17 Kasım 2006 00:00

?Baba Bush devreye giriyor? iddias?


Beyaz Saray'a geldi?i g?nden bu yana, kendisiyle ayn? ismi ta??yan eski ba?kan babas?yla aras?na mesafe koymaya ?al??an ABD Ba?kan? George W. Bush, b?y?k ?l??de Irak politikalar?na ba?lanan Kongre se?imlerinde partisinin u?rad??? hezimetin ard?ndan isteksiz de olsa Washington politikalar?na baba Bush'un el koymas?na izin vermi? g?r?n?yor. O?luna sayg?s?ndan, onun ekibini kurma ve ?lkeyi y?netme politikalar?n? sadece uzaktan izlemeyi tercih eden baba Bush'un, Kongre se?im kampanyas? s?ras?nda, anketlerde en az?ndan Temsilciler Meclisinde Demokrat Parti'nin ?st?nl?k elde edece?inin ortaya ??kmas?yla birlikte, Savunma Bakanl??? g?revine Robert Gates'in getirilmesinde rol oynad??? belirtiliyor.
Washington'daki ?evrelere g?re, kendi bildi?i yoldan gitmeye ?al???rken en sonunda babas?na d?nmek zorunda kalan Bush, Irak'ta k?t?ye gitti?ini ilk defa a??kl?kla kabul etti?i bir durumda ve Kongrede Demokrat Parti'nin ?st?nl??? ele ge?irmesinin ard?ndan, ''uzla?mac? bir Irak plan?n?'' ortaya koymak zorunda.
Se?imden sonra d?zenledi?i bas?n toplant?s?ndaki v?cut dili, Bush'un s?k?nt?l? durumu hakk?nda ipucu verirken, Beyaz Saray'daki yard?mc?lar? ?srarla, ''Bush'un ?evresindeki neo-con'lar onu u?uruma itti, o y?zden de baba Bush devreye girdi diye bir ?ey yok'' y?n?nde bir savunma sergiliyor.
Bush'un, Savunma Bakanl??? g?revinden Donald Rumsfeld'i alarak yerine Gates'i atamas? hakk?nda da Beyaz Saray yetkilileri, ''Bush her zaman en iyi ve en parlak ki?iyi istiyor'' diyor. Baba Bush'un Washington politikalar?nda rol?n?n artmas?n?n bir ba?ka g?stergesi, 2000 y?l?ndaki ba?kanl?k se?iminin Florida eyaletinde t?kanmas?n?n ard?ndan devreye giren ''aile avukat?'' ve eski d??i?leri bakan? James Baker'?n yeniden sahneye ??kmas?. ABD'nin Orta Do?u politikalar?yla ilgilenen ?evrelerin b?y?k bir sab?rs?zl?kla bekledi?i Irak'ta ?neriler paketini i?erecek rapor, Baker ve eski Kongre ?yesi Lee Hamilton'?n ba??nda oldu?u, Kongre taraf?ndan g?revlendirilen komisyon taraf?ndan a??klanacak. Bush, babas?n?n ekibinde yer alan Baker'a, ba?kanl?k se?imi Florida'da t?kan?ncaya kadar herhangi bir g?rev vermemi?, ancak buradaki s?k?nt?y? ??zmek Baker'a kalm??t?. ?imdi de Baker, Washington ?evrelerinde hakk?nda en ?ok konu?ulan isim haline geldi.
Princeton ?niversitesindeyken 21 bardak viskiyi art arda devirip ayakta kalan tek isim oldu?u i?in ''21'ler kl?b?nden'' diye bilinen, hindi av?na ??kmay? ?ok seven ve avlan?rken saatlerce sessizce bekleme yetene?ine sahip, ?ok so?ukkanl? bir insan oldu?u s?ylenen Baker ise dengeli bir Irak raporuyla ortaya ??kmak zorunda. Ba?kan Bush, Baker'?n ba??nda oldu?u komisyonun kurulmas? ?nerisine ilk ba?ta direnmi?, sonunda D??i?leri Bakan? Condoleezza Rice'?n da zorlamas?yla ''Olur'' demi?ti.
?ran ve Suriye ile g?r??me
Bush ve ?evresindeki neo-con'lar, di?er ad?yla ''yeni muhafazakarlar'', baba Bush'un etkisiyle g?reve gelen Gates ve Irak raporunu haz?rlayacak olan Baker'dan rahats?z. Sertlik yanl?s? yeni muhafazakarlar, ?ran ve Suriye gibi ?lkelerle Irak konusunda diyalogdan yana de?ilken, Baker bu ?lkelerin temsilcileriyle yemeklerde bir araya geldi.
Baker ayr?ca, ABC televizyonundaki bir konu?mas?nda, Irak'ta durum k?t?ye giderken ABD'nin d??manla konu?mama gibi bir l?ks? olmad??? y?n?nde g?r?? belirtti. Newsweek'e g?re, Rumsfeld'in gitmesi ve yerine Gates'in getirilmesi fikri tamamen Baker'a ait. ??nk? aker, Irak plan?na kar?? ??kacak Rumsfeld'in yolundan ?ekilmesini istedi.
