11 Kasım 2010 00:00
Semanın sesinden Nâzım ile Brecht
HANS Eisler, Nâzım Hikmet, Bertold Brecht, ve Kurt Weil yaşam öyküleri benzer, eserlerini yurtlarından uzakta yazmak zorunda kalan üç sanatçı. Brechtin bir çivi çakma duvara/ yarın gidersin buradan/ seni sılaya çağıran haber/anadilinden, anadilinden dizelerindeki duyguyu hepsi aynı biçimde hissetti. Nâzım Hikmetin Varnadan geçen bir gemiyi usulcacık okşarken ellerinin yanışını belki de diğerleri de hissetti. Dünya emekçilerinin kurtuluş mücadelesi içinde yer alırken anayurtlarından uzağa düşmüş, yürekleri aynı biçimde çarpan dört yoldaştı onlar çünkü. Fakat yine de hüzünlü şiirler ve şarkılar yazmadılar sadece; eğlenceli, neşeli, alaycı şarkıların ve şiirlerin de ustasıydılar.
Hans Eisler öğrencilik yaşamında Almanyada işçi koroları kurarak başladığı müziğini dünyaca ünlü bir kompozitör olarak tamamladı ve Naziler iktidara geldiğinde ülkesini terk etmek zorunda kaldı. Sürgün yılları boyunca Brecht ile birlikte çalıştı, onun oyunlarının müziğini yaptı. Çok sayıda klasik müzik eserine imza attı. Kurt Weil bir Alman Yahudisiydi ve o da aynı nedenle yıllarca ana yurdundan uzakta yaşadı ve en iyi eserlerini sürgünde yazdı. Dünyaya epik tiyatro kavramını kazandıran, oyunları hâlâ ilgiyle izlenen Bertolt Brechtin eserleri Weil ve Eislerin müziği olmasa eksik kalacaktı. Ve Nâzım Hikmet onun da ömrü hapiste ve sürgünde geçti. Geride bir çoğu bestelenmiş sayısız şiiri, duvarına bir çivi çakmadığı odalarda anadiliyle gelecek haberi bekleyerek yazdı belki de. Bu dört sosyalist sanatçı Semanın muhteşem sahnesinde bir araya geldiler. PeraFest kapsamında Ses Tiyatrosunda sahne alan Sema, Evrim Demirelin piyanosu, Çağlayan Çetinin viyolonseli eşliğinde Weil ve Eislerin Brecht oyunları için ve Brecht şiirlerine bestelediği parçalarla, Nâzım Hikmetin şiirlerinden bestelenmiş şarkıları söyledi.
Brechtin öldüğü gün hemen hemen aynı saatlerde Ankarada bir doğumevinde dünyaya gelen Sema çok sevdiği İstanbuldan ayrılıp uzun süre Berlinde yaşamış. Berline giderken bir küçük bavul içinde götürdüğü Nâzım Hikmet, Pir Sultan ve Yunus Emre şiirleri ve şarkılar Brechtinkilerle orada buluşmuş. Onun sürgün hikayesi de Nazımın, Brechtin, Weil ve Eislerin sürgün öykülerine karışmış.
Ses tiyatrosundaki konserinde seyirci işte bu buluşmaya tanık oldu. Anne Christin Rommenin sade ve özenli sahne tasarımı ile Semanın içe işleyen sesinde. (İstanbul/EVRENSEL)
Nuray Sancar
Evrensel'i Takip Et