17 Mayıs 2006 21:00
Türk resminin önemli ustalarından ve resimde toplumcu gerçekci kuşağın öncülerinden Nuri İyem Evin Sanat Galerisi'nde en eskisi 1941 yılına ait olan 55 eserinin yer aldığı bir sergiyle anılıyor. Yoğun izleyici ilgisinin bulunduğu "Çağının Tanığı Bir Ressam: Nuri İyem" sergisi İyem'in başyapıtları denebilecek çeşitli eserleri barındırıyor. Anadolu'dan kadın portreleri, peyzajlar, nü çalışmalar, soyut resimler gibi yapıtlarının yanı sıra sergide, 1944'te yaptığı 'Nalbant', 1948'de yaptığı 'Nasip İyem Portresi', 1952 tarihli 'Adalet Cimcoz Portresi', 70'li yıllarda yapılan 'Üç Güzeller', 'Ağıt Yakan Kadınlar', ve 76'da yaptığı 'İşçiler' ve 'Göç' gibi resimleri bulunuyor. Sergi geçen yılın haziran ayında 90 yaşındayken yitirdiğimiz usta ressamın, ne kadar geniş bir alana ilgi göstererek resimler yaptığını, toplumun her katmanından insanları yansıttığını, ama özellikle emeği ile geçinenlerin sevdalarını, yaşam ortamlarını, ilişkilerini anlattığını bir kez daha bize gösteriyor. Hemen hepsi özel kolleksiyoncuların, ya da çeşitli başka ellerde bulunan İyem resimleri, bu ellerden tek tek toplanarak bir araya getirilmiş.

Evlerde Nuri İyem Bu sergileri iki yılda bir düzenleyeceklerini belirten Evin Sanat Galerisi'nin sahibi ve Nuri İyem'in gelini olan Evin İyem, "Onu, tanımayanlara, genç kuşaklara onun resimlerini tanıtmak, yeniden göstermek için ufak bir müze görevini görebilmek istedik. İyem çok resim üretti. Ve evlere girmeye başladı. Bine yakın insanın elinde onun resimleri var, bu çok önemli bir şey. 2 bin 500 resim, bine yakın aileye dağılmış durumda. Bir koleksiyonda 200 tane, bir koleksiyonda 100 tane değil, hep tek tek insanlara dağılmış" diyor. İyem'in Türkiye'de ressamlığı ilk kez profesyonel bir meslek haline getirdiğini söyleyen Evin İyem, "Ülkemizde sadece yaptığı resimlerden geçinen ilk ressamdır. Daha sonra bu yol açıldı. O, bunu çok acılarla, çok zorluklarla yaptı ve bugünlere gelindi" dedi. Evin İyem'in son isteği ise ileride bir Nuri İyem Vakfı kurulması.

'Ressam olma aç kalırsın' Nuri İyem geçtiğimiz yılın haziran ayında hayatını yitirdiğinde geride 3 bin 500'e yakın eser bıraktı. Anadolu kadınlarının yorgun ama güzel yüzlerini yansıttığı tablolarla hafızalardaki yerini koruyan ressam, geçimini sadece resimle sağladı. 1915 yılında İstanbul Aksaray'da doğan İyem, daha çocukken resme tutkusuyla dikkat çeker ve resim yaptığı için babasından dayak yiyen ressamlarımız arasındaki yerini alır. Ailesinin isteğinin aksine resimle uğraşmayı en önemli iş sayan İyem, 1933 yılında Nazmi Ziya, Hikmet Onat, İbrahim Çallı ve Leopold Levy atölyelerinde çalışır. Bu önemli ressamlar onun gelişiminde birer basamak olurlar. Hocaları arasında bulunan Romancı Ahmet Hamdi Tanpınar, İyem'i her fırsatta övecek ve onun Türk resminin önemli isimlerinden biri olduğunu söylecektir. 1940'tan sonra Kemal Sönmezler, Selim Turan ve Avni Arbaş'la birlikte balıkçıları ve liman işçilerini anlatan resimlerden ilk sergilerini açarlar. Turgut Atalay Güneri, Haşmet Akal, Agop Arad, Fethi Karakaş, Ferruh Başağa ve Mümtaz Yener'inde katılımıyla, 'Liman Şehri İstanbul' sergisi, 1941'de Beyoğlu Matbuat Müdürlüğü salonunda açılır. İşte bu sergi, Türk resminde ilk kez toplumcu gerçekçi bir çizgide ürünler veren Yeniler grubunun da doğuşudur. Bu aynı zamanda resme yeni bir gerçekliğin girmesidir. Aynı yıllarda bu çalışmalarından dolayı solculukla suçlanan ressam, ikinci dünya savaşının ağır koşullarının da bir uzantısı olarak hapse atılır. Toplam bir buçuk yıl hapis yatacaktır. Ama hapislikten daha kötü olan içeride kendisine resim yapmak için kağıt kalem verilmemesi olur.

İlk soyut resimler Yeniler grubunun dağılmasından sonra da çalışmalarını sürdüren İyem, hiçbiri bugüne kalmayan çeşitli duvar resimleri yapar. Aynı zamanda Türkiye'nin ilk soyut resim çalışmalarını yapan ressam olan İyem, 1944 yılında Nasip İyem'le evlenir. Ve bu evlilik 61 yıl sürer. Sadece resmi duyup, resimle yaşayan Nuri İyem geçtiğimiz yılın 15 Haziran'ında 90 yaşında hayata gözlerini yumduğunda, geride 3 bin 500 dolayında bir resim hazinesi bıraktı. "Çağının Tanığı Bir Ressam: Nuri İyem" sergisi Evin Sanat Galerisi'nde pazar gününe dek görülebilir. (212) 265 81 58


Her yıl Nuri İyem ödülleri verilecek Bundan sonra her yıl düzenlenecek bir yarışmayla Nuri İyem adına resim ödülleri verilecek. Nuri İyem'i anmak ve her yaştan resssamı buluşturmak için yapılan yarışmaya 18 yaşını dolduran herkes katılabiliyor. En fazla 2 eserle katılınabilecek olan yarışmaya, katılım için, TC vatandaşı olan ressamların, yapıtlarıyla birlikte Evin Sanat Galerisi veya www.evin-art.com'dan temin edecekleri katılım formlarını, bu ayın 29'una kadar teslim etmeleri gerekiyor.

Evrensel'i Takip Et