İHD heyetinden Varto raporu: Güvenlik güçleri ev ve dükkanları taradı

Muş'un Varto ilçesinde YJA-STAR gerillası Ekin Wan’ın (Kevser Eltürk) işkenceyle katledilerek cenazesinin  çırılçıplak halde teşhir edilmesinin ardından ilçede yaşanan olaylara ilişkin incelemelerde bulunan İnsan Hakları Derneği (İHD), "İlçede yapılan taramaların ve saldırıların güvenlik güçleri tarafından yapıldığı bulgularını edindik" dedi.

Bölgede incelemelerde bulunan 6 kişilik İHD heyeti, izlenimlerini raporlaştırarak bugün İHD Genel Merkezinde kamuoyu ile paylaştı. Raporda sokağa çıkma yasağı ilan edildikten sonra silah seslerinin arttığı, çatışma olduğuna dair yurttaşların bilgisinin olmadığının tespit edildiği belirtildi. Kevser Eltürk’ün cenazesinin teşhir edildiği fotoğrafların sosyal medyada yayınlanmasının ardından 15 Ağustos akşamı HPG militanları Varto merkezine girmiş, Valilik hemen sokağa çıkma yasağı ilan etmişti. İlçe merkezinde sokağa çıkma yasağı boyunca silah ve patlama sesleri eksik olmamış, pek çok işyeri, ev yakılmış ve kurşunların hedefi olmuştu. Çıkan olaylarda 4 kişi yaşamını yitirmişti.

ASKER KAN İZLERİ ARAMIŞ

15-16-17 Ağustos tarihleri arasında Varto ilçesinde yaşananlar nedeniyle zarar gören yurttaşlarla görüşen İHD heyetinin izlenimlerini Heyet Başkanı Sevim Salihoğlu açıkladı. Varto'da halkla, kaymakamla, emniyet müdürüyle ve HDP İlçe eş başkanıyla görüştüklerini kaydeden Salihoğlu, yurttaşların, güvenlik güçlerinden duydukları korkudan isimlerini dahi vermek istemediklerini vurguladı.

Yurttaşların, 'Evlerimiz tarandı' dediğini bildiren Salihoğlu, "Taranan dükkanların birçoğunun beyaz eşya dükkanları olduğunu ve topladıkları mermilerin panzer, bixi silahı mermileri olduğunu söylediler" dedi. Roketlerle evlerin yakıldığını, kamuya ait hiçbir binada kurşun izi olmadığını dile getiren Salihoğlu sözlerini şöyle sürdürdü: "Sokağa çıkma yasağı süresince hareket eden her şey taranmış. Taranan yerlerde daha sonra kan izleri aranmış. Rahmi Kızıltaş ve Abdullah Toprak isimli kişiler ile birlikte iki kişi daha öldürülmüş. HPG'liler kent merkezindeyken karakollarda bekleyen güvenlik güçleri, HPG militanları gittikten sonra evleri taramış ve sokağa çıkma yasağı saatler sonra son bulmuş."

'VARTO HAYALET ŞEHRE DÖNMÜŞ DURUMDA'

Salihoğlu resmi kurumlarla yapılan görüşmelerde de Varto Kaymakamı Mehmet Nuri Çetin'in sokağa çıkma yasağını doğru bir karar olarak deeğrlendirdiğini söyledi. Kaymakamın 'Sokağa çıkma yasağı ilan edilmeseydi 40-50 kişi yaşamını yitirirdi. Vali Bey doğru bir karar vermiştir' dediğini aktaran Salihoğlu, mühimmatla yakalandığı iddia edilen Ersin Kızılbağ'a işkence yapıldığını da kabul etmediğini söyledi.  Salihoğlu Varto'nun adeta bir hayalet şehre döndüğünü ifade ederek, HDP İlçe Eşbaşkanı Ersin Sarıgül'ün ifadelerini ise şu şekilde aktardı: "15 Ağustos gecesi saat 20.00 civarında Muş Varto yolunda çatışma başladığını öğrendik. Daha sonra HPG'lilerin merkeze indiğini gördük, hiç müdahale olmadı, çevre illerden takviye ekiplerin geldiğini öğrendik ve ara ara uyarı ateşi gibi atışlar yapıldı. 16 Ağustos akşamı saat 21.30-22.00 arası sebebini ve nerede olduğunu hâlâ bilemediğimiz çok büyük bir patlama oldu, sonrasında yavaş yavaş silah sesleri azaldı. Benim evime 35 mermi isabet etti. İnsanlar evlerini boşalttı. Dört kişinin öldürüldüğünü duyduk, bu kişiler Yukarı Alagöz Mahallesi'nde ikamet eden yurttaşlardır. Rahmi Kzıltaş'ın 3 çocuğu var. Abdullah Toprak sanıyorum bekar. Diğer iki kişinin kim olduğunu bilmiyorum. Varto halkı tedirgin, burada 3-4 aylık iş sezonu vardır, buranın esnafı çoğunlukla yurt dışından gelen Vartoluların destekleriyle yaşamını devam ettirir, hemen hemen hepsi bugün geri döndü."

