Sigortada tekelleşme

ABD'de yapılan bir araştırma, sağlık sigortasının adım adım özelleştirilmesi nedeniyle, tüm eyaletlerde "tekele yakın oluşumlar" ortaya çıktığını gösterdi. Amerikan Tıp Birliği (AMA) tarafından yapılan araştırmaya göre, 43 eyaletin her birinde, bir avuç sigorta tekeli sektörü ellerine geçirdi. Bu konsolidasyonun, ABD Adalet Bakanlığı standartlarına göre dahi "tekel" niteliği kazandığı bildirildi. AMA raporuna göre, 294 kent bölgesinin 166'sında, sağlık bakım örgütlenmesi ve poliçe hizmetlerinin yarısından fazlasını tek bir şirket kontrol ediyor. AMA yöneticisi Jim Rohack, "Bu şartlar altında hastaların seçenekleri giderek daralıyor" diye konuştu. Adalet Bakanlığı'nın "anti-tröst" kuralları, HHI adı verilen bir endekse bağlı bulunuyor. Bu endekste 1000 üzeri puan alınması, "ılımlı yoğunlaşma" olarak adlandırılırken, 1800'ün üzerindeki puanlar "yüksek yoğunlaşma", yani tekelleşmeye işaret ediyor. 294 metropol bölgesinde elde edilen sonuçlara göre, 1800'ün üzerinde puan alınma oranı yüzde 95'i buluyor. Yüzde 67'lik bir oran ise, 3000 puanın dahi üzerinde.

Primlerde fırlama AMA araştırması, sağlığın çok az sayıda güçlü şirketin eline geçtiğine dair son gösterge oldu. Bu şartlar altında sağlık primleri, iki haneli oranlarda zam görüyor. Gözlemciler, birçok bölgede monopol ve oligopoller oluştuğunu belirtirken, bu dev şirketlerin hem fiyat, hem de kapsama alanı şartlarını vatandaşlara dayatma gücüne kavuştuklarını belirtti. AMA raporunda, Kuzey Dakota eyaleti çarpıcı bir örnek olarak sunuldu. Eyaletteki BCBS şirketi, piyasanın yüzde 90'ını ele geçirmiş durumda. Bu tekelleşme nedeniyle eyalette faaliyet yürütmek isteyen diğer sağlık sigortası şirketleri, daha fazla masraf yapıp daha az prim toplamak zorunda. Ancak buna cesaret edebilen hiçbir şirket bulunmuyor. Rapora göre, son 10 yıl içinde sektörde faaliyet yürüten şirketler arasında toplam 400 "yutma" görüldü. Büyük şirketler küçükleri yutarken, onbinlerce kişi işten atıldı. Ama personel ve idari masraflarda görülen azalma, sigortalılara yansımadı. Aksine, primler artmaya devam etti. Bir başka araştırmaya göre, sadece 2003 yılında sigorta primleri yüzde 13.9 oranında artarak, enflasyon ve ücretlerdeki artışı beş kat geride bıraktı. Geçen yılki prim artışları yüzde 9.2 oranında oldu. AMA yönetimi, konuyu Adalet Bakanlığı nezdinde gündeme getirdi. Ancak bakanlığın konuyla ilgilenmediği belirtiliyor.