05 Ağustos 2016 00:54

Suudi Arabistan’da taht oyunları: Yeni kral kim olacak?

Tahttaki Suudi Arabistan Kralı Selman yaşlandıkça, kendisinden sonra tahta kimin geçeceği sorusu gittikçe sorun haline geliyor.

Paylaş

Her ne kadar Kral Vekili Prens Muhammed ekonomik ve politik işlerde son zamanlarda giderek daha çok söz sahibi olarak tahtı devralacak gibi gözükse de, hem krallık yasalarına göre bu hakkın kendisinde olmaması, hem de izlediği politikaların başarısız görülmesi nedeniyle bir çokları tarafından vekilliğine şüphe ile bakılıyor.   
Viktor Mikhin, Suudi Arabistan’daki taht karmaşasını New Eastern Outlook için yazdı: 

Suudi Arabistan’da bu zamana kadar tahta kimin geçeceği ile ilgili meselelerin çözümü son derece basitti. Krallığın Kurucusu Abdulaziz el Suud 1932’de Suudi Arabistan’ın temellerini atarken, egemenliğin babadan oğla geçeceği kuralını da belirlemişti. 

19 resmi eşi çok sayıda geçici evliliği olan el Suud’un, resmi evliliklerinden 21 kız 45 erkek çocuğu oldu. (Geçici evliliklerinden olan çocuklar yasal sayılmadığı için tahtta hak iddia edemiyorlardı). 

1953 yılında el Suud vefat ettiğinde çok sayıda varisi bulunduğu için, tahta geçecek olan kişi “Suudi Arabistan Hükümeti Temel Hukuku” tarafından netleştirildi. Suudi Arabistan Temel Hukuku, İslam Hukuku temel alınarak hazırlanmış olup kralın yetkileri şeriat hukukuna göre şekillendirilmiştir. Bu yasaya göre taht kardeşten kardeşe devreder (Kral el Suud’ın çocukları arasında), eğer devredecek kardeş kalmamışsa diğer neslin en yaşlı bireyi varis olarak kabul edilir. Kadınlar ise krallığı yönetmek için uygun kabul edilmezler. Suudi Arabistan’ın kuruluşundan bu güne kadar krallığın geçişi hep bu yasaya göre oldu. 

ASIL VARİS MUHAMMAD EL NAYEF

Bu nedenle Kral Salman’dan tahtın  doğal varisinin Muhammad ibn Nayef el Suud olması bekleniyor. Kendisi Kral Selman’ın yeğeni, sonraki jenerasyonun en yaşlı üyesi, üstelik annnesi al Jawta bin Abdülaziz bin Musaed bin Jiluwi son derece itibarlı bir aileden geliyor. 

El Nayef’in ABD yönetimi ve Başkan Obama ile dostça ilişkileri var.  Tabii ki eğitimini ABD’de tamamlamış hatta FBI’dan özel güvenlik kursları almış. Kendisi şu an Suudi Arabistan’da İçişleri Bakanı olarak görev yapıyor.

PRENS MUHAMMED TAHTI DEVRALMAYA MI HAZIRLANIYOR?

Öte yandan Kral Selman’ın oğlu Muhammad giderek büyüyen bir destekle her geçen gün hükümet işlerinde daha çok söz sahibi oluyor. Kendisi bir çok önemli pozisyona atandığı gibi, aynı zamanda da kral vekili. 

En son babası Kral Selman, Suudi Arabistan’ın Petrol Bakanı el Naim’i görevden almış, petrol konusundaki kararlardan da artık Prens Muhammed’in sorumlu olduğu bildirilmişti. Bu artık Suudi Arabistan’ın ekonomik ve politik işlerinde Prens Muhammed’in artan bir etkisi olduğunu gösteriyor.

EKONOMİK KRİZ TARTIŞMAYI ETKİLİYOR

Bu son gelişmeden sonra Arap medyası başta olmak üzere bir çok medya Kral Selman’ın ölümünden sonra tahtın oğlu Prens Muhammed’e geçeceğini ve yeğen Muhammad el Nayef’in veliaht olarak kalmaya devam edeceğini yazmaya başladı. Eğer Suudi Arabistan eskisi gibi petrol dolarları içinde yüzseydi, vatandaşların her ihtiyacı karşılandığı için veliahtın kim olacağı onlar için bir sorun teşkil etmezdi. Böylelikle taht vekilinde değişiklik yapmak son derece kolay bir işlem olabilirdi. Fakat, krallığın şimdiki durumu göz önüne alınırsa, iç ve dış krizler ve Prens Muhammed’in önayak olduğu politikaların ülkeye ekonomik krizden başka bir şey getirmemesi, vekil değişikliğinin sancılı geçmesine neden olabilir. 

Ayrıca Krallıkta Suudi hanedanın yönetiminde karşılaştığı bir diğer zorluk ise Şii nüfus.  Çoğunlukla Basra Körfezi’nin kıyısında, krallığın doğusunda, yani petrol rezervlerinin yoğun bulunduğu bölgelerde yaşayan Şiiler, Sünni elitlerle aynı hakları paylaşmıyorlar. İran İslam Cumhuriyetinden destek alan Şiilerin her an ayaklanmasından korkan krallık, düzenli aralıklarla Şii mahallelerden gelen muhalif sesleri bastırmakla meşgul oluyor. Kral Selman’ın veliahtının belirlenmesinde ülkenin kuruluşundan beri ayrımcılıkla yüzleşen Şiiler sürpriz bir şekilde rol oynayabilir. 

MUHAMMED’İN SUUDİ ARABİSTAN’I

Victor Mikhin yazısında, Prens’in, Economist, Bloomberg gibi Batılı medya kaynaklarına  röportajlar vererek “Vahhabizme karşı olduğunu” ve Batıya yakın daha şeffaf bir Suudi Arabistan yaratmak istediğini ifade ediyor ve kimileri için “iyi bir kral veliahtı” portresi çiziyor. Mikhin’e göre uzmanlar, Prensin ABD’den ciddi destek alacağını öngörüyorlar.  
Ancak Muhammed’in taht hırsıyla belirlediği politikaların Suudi Arabistan’ı çıkmaza sokması nedeniyle Prensin iyi bir kral olacağına şüphe ile bakanlar da var. Mikhin, “Prensin muhalifleri sadece Şiiler değil, hatta daha çok krallığın yönetici kesiminden geliyor. Prens Muhammed’in  öncü olduğu Yemen savaşında Riyad henüz somut bir başarı elde edemedi. Ayrıca Prensin desteklediği Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ı devirme politikaları tamamen çamura saplandı. Prens ayrıca İranlıları zor durumda bırakmak için petrol fiyatlarındaki ani düşüş politikasının da mimarlarından biri. Ki bu politika krallıkta bütçe açığı ile son buldu. 
Genel olarak bakıldığında Prens Muhammed’in hırslı, bölgede söz sahibi bir aktör olmaya yönelik hamleleri her seferinde başarısızlıkla ve krallığın bütçesinde ciddi açık ile sonuçlandı. Krallığın kurulmasından bugüne kadar ilk defa bu yıl dış borç arayışı içinde olduğunu hatırlatmakta da fayda var” diye yazıyor.  

Kısaltarak çeviren: Elif Özmen Belek
-Arabaşlıklar  Evrensel’e aittir

ÖNCEKİ HABER

Kremlin: İlişkilerin yeniden canlandırılması ele alınacak

SONRAKİ HABER

'FETÖ'den alınan MHP'li belediye başkanı serbest

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...