İspanya'da sol partiler seçim için birleşiyor

Hilal ÜNLÜ
Gijon

İspanya’da 20 Aralık seçimlerinden sonra hükümet kurulamadı. 26 Haziran’da yeniden seçim yapılacak. Şu ana kadar yapılan araştırmalar, haziranda yapılacak seçim sonuçlarının aralıktakinin benzeri olacağını işaret ediyor ve bugünlerde İspanya’da iki konu tartışılıyor: Birincisi, anlaşma sağlayamayan partilere öfkelenip sandığa gitmeyecek olan seçmenin bu tavrından kimin kârlı çıkacağı; ikincisi, anlaşma sağlanamamasından en çok hangi partilerin sorumlu tutulacağı ve seçmenlerce cezalandırılacakları.

YENİ İTTİFAKLAR GÜNDEMDE

Öte yandan herşey bir anda değişebiliyor. Podemos Lideri Pablo Iglesias ve Birleşik Sol (Izquierda Unida-IU) Lideri Alberto Garzon seçimlere birlikte girecekleri açıklamasını yaptılar. Anlaşma henüz bu partilerin tabanlarınca onaylanmadı; ancak bunun olur alacağı düşünülüyor. Podemos daha önce IU ile ittifakı reddetmişti.
Önemli sorulardan biri bu ittifakın, Diktatör Franko’nun ölümünden bu yana yapılan seçimlerde hep birincil “sol” güç olan sosyal demokrat Sosyalist Partinin (PSOE) bu konumunu elinden alıp almayacağı. Seçmenin yaklaşımı aralık seçimlerindeki gibi olursa büyük olasılıkla PSOE bu sıfatını kaybedecek.
Aralıktaki seçimlerde 25 milyon 350 bin (yüzde 72) oy kullanılmıştı. Bu seçimlerde muhafazakar sağ Halk Partisi (PP) 7 milyon 200 bin (yüzde 29) ile en fazla oyu alarak 350 milletvekilli parlamentoda 119 milletvekili; PSOE 5 milyon 500 bin (yüzde 22) oy ile 89 milletvekili; Podemos ve bölgesel müttefikleri, 5 milyon 200 bin (yüzde 20) oy ile 65 milletvekili; liberal sağ Ciudadanos (Yurttaşlar Partisi) 3 milyon 500 bin (yüzde 14) oy ile 40  milletvekili; Birleşik Sol (IU) 920 bin (yaklaşık yüzde 4) oy ile yalnızca 2 milletvekili (seçim sisteminden dolayı) elde edebilmişti.

SOSYAL DEMOKRASİNİN KOLTUĞU YENİLENEBİLİR

Bu sonuçlardan görüldüğü gibi, seçmenin tavrında bir değişiklik olmazsa, Podemos ile Birleşik Sol’un toplam oyu PSOE’nin oylarını aşacak, bu birlik Halk Partisinden sonra ülkede ikinci politik güç olma potansiyeli taşıyor.
Bu durumda yeni sorular ortaya çıkabilir: Podemos-Birleşik Sol ittifakı, PSOE’nin desteği ile hükümet olmak için yeterli sandalyeyi elde edebilecek mi? Seçmenin aralıktan bu yana geçen süreçte partiler konusunda yaptığı değerlendirmeler önemli. Ciudadanos ve PSOE hükümet kurmak için anlaşmaya vardılar; ancak hiç bir partinin desteğini alamadılar. Seçmenler bu girişimlerinden dolayı oy vererek bu iki partiyi ödüllendirecek, onları desteklemeyen partileri oy vermeyerek cezalandıracak mı?

MEVCUT İKTİDAR NE YAPACAK?

Bir diğer öngörü de yaptığı kamu kesintileri, hükümette olduğu özerk bölgelerde sayısız ve ciddi yolsuzluk olaylarına rağmen (özellikle Madrid ve Valensiya’da) Halk Partisinin (PP) tekrar birinci parti olacağı yönünde. Ayrıca “radikal ve komünist” olarak gördüğü Podemos-Birleşik Sol ittifakının oyunun artmasından korkan muhafazakar sağ seçmenin, Halk Partisi yerine PSOE ile hükümet kurma girişiminde bulunduğu için liberal Ciudadanos’ı suçlayıp Halk Partisine oy verme olasılığı söz konusu.
Öte yandan PSOE de zor durumda. Her ne kadar mevcut liderlerin geneli ve Felipe Gonzales gibi partinin eski  liderleri, Podemos ile ittifaka karşı olsalar da bu partinin militanları ve seçmenleri, partilerinin sol partilerle ittifak yapmasından yana. Bu durumda PSOE, Podemos-Birleşik Sol ittifakına destek verecek mi? Yoksa çekimser kalarak sağ muhafazakar bir parti olan Halk Partisinin hükümet kurmasına mı izin verecek? Bu soruların yanıtı önümüzdeki ay belli olacak.

UFUKTA YİNE KOALİSYON VAR

Tüm tartışmalara rağmen, görünen, bu seçimlerde hiç bir partinin mutlak çoğunluğu elde edemeyeceği, dolayısıyla kurulacak hükümetin de koalisyon hükümeti olacağı.
Son olarak yeni hükümet, Avrupa Birliği’nin yeni kamu kesintisi talepleriyle, yani yeni kesinti uygulamalarıyla karşı karşıya kalacak.
En önemli soru ise şu: Her ortamda kesintilere karşı olduğunu dile getiren sol partilerden oluşan bir hükümet kurulması durumunda bu hükümet, Yunanistan’da olduğu gibi troykanın yaptırımlarını yerine getirecek mi?