Koreograf Maurice B?jart ya?am?n? yitirdi

Dansta devrim yaratan Frans?z Koreograf Maurice B?jart, 80 ya??nda ?svi?re?nin Lozan kentinde hayata veda etti. K?rt k?kenli ?nl? sanat??n?n ?l?m? Fransa?daki K?rt toplumunda ?z?nt?ye yol a?t?. B?jart ismini, ?ranl? bir K?rt olan b?y?kannesinin ya?ad??? ?Bijar? kasabas?ndan ald?. Bu nedenle K?rt sanat??lar?n b?y?k etkisi vard? ?zerinde. Bununla birlikte ?ran?da mistik bir K?rt tarikat?n?n etkisiyle ?slam?a ilgi duydu. Ancak en b?y?k ilgisi Zerd??tl??e olan B?jart, Zerd??tl?k felsefesini sanat?nda uygulamaya ?al??t?. Bejart, K?rt halk?na da s?rekli deste?ini sunmu?tu. T?rkiye?de K?rt halk?n?n k?lt?rel haklar?n?n tan?nmas? i?in 1988 tarihinde yap?lan bir imza kampanyas?na da 22 Nobel ?d?ll? ile birlikte kat?lm??t?. Bejart 1991 y?l?nda K?rfez Sava???ndan hemen sonra G?neyli K?rtlerin ka???? s?ras?nda m?ltecilerle dayan??ma kampanyas?na kat?lm??t?. Bejart, Abdullah ?calan??n tutuklanmas?n?n ard?ndan ba?lat?lan ?calan?a ?zg?rl?k kampanyas?na imza atarak deste?ini sunmu?tu. Bejart, 1987 y?l?nda beri Lozan Bejart Balesi?ni y?netiyordu. Eski dans?? Patrick Dupond, ?ku?kusuz o ?imdi y?ld?zlar?n aras?nda dans ediyordur? diyerek ?z?nt?s?n? dile getirdi. ?l?m haberini alan 71 ya??ndaki ?nl? ?talyan balerin Carla Fracci, ?Dans?n tanr?s? ?ld?? dedi. Frans?z sanat??, kalp ve b?brek rahats?zl?klar? nedeniyle uzun s?redir tedavi g?r?yordu.
?nl? sanat?? 1 Ocak 1927 tarihinde Fransa?n?n Marsilya kentinde felsefeci Gaston Berger?in o?lu olarak d?nyaya geldi. 60 y?ll?k profesyonel ya?am?nda, ilkin babas? gibi felsefe e?itimi ald?ktan sonra doktorlar?n tavsiyesi ?zerine zay?f bedenini g??lendirmek i?in dansa y?neldi. Londra ve Paris?te klasik dans e?itimi g?rd?.
140 kareografi yapt?
1959?da haz?rlad??? ?Bahar Ayini? adl? g?steriyle b?y?k ses getiren ?nl? sanat??, ?l?mden korkmad???n? s?yl?yordu. ?zaman?nda ?l?nece?ine inan?yorum. G?nler herkes i?in farkl? say?l?d?r ama zaman?nda ?l?n?r? diyordu. Son y?llardaki a??r sa?l?k sorunlar?na ra?men 140 koreograf?n yarat?c?s? Bejart, hastaneye yat?r?lana kadar ?al??malar?n? s?rd?rd?. ?zellikle ?80 dakikada d?nya turu? oyununu takip ediyordu. Bu dans?n 20 Aral?k?ta d?nyada ilk kez Lozan?da sergilenmesi bekleniyordu. G?steri daha sonra 2008 y?l?nda Paris?e, sonra da d?nya turuna ??kacakt?.
Lozan Bejart Balesi, 27 y?l boyunca Br?ksel?e g?? etmeden ?nce 1954 y?l?nda Paris?te do?an son ser?venci grup olarak dikkat ?ekiyordu. Bejart ve ekibi Br?ksel?de ?22. Y?zy?l?n Balesi?ni olu?turmu?tu. Bazen ?ok tuhaf gelse de B?jart, kamuoyunun sevgisini kazanm?? ve b?y?k bir izleyici kitlesine ula?m??t?.
Bejart dans yarat?m?n?n yan? s?ra bir?ok uzun metrajl? filme de imza att?. ?lk filmi 1952 y?l?nda ?Ate? Ku?u? ismiyle izleyici kar??s?na ??kt?. Sanat??n?n Fransa?ya kar?? da bir ?fkesi vard?. 1960 y?l?nda terk ederek Br?ksel?e giden Bejart, ?Ben Frans?z h?k?metinden asla bir sent bile almad?m? diyordu. ?nl? sanat??, Mevlana Y?l? etkinlikleri ?er?evesinde ?Rumi: Dans ve Dua? koreografisini de haz?rlad?. Bejart??n kariyeri boyunca ?e?itli kitaplar? da bulunuyor ve bu mesleki hayat?nda ?ok say?da ?d?l ald?.
1971 y?l?nda Persepolis?in 2500. Kurulu?u ?er?evesinde Saadi eserinden esinlenen ?Gulistan? isimli balesini yapt?. ?kincisi de ?Farah? ismiyle ?ahbanu i?in yap?ld?. Bejart, ?ranl? K?rt m?zisyenlerle de ?al??t?. Bu nedenle hem sanatsal hem de mistik olarak K?rtlerden etkilenerek mesleki kariyerinde ?nemli bir role sahip oldu. Bir sufi K?rt m?zisyenle tan??mas?ndan sonra ?slam?a ge?ti. (ANF)