Kölelik Osmanlı tarihinin bir parçasıydı

Osmanlı Bankası Müzesi Sineması’nda önceki akşam “Toplumsal Hafıza/Belgesel Sinema” teması altında, yönetmenliğini Gül Muyan’ın üstlendiği Arap Kızı Camdan Bakıyor adlı belgesel film gösterildi. Belgesel, köle kökenli bir ailenin 1890’larda Afrika’dan başlayıp Girit’e, oradan da İstanbul’a uzanan ve İzmir’de sonlanan, esaretten özgürlüğe katettiği yolu anlatan gerçek bir hikayeyi konu alıyor.
Belgeselin konusu, Mustafa Olpak’ın kendi geçmişini araştırmasıyla Osmanlı’da ortaya çıkan köleliğinin tarihine ışık tutuyor. Gösterimlerin ardından, Sabancı Üniversitesi Sanat ve Sosyal Bilimler Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Yusuf Hakan Erdem “Peki, Arap Kızına Kimler Bakıyor?” başlıklı bir söyleşi düzenledi.
Söyleşide Osmanlı’daki ve dünya tarihindeki kölelik sistemine değinen Dr. Yusuf Hakan Erdem, köleliğe dair bilinç seviyesinin toplum olarak düşük olduğuna dikkat çekerek bu toplumdaki insanların geçmişte pek çoğunun köle ya da köle sahibi olduğunu söyledi. Kölelik hakkında araştırma yapmaktan çekinen bir toplum olduğumuzun altını çizen Erdem, kölelik hakkında bilgi, ilgi ve bilinç seviyemizin yeterli düzeyde olmadığını dile getirdi.
Köleliğe dair bir kitap yazmış olmaktan dolayı zaman zaman çok sert eleştirilere uğradığını ifade eden Erdem, “Benim temiz tarihimizi kirlettiğimi öne sürenler oldu. Halbuki ben tüm bu belgeleri devlet arşivinden aldım” dedi. Erdem, “Çoğu kesim, Osmanlı köleligi konusuna bugünkü pencereden bakarak atalarımız köle alıp köle satmaz diyor. Oysa bugün suç gibi görünen bir şey geçmişimizde doğal olabilir. Olaylara o günün koşullarından bakmazsak gerçeği bulamayız” diye konuştu.
Erdem, bir tarihçinin esas görevinin tarihteki mağdurları ortaya çıkarmak olduğunu söyledi. (İstanbul/EVRENSEL)