29 Kasım 2007 00:00

Unutu?un sloganla?t???, t?ketimin ve yozla?man?n h?k?m s?rd??? g?n?m?zde ne durumdad?r ?airin ve ?iirin konumu? ?airin yazg?s? hangi mecrada akar? ?Hayat Hi?bir Zaman Yetmeyecek ?iire? adl? dosyas?yla 2007 Ali R?za Ertan ?iir ?d?l??n? kazanan gen? ?air Murathan ?arbo?a?ya y?nelttik kafam?z? me?gul eden sorular?. 1974 D?rtyol do?umlu bir ?air Murathan ?arbo?a. Hayat?n? Hatay ve Adana aras?nda b?l??t?ren bir edebiyat ??retmeni. Antakya Fevzi ?akmak Lisesi?nde g?rev yap?yor. Daha ?nce de, 2003 U?ur Mumcu ?iir ?d?l?, 2003 Lions ?iir ?d?l?, 2003 ??retmen Mektuplar? Yar??mas??nda ikincilik ?d?l?, Deneme dal?nda d?zenlenen 2004 Behzat Ay Yaz?n ?d?l?, 2005 Cemal S?reya ?iir ?d?l? gibi ?d?ller alm??. 2003 y?l?nda yay?nlanm?? ?G?ne D?nen R?ya? adl? bir ?iir kitab? olan Murathan ?arbo?a ile ?iir ?zerine konu?tuk.

Say?n Murathan ?arbo?a, nedir ?airin ve ?iirin konumu? Aziz Nesin ?stad?n daha ?nce ?ng?rd??? ?zre ?her ?? ki?iden be?i ?air? olan bir toplum, ?iire hak etti?i ilgiyi g?steriyor mu?

?stad?n ele?tirel yakla??m? h?l? ge?erlili?ini koruyor. ?iire sahiplenme anlam?nda herkesin s?yleyece?i ?? be? c?mle var. Yediden yetmi? yediye herkes ?iir teorisyeni kesilebiliyor bir anda. Garip bir durumdur, edebiyat?n di?er dallar?na daha mesafeli insanlar. San?r?m ?iirin tarihimizdeki geni? yelpazesi ve k?lt?r?n i?inde hala soluk al?p veren k?kleri bu tavr? k??k?rt?yor. Duygu s?m?r?s?ne a??k bir alan ?iir. Sevdalanan herkesin ?iirden medet ummas? ve en korkuncu ?air kesilmeye ?al??mas? tam anlam?yla trajikomik bir manzara. ?iiri sahiplenmek her ?eyden ?nce iyi bir okuyucu olmaktan ge?iyor. ?airler i?in de ge?erli bir durum bu. Yetmi? milyonluk bir ?lkenin ?iire ilgisi s?f?r noktas?nda. Art?k yay?nevleri ?iir kitab? yay?nlam?yor. Yay?nlananlar ise raflarda kal?yor y?llarca. ?iir birikim ister, her okuyan?n zihninde yeniden yorumlanmak ister. Yani t?ketimden ziyade ?retimdir. Bu nedenle her toplumda az?nl?ktad?r ?iir okuyucusu, ama bu oranda de?il. Ard?m?zda y?zlerce y?ll?k devasa bir ?iir gelene?i var ve t?m bu birikim silinmek ?zere. Art?k dosyalar?m?z? yay?nlatam?yoruz. Olaya ticari zihniyetle bakan yay?nevleri ?iiri g?zden ??karm?? durumda.

Peki nedir bu ilgisizli?in nedeni?

