL KIRIKLIĞI

Rusya Dışişleri Bakanlığı, ABD'nin İran nükleer anlaşmasından çekilme kararını "derin hayal kırıklığı" olarak değerlendirdi.

İSRAİL ORDUSU GOLAN TEPELERİ’NE ‘DEMİR KUBBE’ SİSTEMİ YERLEŞTİRDİ

İsrail ordusu, Golan Tepeleri’ne "Demir Kubbe Savunma Sistemi"ne ait bataryalar yerleştirmeye başladığını duyurdu.

AA’nın aktardığına göre; İsrail ordusundan yapılan yazılı açıklamada, İran ile yaşanan gerilime dikkat çekilerek, kuzeyden gelebilecek muhtemel saldırılara karşı hazırlıklı olunduğu belirtildi, kuzey bölgelerinde yaşayan vatandaşlara ordudan gelecek talimatlara uyma çağrısı yapıldı.

İsrail basınında yer alan haberlere göre, ordu, "hava savunma kuvvetlerine bağlı rezerve askerler ile iç cephe savunma güçlerine bağlı askerlere” orduya katılma çağrısı yaptı.

Öte yandan ABD Başkanı Donald Trump’ın İran ile yapılan nükleer anlaşmadan çekilmesi ilanıyla eş zamanlı olarak, ABD’nin Tel Aviv Büyükelçiliği de "bölgede yaşanan gerilim" nedeniyle bu ülkedeki vatandaşlarına Golan Tepeleri’ne gitmeme uyarısı yaptı. 

İsrail, Suriye'ye ait Golan Tepeleri'ni 1967'den bu yana işgal altında tutuyor. İsrail ayrıca Suriye savaşının başladığı 2011'den bu yana zaman zaman Suriye ve Golan Tepeleri'nden, topraklarına roket atıldığını ileri sürerek, Hizbullah güçlerine ve Suriye hükümetine ait askeri noktalara saldırılar düzenliyor.

NE OLMUŞTU?

Seçim kampanyası döneminden bu yana söz konusu anlaşmanın "ABD tarihindeki en kötü anlaşmalardan biri olduğunu" savunan Trump, anlaşmadan çekilebileceğine ilişkin sinyaller vermişti.

Daha önceki açıklamalarında Trump, İran'la nükleer anlaşma konusunda 12 Mayıs'ta nihai kararını açıklayacağını belirtmiş ve ABD'nin anlaşmadan çıkıp İran'a yeniden yaptırımlar uygulayabileceği mesajını vermişti.

Temmuz 2015'te, P5 + 1 ülkeleri grubu (Çin, Almanya, Fransa, Rusya, İngiltere ve ABD), İran ile nükleer anlaşma imzalamış ve bu Kapsamlı Ortak Eylem Planı (JCPOA) olarak da anılmıştı. 

Söz konusu ülkeler İran'ın nükleer programına girmeyi kabul etmesi karşılığında uygulanan bazı ekonomik yaptırımları kaldırmayı kabul etmişti.

Almanya ve Fransa ise Dışişleri Bakanları aracılığıyla yaptıkları açıklamalarında İran ile nükleer anlaşmaya bağlı kalacaklarını yineledi.

Anlaşmanın uygulanıp uygulanmadığını denetlemekle görevli Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (IAEA), şimdiye kadar İran'ın anlaşmanın tüm koşullarına uyduğunu saptamıştı. Ancak geçtiğimiz günlerde İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu, ele geçirdiklerini söylediği çok gizli belgelere dayanarak, İran'ın nükleer silah üretimini uluslararası toplumdan daklayarak gizli çalışmalar yaptığını öne sürdü. ABD Başkanı Donald Trump da bu iddialara destek verdi. (HABER MERKEZİ)

ÖNCEKİ HABER

İşçilikten muhtar adaylığına… 'Cesaret bulaşıcı olmalı'

SONRAKİ HABER

Diyarbakırlılar, Erdoğan’ın manifesto açıklaması yerine futbol izledi

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...