Sudaki zehri toplayan kumaş üretildi

Hacettepe Üniversitesi Kimya Bölümü ile Japon Atom Enerjisi Ajansı’nın birlikte yürüttüğü araştırma projesinde üretilen kumaş, sudaki arsenik, uranyum, nitrat gibi zehirli metalleri topluyor. Araştırmada, radyasyonla ışınlanan kumaşlar, hedeflenen metali suya kimyasal madde bırakmadan kıskaç gibi yakalıyor. Toplanan metaller daha sonra laboratuvarda ayrıştırılıp kullanılabiliyor. Araştırmacılar, hem suyu temizleyen hem de değerli metalleri geri kazandıran çevreci kumaşın patenti için Japon Patent Enstitüsü’ne başvurdu.
Metali ‘kıskaç’ gibi çekip alıyor
Projenin Türkiyeli ortağı Hacettepe Üniversitesi Kimya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Olgun Güven, Japon bilim insanlarıyla 6 yıldır yürüttükleri projenin temelinde, literatürde ‘iyon değişimi’ şeklinde bilinen sistemin yer aldığını belirtti. Güven, araştırmada plastik türleri arasında yer alan polietilenden üretilen ‘dokumasız sentetik kumaş’ türünü kullandıklarını anlattı. Bu kumaşa toplamak istedikleri metale duyarlı malzemeyi radyasyonla ışınladıklarını kaydeden Güven, hazırladıkları kumaşların deniz ve atık sulara bırakıldığında kısa sürede hedeflenen metali ‘kıskaç’ gibi topladığını söyledi. Güven, “Kullandığımız, en ucuz plastik malzeme polietilenden üretilen dokumasız sentetik kumaş. Bu kumaşlara seçimli davranabilen yapıları, yani toplanacak metale duyarlı malzemeyi radyasyonla ışınlıyoruz. Bu şekilde de tek bir metale hedefleniyor ve çekip alıyoruz” şeklinde konuştu.
Dayanıklı kumaşlar defalarca kullanılabiliyor
Güven, Japonya’da denizde pilot düzeyde yürütülen projenin, Türkiye’de laboratuvar ortamında sürdürüldüğünü anlattı. Projenin bilim dünyasında ses getirdiğini ifade eden Güven, Japon ortaklarıyla Japon Patent Enstitüsü’ne başvurduklarını belirterek şunları söyledi: “Sülfat, nitrat ve klorür gibi birçok grubu içinde barındıran baraj veya deniz suyu ile atık sulardaki zararlı metalleri toplayan bu sistem, seçimli davranabilen bir sistemdir. En önemli özellikleri, metal toplarken herhangi bir kimyasal madde salmaması ve kumaştaki metallerin sonradan ayrıştırılıp kullanılabilmesidir. Hem suyu temizliyor hem de değerli metalleri sonradan ayrıştırma şansı tanıyor. Diğer taraftan bu kumaşlar dayanıklı olduğu için tekrar tekrar kullanılabiliyor. Bu nedenle de oldukça düşük maliyetliler.”
Güven, kumaşı sudaki her tür metal için modelleyebildiklerini belirterek, “Şu sıralar altın çıkarma sırasında kirlenen sulardaki siyanürü toplamak için çalışıyoruz. Bunda da başarılı olacağız” dedi. (TOPLUM-YAŞAM)