02 Eylül 2007 00:00

1934 ?gizli n?fus? fi?lemesi

Bu kadar?n? bile tahmin edemezdik. Devletin ?potansiyel tehlike? olarak g?rd???n?n resmi fi?ini, ev adresine varana kadar ?? ?eyrek as?rd?r tuttu?unu duyduk...

Paylaş

Bu kadar?n? bile tahmin edemezdik.
Devletin ?potansiyel tehlike? olarak g?rd???n?n resmi fi?ini, ev adresine varana kadar ?? ?eyrek as?rd?r tuttu?unu duyduk...
Belki bu i?itti?imiz bir aysbergdi..
Can pazar?nda ya?ayan?n ne hale geldi?inin resmiydi..
1960?lar ve 1970?lerde n?fus ve tapu daireleri pek ?ok yerde yand?.
Bizim il?ede de n?fus dairesi yanm??t?.
Kim, niye yakt??
Sorular havada u?u?tu ve sonu? de?i?medi, elektrik varm?? gibi ?Elektrik konta??ndan yand?? denmesi de m?mk?n de?ildi amma...
K?t?k yand??? i?in bir?ok insan?n n?fus kayd?nda do?um tarihi sadece y?l olarak yaz?l?r oldu.
Yang?n?n ard?ndan b?lgeye tapu-kadastronun gelmesi belki de bir tesad?ft?!
?imdi anl?yoruz ki il?elerde kay?tlar yanm?? olsa da, merkezi bir yerde korunuyormu?.
En resmi a??zdan a??kland?.
T?rk-S?nni ?slam resmi ideolojisinin resmi kurumu T?rk Tarih Kurumu?nun Ba?kan? Prof. Dr. Yusuf Hala?o?lu, insanlar?n k?keniyle ilgili ev ev kimin ne oldu?unun tek tek kayd?n?n devlette ve elinin alt?nda bulundu?unu a??klad? (H?rriyet, 22.8.2007; Radikal, 20-21.8.2007; Vatan, 19.8.2007; Evrensel, 20.8.2007; Milliyet, 21.8.2007; G?ndem, 23.8.2007):
?D?nmelerin listesi elimde... 1937?de devlet bu d?nmeleri ev ev tespit etmi?.?
Yerel d?zeyde yang?nlarla ge?mi?e y?nelik bilgiler yok edilmi? olsa da, merkezi olarak bu bilgilerin korundu?unu resmi tarih tezinin resmi te?kilat?n?n ba?kan? Prof. Dr. Yusuf Hala?o?lu, b?yle itiraf etti. Hala?o?lu, K?rt Alevilerin Ermeni d?nmesi ve K?rtlerin de asl?nda T?rkmen oldu?unu s?yledi; tabii ki t?m? de?il bir k?sm?ym??.
Demek ki K?rtler, b?lgesinin hakimi olarak asimilasyon politikas? izlemi?, kimi bulduysa ?d?nd?r?m??.
Buradan da anl?yoruz ki Hala?o?lu, sadece T?rk Tarih Kurumu Ba?kan? de?il, ayn? zamanda ?insanlar?n k?kenlerinin fi?inin tutuldu?u? kurumun da ba?kan?...
Devlet, insanlar? ?d?nenler? ve ?d?nmeyenler? ya da ?vatanda?? ve ?s?zde vatanda?? diye niye fi?ler?
Bir insan, niye kimli?ini gizler?
?fade ?zg?rl??? yoksa insan konu?amaz, tamam...
Seyahat ?zg?rl??? yoksa insan gezemez, tamam.
Se?me-se?ilme hakk? yoksa insan se?emez ya da se?ilemez, tamam.
Ama ya?ama hakk? yoksa insan tamam ?ya?ayamaz? diyemeyiz.
?M?lk?n temeli olan adalet?i ge?, can pazar?ndaki insan ne yaps?n?
Almanya?n?n iste?i ?zerine m?ttefik olarak harbe girmesi kar??l???nda Bat? Trakya?y? Bulgaristan?a veren, ittihat?? iktidar?n Ermeni soyk?r?m politikas?.
Ve ??teki?yi ?yok?la?t?rman?n veya T?rkle?tirmenin politikas?.
Halk?n ??yle ya da b?yle bildi?ini ve ya?ad???n?, devletin tuttu?u kayd? resmi olarak if?aat etti?i i?in Hala?o?lu?na te?ekk?r ederiz.
Kerim devletin neler yapt???n?n birazc???n? s?yledi?
Bir g?n ?ncesine g?re daha bilgilendik.
Hala?o?lu, oldu olacak d?nme Pontuslular, d?nme Rumlar, d?nme Yahudiler, d?nme K?rtler, hatta d?nme T?rkler hakk?nda da bilgi vermelidir.
Devlet yanl?s? olan a?iret veya devlete kar?? olan a?iret; ?sosyal politika? diyor kom?nisttir, ?planlama? diyor kom?nisttir, ?hep soldan bak?yor? kom?nisttir, Alevidir namaza gitmiyor gibi daha ba?ka t?rl? gerek?elerle yap?lan fi?lemeleri biliyorduk da, ev ev ?d?nen? ve ?d?nmeyen? fi?lemesini bilmiyorduk..
