‘Bir toplumun üreme organı dildir’

21 Şubat Uluslararası Anadil Günü” nedeniyle birçok ilde anadilde eğitim gibi hakların kullanılması talebiyle eylem ve etkinlikler yapıldı.
Ankara’da Kurd-Der tarafından düzenlenen panelde, tüm dillerin birer kültür müzesi olduğu dile getirildi. Çerkesleri temsilen Kafkas Dernekleri Federasyonu’ndan Cumhur Bal, Ermenileri temsilen Agos Gazetesi Yazarı Pakrat Estrukyan, Kürtleri temsilen Yazar Adar Jiyan ve Süryanileri temsilen Yakup Atuğ’un katıldığı panelin açılış konuşmasını, Kurd-Der Başkanı Ahmet Aday yaptı. Aday, “Tekçi ulus anlayışıyla diller yok edildi; dil, inanç ve renk mezarlığına dönüştü dünya” dedi. Aday, Türkiye’de Rumca ve Ermenicenin resmi olarak yasaklı olmadığını, ancak baskı altında olduklarını, geri kalan dillerin ise hâlâ yasaklı olduğunu ifade ederek, tekçi dil anlayışından vazgeçilmesini istedi.
6 MİLYON ÇERKES
Cumhur Bal, Kafkasya’nın insanlığın ortaya çıktığı ilk bölgelerden olduğunu belirterek, Adıge dilinin 53, Abhazya dilinin 63 sesten oluştuğunu aktardı. 1992’de, son temsilcisini de yitirmesiyle Kafkas dillerinden Ubuhça’nın da tarihe karıştığını belirten Bal, Suriye’de 80 bin, Ürdün’de 45 bin, İsrail’de ise 4 bin 500 Çerkesin yaşadığını ve dillerini konuşmalarına ve geliştirmelerine imkan sunulduğunun altını çizdi. Bal, Türkiye’de ise 6 milyon Çerkesin dilini kullanma hakkının bulunmadığını vurguladı.
Pakrat Estukyan, Ermenilerin büyük bölümünün anayurdundan sürülmesi nedeniyle dillerinden tavizler verdiğini kaydederek, “100 yıl önce Anadolu’da 200 farklı lehçeye sahip olan Ermenicenin bugün 10 tane lehçesi kalmıştır” diye konuştu. Cumhuriyet’in kuruluşuyla Ermeni olmanın bir hakarete dönüştüğünü söyleyen Estukyan, bu nedenle pek çok Ermeninin kimliğini gizlediğini sözlerine ekledi.
5500 YIL VE SÜRYANİLER
Yakup Atuğ, Süryanilerin günümüzden 5 bin 500 yıl öncesinde Mezopotamya’nın kadim uygarlıklarından Asurluların torunları olduğunu kaydetti.
Bugün Türkiye’de 5 bin civarında Süryani ailesinin kaldığını ileten Atuğ, Süryanilerin Mardin-Midyat, Şırnak, Adıyaman ve İstanbul’da yaşadığını aktardı.
Süryanilerin Asurbanipal Kütüphanesi, Babil Kulesi, Babil’in Asma Bahçeleri ve Hammurabi Kanunları gibi icatlarıyla dünya kültürel mirasına önemli katkıları olduğuna atıfta bulunan Atuğ, “Kültürel mirasın yok olmasına seyirci mi kalacağız, ya da çoğulculuğa zenginlik olarak sahip mi çıkacağız” diye sordu.
Adar Jiyan ise Hrant Dink’in “Dil, bir toplumun üreme organıdır” sözünü hatırlatarak, dilin bizzat anne karnında öğrenilmeye başlandığını söyledi. “Analara çağrım, çocuklarına kendi dillerini öğretmekten vazgeçmesinler, çocuk önce annesinin dilini öğrenir” diyen Jiyan, dillerini öğretmeyen ebeveynlerin otoasimilasyon yaptığını kaydetti. (HABER MERKEZİ)