ÖZGÜRLÜK YOLU

Yakın zamanda dış ilişkiler alanında benzersiz bir makale yayınlandı. Harvard ve Oxford üniversitelerinde çalışmalar yapan Muhafazakar Tarihçi Neil Ferguson, bu makalesinde büyük imparatorlukların sonunu getiren akımları inceliyor.
Ferguson, temel tezinde büyük ve güçlü imparatorlukların inanılmaz bir hızla çökebileceğine dikkat çekiyor. Tarihçilerin çalışmalarını inceleyen Ferguson, daha çok Roma, Fransa, İngiltere, Çin, Osmanlı ve Rus imparatorluklarının üzerinde duruyor. Bunlardan birçoğu yüzyıllar boyunca neredeyse küresel birer güç olarak hüküm sürdü. Nasıl mı çöktüler? Bazıları, Fransız örneğinde olduğu gibi denizaşırı maceralarla tetiklenen ekonomik problemlerden dolayı çöktü.
Fransızlar, tarihi düşmanları İngiliz sömürgecileri püskürtmek için Amerikalılara para ve askeri destek verdi. 20 yıl içinde iflas ettiler ve insanlar sokaklara dökülüp saraya karşı ayaklandı. Büyük bir devrim Fransa’yı yakıp kavurdu ve Kral 16. Louis idam edildi. Avrupa’nın şanı Roma, iç ve dış güçlerin çatışmalarıyla yıkıldı. 50 yıl içinde nüfusun yüzde 75’i açlıktan ölecek hale geldi. Sınırlarda çatışmalar başladı ve eski askerler ayaklandı. Roma ve Konstantinopolis’in Doğu–Batı bölünmesi imparatorluğun bütünlüğünü zayıflattı. Ferguson’a göre, Roma’nın çöküşü bir nesilden az sürdü. Ferguson burada sadece çeşitli bilgilerle harmanlanmış bir tarih dersi vermiyor; aynı zamanda makalesinde tarihin en zengin ve güçlü imparatorluklarından biri olan ABD imparatorluğuna da işaret ediyor.
Temel noktası şu: En dayanıklı imparatorluklar bile finansal, askeri, çevresel ve diğer birçok etkenin birleşiminden oluşan hastalıklardan muzdarip olabilir. Ve bir yumurta gibi çatlayabilir. Bu, tarihin bize verdiği derstir. Hiçbir imparatorluk sonsuza dek yaşamaz.
MUMIA ABU JAMAL