Adalet Divanı Sırbistan’ı akladı

BM’nin en yüksek mahkemesi olan “Uluslararası Adalet Divanı”, Sırbistan aleyhine açılan “soykırım” davasının karar duruşmasında Srebrenitza’da 1995’te Boşnaklara yönelik yapılan katliamın, “soykırım tanımının şartlarını karşıladığını” bildirdi. Ancak Sırbistan devletini, Srebrenitza’daki olaylardan “doğrudan sorumlu olmak veya soykırıma iştirak etmek” suçlarından aklayan Uluslararası Lahey Adalet Divanı, Sırbistan’ın, “soykırım” yapmaktan değil bu “soykırımın” yapılmasını önleyememekten sorumlu olduğuna karar vererek orta yolu buldu.
Hollanda’nın Lahey kentinde kurulu olan mahkeme bu kararla, tarihinde ilk kez “soykırım” suçuna ilişkin bütün bir ulus hakkında adli bir karar almış oldu. Bosna-Hersek’te 1992-1995 yılları arasında yaşanan iç savaşta, BM’nin güvenli bölge ilan ettiği Srebrenitza’da 1995 yılında 8 bine yakın Müslüman, Sırp kuvvetlerince öldürülmüştü.
Sırbistan’ı, Cenevre Sözleşmeleri’ni ihlal ederek “etnik temizlik yapmak ve vatandaşlarını ortadan kaldırmak” ile suçlayan Bosna, iddialarını özellikle Srebrenitsa’daki olaylara dayandırıyordu.
‘Caydırıcı nüfuz kullanılmadı’
Karar duruşmasında Uluslararası Adalet Divanı, Sırbistan yönetimini, 1995’teki olaylarda Sırpları “caydırıcı” yönde nüfuzunu kullanmamaktan dolayı sorumlu olduğuna hükmetti.
Sırbistan’ı “soykırıma veya soykırım suçuna doğrudan katılmaktan sorumlu tutmayan” mahkemenin kararında, Sırbistan liderlerinin, “boyutları önceden tahmin edilebilecek trajik olaylar” şekillenmeye başladığında, bu olayları önlemek için ellerinden geleni yapmadıkları belirtildi.
Mahkemenin kararında, Sırbistan’ın ayrıca olaylara karışanları cezalandırmaya ilişkin uluslararası yükümlülüklerini de yerine getirmediğine işaret edildi.
Kararı okuyan Mahkeme Hakimi Rosalyn Higgins, “Srebrenitza’da soykırım ihtimali yüksek olduğu halde, Sırbistan’ın bunu önlemek için herhangi bir girişimde bulunmadığını” söyledi.
Tarihinde bir ilk
Söz konusu dava, mahkemenin 62 yıllık tarihinde, bir ordunun ya da hükümet yetkililerinin değil bütünüyle bir ülkenin “soykırım”la itham edildiği, kısacası “iki devletin karşı karşıya geldiği” ilk vaka.
Ayrıca, olayların sorumlusunun kim olduğunu tespit etmek de hukuki açıdan oldukça güç.
Bosna Savaşı sırasında yönetim, Yugoslavya hükümetinin elindeydi. Dava açıldığında muhatap, bu devletin mirasçısı Sırbistan ve Karadağ idi.
Ancak aradan geçen sürede bu federasyon dağıldı. Dolayısıyla Sırbistan’ı, dönemin Belgrad hükümetinin eylemlerinden sorumlu tutmak, hukuken güç bir iddia. (DIŞ HABERLER)