Savunma Bakanl??? g?revine atanan ve 23 Kas?mdaki ??kran G?n? tatilinin hemen ard?ndan yeni g?revi hakk?nda Kongrede onay oturumlar?n?n ba?lamas? beklenen Gates'in, Baker'a ve baba Bush'un eski ulusal g?venlik dan??man? Brent Scowcroft'a yak?nl???, yeni muhafazakarlar?n can?n? s?kan ba?ka bir unsur.
Ba??ndan beri Irak Sava??n?n ''yanl??'' oldu?unu savunan Scowcroft, 1991 y?l?nda baba Bush'u, yeni muhafazakarlara g?re ''gere?inden ?nce'' Irak'tan ?ekilmeye ikna eden ekibin i?indeydi. ?ahinlere g?re, ter?r ?rg?t? El Kaide ile sava?ta Rumsfeld, eyleme y?nelik, devrimci ve ''ideal'' bir savunma bakan?yken, eski CIA ba?kan? Gates, daha b?rokratik kafa yap?l?. Gates'in Savunma Bakanl???na gelmesi, Rumsfeld y?netiminde Pentagon'un istihbarat i?lerine fazlas?yla el atarak CIA'y? devre d??? b?rakma ?abalar?na da son vermi? olaca?? i?in CIA'n?n bu atamadan memnun oldu?u yorumlar? da yap?l?yor.
Time dergisinde yer alan bir habere g?re Bush, CIA'n?n ba??na yeni bir lider ararken Gates'e gitmi?ti, ancak bu g?revin yeterince etkili olmad???n? d???nen Gates ?neriyi reddetmi?ti. Demokrat Parti egemenli?indeki Senatodan Gates'in Savunma Bakanl???na onay verilmesinde bir sorun beklenmiyor. D?? ?li?kiler Komitesinin ba??na gelecek olan senat?r Joe Biden, ''Bu, ?ok basit bir mant?k.
Gates'e onay vermedi?imiz s?rece Rumsfeld yerinde kalmaya devam edecek. Bu da bizim istedi?imiz bir ?ey de?il'' diyerek, Demokrat Parti'nin konumunu a??kl?yor.
Gates'in Senatodan onay almas?na ili?kin konu?malarda, Bush taraf?ndan Senato tatilde oldu?u s?rada BM Daimi Temsilcili?i g?revine atanan ?ahin John Bolton'un durumu da g?ndeme geliyor. Bolton'un tatil s?ras?nda atand??? i?in g?revine devam edebilmesi Kongreden onay almas?na ba?l?. Biden, ''Bolton onay almayacak. Bu g?rev i?in bir?ok yetenekli aday var. Ba?kas?n? se?in Say?n Ba?kan'' diyerek Bush'a Pazar g?n? televizyonlardan mesaj verdi. Bununla birlikte, Bush'un Bolton'dan vazge?mek istemedi?i belirtiliyor.
Baker raporu
Baker raporundan, ?ran ve Suriye gibi ?lkelerle ''?st d?zey'' g?r??me ?nerisi ??kmas? bekleniyor. Ayr?ca gelecek y?l i?inde askerlerin bir k?sm?n?n ?ekilmesi g?ndeme gelecek. Demokrat Partililerin istedi?i de, 4 ila 6 ay i?inde Irak'tan asker ?ekmenin ba?lamas?. Bu g?r??, Demokrat Parti senat?r? Carl Levin taraf?ndan dile getirildi. Bush ise Irak'ta yeni fikirlere a??k oldu?unu s?ylemekle birlikte k?rm?z? ?izgiyi, ''asker ?ekmenin ne zaman ba?layaca??na ili?kin belli bir takvim ortaya koymamakla'' ?ekiyor. Baker raporunda, Ba?dat h?k?metine de, ''Mezhep sava??na son vermezseniz, ABD size daha fazla yard?m edemez'' mesaj?n?n verilmesi bekleniyor.
Rapordan b?lgesel otonomi, petrol gelirlerinin payla??lmas?, af ve silahl? gruplar?n silah b?rakmas? ya da Irak ordusuna kat?lmas? gibi ?nerilerin ??kmas? m?mk?n. Ancak ?ahinler, ?srail'in var olma hakk?n? tan?mayan ?ran ve L?bnan'?n ba??ms?zl???n? tan?mayan Suriye y?netimiyle g?r???lmesinden rahats?z duyuyor. Bu durumda Baker'dan dengeli bir rapor haz?rlamas? bekleniyor. Elbette Baker raporundaki tavsiyeler, ABD D??i?leri Bakanl???n?n ?ran'dan sorumlu diplomat? James Jeffrey taraf?ndan dile getirildi?i gibi ''sadece tavsiye'' niteli?inde ve Ba?kan Bush'un politikalar?n? ba?lam?yor. Sonu?ta karar? verecek yine Ba?kan Bush olacak.

Evrensel'i Takip Et