İzlanda, İtalya ve Küba'da yeni düzenlemelerde kadın

Lili CAN

İZLANDA’DA EŞİT ÜCRET ZORUNLULUĞU GELİYOR

2017 8 Martını önemli kılan olaylardan biri İzlanda hükümetinin kadın erkek ücret eşitsizliğini 2022’ye kadar bitireceğine dair söz vermesi oldu. Bu sözünü tutabilirse, İzlanda, kadınların uğruna yıllardır büyük mücadeleler verdiği eşit ücret ilkesinin geçerli olduğu dünyadaki az sayıdaki ülkelerden biri olacak. Hükümetin çıkardığı yeni yasayla birlikte artık 25 ve üzeri işçi çalıştıran şirketler, ücret eşitliğini sağladıklarına dair bir sertifika bulundurmak zorunda. Şirketlerden cinsiyet, cinsel eğilim, etnisite, ırk farkı gözetmeksizin tüm çalışanlarına eşit ücret verdiğini kanıtlamaları istenecek.
İzlanda’daki kadınlar 1975 yılından beri her 24 Ekim’de erkeklerden daha düşük ücret aldıkları için greve çıkıyorlar. Bu sene 24 Ekim günü öğleden sonra saat 14:38’de greve çıktılar, çünkü sendikalara ve kadın örgütlerine göre, her 8 saatlik işgününde bu saatten sonra ücretsiz çalışıyorlar. 2005’te bu saat 14:08’di, 2008’de ise 14:25. Yıllar içerisinde ücretli çalıştıkları dakikalar artsa da tam bir eşitlik sağlanamamıştı. Hükümet söz verdi vermesine ancak, iş yine de sendikalar ve kadın örgütlerinin bu sözün takipçisi olmalarına bakıyor. Biz de İzlandalı kadınların 42 yıllık mücadelesini ve dakika dakika kazandıkları ücret eşitliğini kutluyor ve darısı başımıza diyoruz.

İTALYA’DA KADIN HAKLARI: KAĞIT ÜZERİNDE ÇOK, UYGULAMADA YOK

İtalya’da tartışılan yeni bir yasa tasarısına göre, regl dönemini ağrılı geçiren işçi kadınlar ayda 3 gün ücretli izin kullanabilecek. Ancak düzenlemenin kağıt üzerinde kalabileceğine dair kaygılar da var.
Genel olarak bakıldığında İtalya yasaları çalışan kadınların yanında görünüyor. Örneğin, hem patronlar hem de işçiler için 5 aylık ücretli doğum izni zorunlu, yani şirketler bu izni vermek zorunda olduğu gibi kadınlar da bunu kullanmak zorunda. Bu sürede kadınlar ücretlerinin yüzde 80’ini alıyor. Tercihe bağlı ekstra 6 ay daha izin kullanmak isteyenler ücretlerinin yüzde 30’unu alabiliyor. Fakat uygulamaya bakıldığında kadınların işgücüne katılımda Avrupa ülkeleri içinde en düşük oran İtalya’da. 
Yasak olsa bile hamile kadınların dörtte biri çocuk doğurduktan hemen sonra işten çıkarılıyor. Hal böyleyken ücretli regl izni şirketlere yaptırım uygulanmaksızın yasalaşırsa, kadınlar için sadece kâğıt üzerinde bir hak olarak kalma tehlikesi taşıyor. 

KÜBA’DA DOĞUM YAPAN KADINLARI KORUYAN YASALAR

Geçtiğimiz ay Küba’da çalışan kadınların doğum ve annelik haklarıyla ile ilgili yasal bir düzenleme yapıldı. Nüfusun yaşlanmasını önlemek ve kadınları doğum yapmaya teşvik etmek için yapılan düzenlemeye göre, kadınları doğuma teşvik ederken, işyeri ile bağı koparılmayacak. Kadın doğum öncesi ve sonrası iznini kullandıktan sonra ve çocuğu bir yaşına gelmeden işe dönerse, hem normal ücretini hem de doğum yardımını alabilecek. Ayrıca, daha önce sadece babalara verilen bakım izni ve ücretin yüzde 60’ı kadar sosyal güvenlik yardımı, çalışan büyükanneler ya da büyükbabalara da verilecek. Bu doğum yardımları ülkedeki asgari ücretten az olamayacak. Eğer anne farklı işlerden iki ayrı ücret alıyorsa, verilen yardım her bir işyerindeki saatleri oranında olacak.
Yapılan düzenleme ayrıca çocuk bakım merkezleri ve yarı zamanlı okullarına iki ya da daha fazla çocuğunu kaydeden anneler için yeni bir ödeme sistemi sağlıyor. İki çocuklu anneler için yarı yarıya ödeme yapacak, eğer iki çocuktan fazla ise üçüncü ve diğer çocuklar için hiçbir ödeme yapmayacak. İkiz ya da tek seferde daha fazla çocuk dünyaya getirmiş anneler ise ödemeden tamamen muaf tutulacak. Kamuda değil de kendi işinde çalışan ve 17 yaşından küçük iki ya da daha fazla çocukları olan kadınlar yüzde 50 oranında vergi indiriminden faydalanacak. Aynı zamanda, ‘çocuk bakım asistanlığı’ ve ‘hasta, yaşlı ve engelli bakıcılığı’ yapan kişilere vergi indirimi sağlanacak.