Küresel kriz sinyalleri

Uluslararası piyasalarda yeniden kritik gelişmeler yaşanıyor. ABD’de yüksek faizli mortgage (ipotekli konut finansmanı) kredileriyle ilgili sorunların giderek derinleşmesiyle birlikte yurtdışı piyasalardaki düşüşe paralel olarak borsada da düşüş yaşanıyor. Dolar/Yen paritesindeki hareketlilik dünya ekonomilerinde tedirginlik yaratıyor. Yurtiçinde de Borsa, sert düşüşle açıldı. Döviz yükseldi.
Piyasalardaki hareket ABD’deki gelişmelerden kaynaklanıyor. ABD’de ‘subprime’ olarak ifade edilen yüksek faizli mortgage kredileriyle ilgili sorunların giderek derinleşmesi, dünya piyasalarında sert düşüşlere yol açtı. ABD Mortgage Bankaları Birliği’nin sektördeki kötü gidişatı gözler önüne seren verileri, New Century ve Accredited gibi şirketlerin iflasın eşiğine gelmesi ve Massachussets eyaletinin sektörle ilgili inceleme başlatması, piyasalardaki tedirginliği artırdı.
Wall Street endeksleri dün yüzde 2’yi aşan oranlarda değer kaybederken, Latin Amerika borsalarında yüzde 3.5’i aşan düşüşler oldu. Tokyo Borsası dün Yen’deki yükselişin de etkisiyle, yüzde 2.9 düştü. Avrupa borsalarında ise yüzde 2’ye varan düşüşler yaşandı.
Türkiye’yi sarstı
Yurtdışı borsalara paralel seyrini sürdüren İMKB’de önceki gün ikinci seansta artan satış baskısı dün de etkisini sürdürdü. Güne satışla başlayan Borsa, hızla geri çekilerek 40 bin 1834 puana kadar geriledi. Bu seviyelerde bin puanı aşan değer kaybı ve hisse senetlerindeki yüzde 3’ü geçen kayıp dikkat çekti.
Döviz yükselişe geçti. Serbest piyasada dolar 1.4320 YTL, Avro 1.8900 YTL’den güne başladı. Ama bu yüksek seviyeler gelen satışla bir miktar geriledi. Serbest piyasada önceki günkü kapanışta doların satış fiyatı 1.4130 YTL, Avro’nun satış fiyatı ise 1.8660 YTL olmuştu. Bankalar arası piyasada dolar kotasyonlarında alışta en düşük fiyat 1.4255 YTL, en yüksek fiyat 1.4305 YTL, satışta en düşük fiyat 1.4325 YTL, en yüksek fiyat 1.4360 YTL düzeyinde seyretti. Bono faizi yukarı doğru hareket etti. En çok işlem gören 26 Kasım 2008 vadeli tahvilin basit faizi yüzde 21.84’e, bileşik faizi yüzde 20.40’a yükseldi.
Mortgage tetikleyebilir
Piyasalarda yaşanan hareket, ‘daha büyük bir hareketin başlangıcı mı’ sorusunu beraberinde getirdi. İkinci dalga denen satış dalgasının önümüzdeki bir-iki ayı etkisine alacak bir satış dalgası olduğu yorumlarının yanı sıra ABD’deki Mortgage krizine bağlı olarak daha büyük dalgalanmaların yaşanabileceğine dikkat çekiliyor. Şirketlerin iflası ya da emlak sektöründe yaşanacak büyük bir durgunluğun 6.5 trilyon dolar büyüklüğündeki mortgage bağlantılı portföyleri de tehlikeye sokacağına işaret ediliyor. (EKONOMİ SERVİSİ)