Hala?o?lu sayesinde bu fi?lemenin varl???n? da ??rendik.
Hala?o?lu, b?ylece 5 Temmuz 1934?te kabul edilen 2576 No?lu Gizli N?fuslar?n Yaz?m? Hakk?nda Kanun?un esbab? mucibesi hakk?nda ger?ek bilgiyi vermi? oluyordu.
D?nem, Kemalizmin ?izm?inin unsurlar?n?n tek tek olu?turuldu?u y?llar.
G?ne?-dil teorisi.
T?rk tarih tezi.
Ergenekon, Bozkurt masallar?.
Siyasal, sosyal, k?lt?rel ve ekonomik hayat?n ?T?rk?le?tirildi?i y?llar...
?z T?rk?n tan?mland??? y?llar...
Anadolu?nun 7 bin y?ll?k T?rk yurdu oldu?unun ?tespit? edildi?i y?llar...
3 May?s 1934?te 2425 No?lu Milli M?dafaa Vek?letince 49 milyon 500 bin Liral?k Tahh?dat ?cras? Hakk?nda Kanun?un Resmi Gazete?de yay?mlanmas?n?n yasakland??? ve kanunun halktan gizlendi?i y?llar...
?Dil, ekin, kan birli?i?nin hedeflendi?i (27.5.1934 tarihli ?skan Kanunu Muvakkat Enc?meni Mazbatas??nda, ?anadili T?rk?e olan ve olmayan? ile ?T?rk K?lt?r?ne ba?l? olan ve olmayan? ayr?m?n? ?ng?ren 11?inci maddenin gerek?esi) y?llar...
14 Haziran 1934?te kabul edilen 2510 No?lu ?skan Kanunu?nun tasar?s?n?n g?r???lmesi s?ras?nda Dahiliye Vekili ??kr? Kaya?n?n, ?Muhterem efendiler, bu kanun memlekette b?y?k bir davan?n hallini temin edecek bir kanundur.. O da dil davas?n?n halli? politikas?n? (TBMM Zab?t Ceridesi, IV. d?nem/23. cilt-14.6.1934, sf. 140, mazbatalar da zapt?n sonunda) y?r?tt??? y?llar...
?Vatanda? T?rk?e konu?? kampanyas?n?n yo?unla?t?r?ld??? y?llar...
1938 ?ncesinde 25 Aral?k 1935?te kabul edilen 2884 No?lu Tun?eli Vilayeti ?daresi Kanunu ile devletin TUN?-EL??nin salland??? y?llar...
T?rk-S?nni ?slam ideolojisinin gemiyi az?ya ald??? y?llar...
1927?den sonra 1935?te n?fusun ne kadar oldu?unun belirlenmesi amac?yla say?m? yap?lmas?yla ilgili 2465 No?lu Umumi N?fus Say?m? Hakk?nda Kanun, 29 May?s 1934?te TBMM?de maddeler hi? g?r???lmeden kabul edilir ve bir g?n sonras?nda da Resmi Gazete?de yay?mlan?r, y?r?rl??e girer. (TBMM ZC, i?tima: 60, 29.5.1934, celse 1, tasar? ve mazbata zapt?n sonunda.)
1935 Ekim ay?nda yap?lan n?fus say?m?na g?re 1927?de 13 milyon 626 bin 786 olan toplam n?fus, 16 milyon 157 bin 450?ye y?kselir.
1927-1935 d?neminde n?fusun dine g?re da??l?m?nda ?slam?n pay? 0.65 puan artarak y?zde 98.03?e y?kselirken, anadile g?re da??l?m?nda T?rk?enin pay? da 0.41 puan azalarak y?zde 86.02?ye indi. K?rt?enin pay? da 0.47 puanl?k art??la y?zde 9.16 oldu.
1935?ten sonra her 5 y?lda bir yap?lan ?n?fusun anadile g?re da??l?m?? sonu?lar?, 1965 y?l? dahil resmen a??klan?rken, 1990?a kadar bu sorunun sorulmas?na ra?men sonu?lar a??klanmad?.
Kim, niye sans?rledi?
Acaba Hala?o?lu?nun bir bildi?i var m??
29 May?s 1934?te 1935 Ekim ay?nda n?fus say?m?n?n yap?lmas?n? ?ng?ren kanun tasar?s? gibi, 5 Temmuz 1934?te TBMM?de ?Gizli n?fuslar?n yaz?m? hakk?nda 1/1095 numaral? kanun layihas?? maddeleri okunur ve oylanarak, 2576 No?lu ?Gizli N?fuslar?n Yaz?m? Hakk?nda Kanun? olarak kabul edilir, maddelerde hi? tart??ma olmaz. (TBMM ZC, i?tima: 78, 5.7.1934, celse: 1, tasar? ve mazbatalar zapt?n sonunda ekli.) 15 Temmuz 1934?te Resmi Gazete?de yay?mlanarak y?r?rl??e girer.
1935, hem gizli hem de a??k n?fus say?m?n?n yap?ld??? y?l olacakt?r.
??k? gizli n?fus say?m? Haziran 1935?e kadar devam eder, a??k n?fus say?m? da Ekim 1935?te yap?l?r.
Neden iki n?fus say?m? yap?l?r?
