Hindistan’da ışık festivali

Hilal ÜNLÜ

Diwali festivali, her yıl kuzey yarım kürede sonbaharda kutlanan bir Hindu ışık festivali. Festivalin kutlandığı Hindistan, Pakistan, Fiji, Güyana, Malezya, Mauritius, Myanmar, Nepal, Singapur, Sri Lanka, Surinam ve Trinidad- Tobago gibi ülkelerde festivalin kutlandığı günler resmi tatil. Hinduizm’in en önemli festivallerinden biri olan Diwali Işık Festivali, karanlık karşısında ışığın, kötü karşısında iyinin, cehalet karşısında bilginin ve umutsuzluk karşısında umudun zaferini temsil eder. Kutlamaların yapıldığı ülkelerde ve kentlerde evlerin çatılarında, kapı ve pencere önlerinde ışıldayan milyonlarca ışık şölenine tanık olunur. Festival hazırlıkları ve törenler genellikle 5 gün sürer; ancak esas Diwali festival gecesi, Bikram Sambat takvimine göre Kartika ayının yeni ay, yani en karanlık gecesi ile çakışır. Gregorian takviminde (eski Mısırlılara dayanan ve güneş yılını esas alan) Diwali gecesi, ekim ortaları ile kasım ortaları arasına denk düşer.

Diwali gecesi öncesi insanlar, ev ve işyerlerini temizler, süsler ve eşyaları yenilerler; yeni giysiler alır ya da en güzel giysilerini giyinir, ev içinde dışında ışıklar ve mumlar yakarlar; ailenin tipik Lakshmi -bereket ve refah tanrıçası- dualarına katılırlar. Duaları havai fişekler izler; tatlılar yenir, aile üyeleri ve yakın arkadaşlar birbirlerine karşılıklı armağanlar verir. Kutlandığı ülkelerde Diwali festivali, çok fazla alışverişin yapıldığı dönemdir aynı zamanda.

Festivalin adı ve anlamı bölgelere bağlı olarak farklılık gösterir. Örneğin Hindular ve Jain’ler festivali Diwali diye isimlendirirler ve bu festival onlar için son ruhani amaca ulaşılmasıdır. Sihlerde festivalin adı Bandi Chhor Divas olup Guru Hargobind’in Mugdal İmparatorluğu hapishanesinden kurtulmasını temsil eder. Newar Budistleri, Budistlerin genelinden farklı olarak Diwali’yi bereket ve refah tanrıçası Lakshmi’ye dua ederek kutlarlar.