TÜRKDOĞAN: TEKRAR DİYALOGA DÖNÜN

Basın toplantısında konuşan İHD Genel Başkanı Öztürk Türkdoğan, Ekin Wan'ın öldürülmesinden sonra HPG militanlarının Varto merkeze inerek güvenlik güçleriyle çatışmaya girdiğini, bu çatışmalarda 2 sivil yurttaşın ve 2 HPG gerillasının yaşamını yitirdiğini söyledi.

2 yurttaşın güvenlik güçlerince infaz edildiği bulgularına ulaştıklarını dile getiren Türkdoğan, "Biz ısrarla ve inatla çatışmasızlık çağrısı yapıyoruz. Halkımız son 30 yılda yaşanan acıları çok iyi biliyor. 40 bine yakın insan bu süreçte yaşamını yitirdi. Siyasiler, siz savaşı siyasi bir araç olarak kullanabilirsiniz, ama biz buna karşıyız. Kürt sorununun demokratik ve barışçık çözümünde tekrar diyaloğa dönün" çağrısı yaptı.

İHD HEYETİNİN ULAŞTIĞI SONUÇLAR

·    Muş Varto'da 10 Ağustos günü kimlik taraması yapan Ekin Van kod adlı Kevser Eltürk vurularak yakalanmıştır. Yakalandıktan sonra işkence edilerek infaz edildiği iddiaları araştırılmalı ve sorumlular hakkında gerekli yasal işlemler başlatılmalıdır.
·    Sokağa çıkma yasağının HPG militanlarının merkezden çekildikten sonra kaldırılmayıp, ertesi gün sabah saatlerinde kaldırılması esnasında geçen sürede güvenlik güçlerinin evleri ve iş yerlerinin taradığı halkın tamamı tarafından ifade edilmiştir. Buna rağmen resmi yetkililer taramaların “çatışma esnasında olduğu” yönündeki beyanları gerçeği yansıtmamaktadır. Bu husu açığa kavuşturulmalıdır.
·    Çoğunlukla beyaz eşya ve mobilya satışı yapan dükkanların hedeflendiği görülmüştür.
·    Sokağa çıkma yasağı süresince hareket eden her şeyin tarandığı ifade edilmiştir. Silahlı taramaların yapılmasından saatler sonra güvenlik güçlerinin bu yerlere gelerek kan izi aramaları, ölen kişi ya da kişilerin olup olmadığını araştırmaları silahlı taramaların kendileri tarafından yapıldığı şüphelerini güçlendirmektedir.  
·    İnfaz edilen dört yurttaşın ikisinin Varto’ da ikamet eden insanlar olması, yaşam hakkı ihlallerinin pervasızca uygulandığını göstermektedir. Sürecin çatışan taraflar dışında halka da zarar vereceği, özellikle sivil halkın can güvenliğinin olmadığını göstermektedir.  
·    Varto’ da gözaltına alınan Ersin Kızılboğa isimli yurttaşın gördüğü işkence iddialarıyla ilgili etkili soruşturma başlatılmalıdır.
·    Termal kameralarla donatılmış zırhlı araçların yerleşim merkezlerinde, sivil halkın yaşadığı yerlerde tespit ettikleri her hareketli alanı silahla taradıkları yönündeki iddialar ciddi anlamda kaygı vericidir. İnsanların yaşam hakkı risk altındadır.  
·    Gündüz saatlerinde insanların yaşamlarını sürdürdükleri iş yerlerini, kahveleri, park ve dinlenme alanlarını can güvenliği kaygısıyla terk ettikleri, kapalı alanlara sığınmaya çalıştıkları gözlemlenmiştir. Halk “savaşta yaşama” psikolojisi ile hareket etmektedir.  
·    Her türlü silahla taranan Varto ilçesinde kamu mallarına zarar verilmemesi, buna karşın sivillere ait ev ve iş yerlerinin zarar görmesi bu silahlı müdahalenin güvenlik güçleri tarafından yapıldığı iddialarını güçlendirmektedir.
·    Yapılan heyet çalışmasında yurttaşların yaşadıklarını ifade etmekten, gözaltına alınma, tutuklanma ve kötü muamele görme gerekçesiyle çekindikleri tespit edilmiştir.
·    Yaşam hakkı, her koşulda dokunulmaz ve kutsaldır. Silahlı çatışma ve savaş koşullarında dahi uyulması gereken tüm kurallar, Cenevre Sözleşmesinde güvence altına alınmıştır. Varto’da son derece ciddi ihlallerle sonuçlanan tüm olayların insancıl hukuk kaidelerinin ağır ihlali anlamına geldiği açıktır. (Ankara/EVRENSEL)