Ge?erlili?ini yitirmi? durumda t?m de?erler. Unutu?u, h?z? ve t?ketimi kutsayan bir sisteme eklemlenmi? durumda insanl?k. Medyan?n tetikledi?i ?G?r ve unut!? sloganl? s?? bir felsefe, t?ketim ??lg?nl???, ?Gemisini kurtaran kaptan? zihniyetiyle ??rp?nan, ??ld?ran, s?rekli ko?turup, bencil mutluluklar ad?na her ?eyi mubah g?ren bir ya?am felsefesi? Art?k bu hayat?n i?inde inceliklere ve ?retime yer yok. Bilgisayar?n ve internetin sanal d?nyas?na kapanan, y?z y?ze ili?kilerin s?cakl???n? unutan, i?i bo?, sanal bir dille ileti?im kuran gen?lere nas?l benimsetebilirsiniz ?iiri? ??inde derin anlam katmanlar? bulunan ve b?y?k s?zler yaratan bir olu?um ?iir. D?viz b?rolar?n?n ?n?nde rakamlara tap?nan, borsa de?erlerinin ini? ??k???yla insanl??? anlam bulan bireye ?iiri sevdirmek kolay m?? Maddi kar??l??? olmayan hi?bir harcaman?n de?eri yok insanlar?n g?z?nde. Neden para verip ?iir kitab? als?n ki? Birey kendi ger?ekleriyle y?zle?mek istemiyor art?k. ?iir, ?arp?kl???, yozla?may? ve haks?zl??? vuruyor insan?n y?z?ne. G?zelli?i, vicdan? ve inceli?i hat?rlat?yor insana. G?n?m?z bireyinin kaybetti?i ve y?zle?mek istemedi?i de?erler bunlar. G?n?m?z ?airi, cep mesajlar? i?in birka? s?sl? c?mle istenen ayk?r? bir birey konumunda.

?iirin bu kadar hayat?n gerisine d??memesi i?in ne yapmal?? Kimlere g?rev d???yor bu noktada? ?aire mi, yay?nevlerine mi, devlete mi, e?itime mi?

Bir ?air, bir e?itimci olarak kendi y?r?ngemde s?rd?r?yorum m?cadelemi. Gen?lere ?iiri sevdirmek ad?na didinip duruyorum, ama kar??m?zda ?ok g??l? bir rakip var. G?rsel medyan?n ve internetin b?y?l? d?nyas? siliveriyor t?m ?abalar?m?z?. Pop?ler k?lt?r?n saltanat? o kadar g??l? ki, d?rt bir yandan sald?r?yor bireye. Her ?eyden ?nce, K?lt?r Bakanl????n?n sahip ??kmas? laz?m ?aire. Kitap yay?nlatma anlam?nda desteklemesi gerek. ?te yandan ?lkedeki yay?nevleri pop?ler k?lt?r?n tasmas?yla hareket eden ticari kurumlara d?n??m?? durumda. Her g?n ad?n? san?n? bilmedi?imiz insanlar?n kitaplar? yay?nlan?yor. ?ki c?mleyi bir araya getiremeyen insanlar bunlar. Yay?nc?l???n da bir eti?i olmal? diye d???n?yorum. Bilirsin, yaln?zca ?iirden ibaret de?il benim edebi d?nyam. D?zyaz? ?al??malar?m da bulunuyor, fakat pop?ler k?lt?re teslim olan anlay?? anlamad???m?z kriterler sunuyor dosyalar?m?z?n ?n?ne. Bu umutsuz ve karamsar tabloya ra?men yine de m?cadeleyi s?rd?rmek gerekiyor galiba.
?iir bir ya?am felsefesinden ba?ka bir ?ey de?il. Hayatla uzla?mak, varl???m? anlamland?rmak ve huzura kavu?mak ad?na yaratt???m bir dil ?iir. Bir ama? u?runa, belli bir kar??l?k bekleyerek ?iir yaz?lmaz. Her ?eye ra?men ?iirle ya?amaya devam edece?im yine ve ?evremi bu yolda ayd?nlatmaya ?al??aca??m. Nihayetinde zaman ay?klayacak iyiyi ve k?t?y?. (Hatay/EVRENSEL)
Onur Aslan

Evrensel'i Takip Et