Kanun 12 madde olup her reis, evindeki veya emri alt?ndaki gizli n?fusu 1.5 ay i?inde bildirecek (madde 1), muhtar ve belediyeler gizli n?fuslar? kaydederek kay?t defterlerini d?zenleyecek ve ilgili makama g?nderecek (madde 2), bilgiyi do?ru vermeyenler 1-10 lira cezaland?r?lacak (madde 4), m?kerrer n?fus yaz?m?nda cezan?n iki misli art?r?lacak (madde 5), idare heyetlerinin cezalar? kati olup tahsil edilecektir (madde 6), gizli n?fus yaz?lacak ve defterler buna g?re tanzim edilecek (madde 7), kanunun y?r?rl??e girmesinden itibaren 3 ay i?inde gizli n?fus hakk?nda bilge veren m?kafatland?r?lacak (madde 8) gibi d?zenlemelere yer verilir.
N?fus k?t???ne kaydolmam??, ?lm?? ya da kayboldu?u halde k?t?kten silinmemi? olanlar?n belirlenmesi olarak tan?mlanan gizli n?fusun tespit edilmesi amac?yla haz?rland??? belirlenen Ba?vekil ?smet (?n?n?) imzal? tasar?n?n esbab? mucibesinde, 3 milyondan fazla n?fusun ve y?z binlerce evlili?in kay?ts?z oldu?u ve bunun i?in muntazam n?fus k?t?klerinin meydana getirilmesi gerekti?ine dikkat ?ekilir.
Masraf?n?n 1.5 milyon lira olaca??, n?fus idaresinin d?zenlenmesi i?in 325 bin lira gerekti?i belirtilerek (1934 b?t?esi 184 milyon olup, y?l i?i giderlerle birlikte 229 milyon lira, D?E verileri) k?ylerde muhtar ve ihtiyar heyetlerini, ?ehirler ve kasabalarda belediyeleri g?revlendirmeye y?nelik d?zenlemenin ?zerinde durarak, 1933 Kas?m-1934 May?s d?neminde kaydedilen yaz?l? ve gizli n?fus hakk?nda ?u bilgiye yer verilir:
Yaz?l? n?fus 15 milyon 640 bin 19 olup, gizli do?umlar 2 milyon 504 bin 289 ve gizli ?l?mler 1 milyon 532 bin 959, gizli evlenmeler de 669 bin 784?t?r. (Ger?i tablo halinde verilen bilgiyle, yaz?da ifade edilen birbirini tutmuyor.)
Sonu?lar 57 il baz?nda tek tek s?ralan?r.
Bu halde 1934 May?s? itibariyle n?fus toplam? 16 milyon 611 bin 349?dur.
Kanun 1934 sonunda y?r?rl?k s?resini uzatmak amac?yla tekrar g?ndeme gelir. 1. maddesindeki 1.5 ayl?k ve 8. maddedeki 3 ayl?k s?renin 1 Haziran 1935 tarihine kadar uzat?lmas?yla ilgili d?zenleme yap?l?r. (TBMM ZC, i?tima: 11, 3.12.1934, celse:1 ve i?tima: 21, 23.12.1934, celse: 1, tasar? ve mazbatalar zapt?n sonunda; ?? maddeli 2649 No?lu Gizli N?fuslar?n Yaz?m? Hakk?nda 15.7.1934 tarih ve 2576 say?l? Kanun?un Birinci ve Sekizinci Maddesi?ndeki M?ddetlerin Uzat?lmas? Hakk?nda Kanun, Resmi Gazete tarih: 29.12.1934.)
Kanunun 15 Ekim 1934 olan s?resinin uzat?lmas?n?n gerek?esi, geceli g?nd?zl? ?al??maya ra?men m?racaat?n ?oklu?u ve ba?lat?lan i?in tamamlanmas? olarak a??klan?r.
H?k?metin s?reyi 1 ?ubat 1935 olarak ?nermesi, Dahiliye Enc?meni?nde 1 Haziran 1935 olarak de?i?tirilir ve kanunda s?re 1 Haziran olarak d?zenlenir. 3 Kas?m 1934 tarihli Ba?vekil ?smet (?n?n?) imzal? tasar?n?n gerek?esinde, 15 Ekim 1934?e kadar 2 milyon 865 bin 216 gizli do?um, 1 milyon 726 bin 710 gizli ?l?m ve 890 bin 593 gizli evlenmenin tespit edildi?i belirtilir, ama yaz?l? n?fus hakk?nda bilgi verilmez. Bu durumda yaz?l? n?fusun de?i?medi?i varsay?l?rsa, toplam n?fus 16 milyon 778 bin 534?e y?kselir. 1935 y?l?n?n Ekim ay?nda n?fus say?m?n?n yap?lmas?yla ilgili kanunun kabul edilmesine ra?men, gizli n?fusun tespiti amac?yla 1933 y?l?ndan beri var olan, ?nce kanunsuz ve daha sonra kanun haz?rlanarak yap?lan say?m?n Haziran 1935?e kadar s?rd?r?lecek olmas?n?n esas gerek?esini, tam 73 y?l sonra Hala?o?lu?nun a?z?ndan duyduk.

Niyet k?t? de?ilmi?!
N?fus k?t???ne kaydedilmemi? do?um ve k?t?kten d??memi? ?l?mlerle, resmi nikah yap?lmam?? evlenmeleri belirlemek amac?yla yap?lan gizli n?fusla ilgili kanuni d?zenlemenin, asl?nda devletin bir ba?ka amac?n?, yani resmi olarak fi?lemeyi ger?ekle?tirmenin maskesi oldu?unu anl?yoruz, Hala?o?lu itiraf?yla.
Yok bu kanunla, Hala?o?lu, s?yledi?i gibi TC vatanda??n? ?d?nme? ve ?d?nme olmayan? ya da ?vatanda?? ve ?s?zde vatanda?? ?eklinde resmi olarak fi?lemediyse, o zaman hangi yasayla ve hangi gerek?eyle kim, niye b?yle vatanda?? oldu?u ?lkesinde insanlar? resmi bir fi?lemeye tabi tutmu?tur? Sivil anayasa ?u-bu tart??mas?n?n ve demokrasi laf salatas?n?n hayli bol yap?ld??? g?n?m?zde, demokratikle?menin ilk ad?m? olarak insan?n vatanda?? oldu?u ?lkesinde ?korkmadan? ya?ayabilmesi i?in hayli k?lliyatl? oldu?u tahmin edilen resmi fi?leme ar?ivini imha etmekten ba?lanmas?n? ?neririz...
Nevzat Onaran
ÖNCEKİ HABER

ROJEV

SONRAKİ HABER

?zmir?de halaylarla kutlanacak

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...