X nedir? EL kimdir?

Sanıyorum öncelikle bu soruların cevabını vermek lazım. Aslında bir zamanlar bir devlet büyüğümüzün basına verdiği bir demecinde sorulan sorudan kaçmak için verdiği yanıt bu soruda bizi tatmin edebilir. Yanıt şuydu "Sorunuzun cevabı, sorunuzun içinde saklı"... Aynen öyle! Burdaki "X" bilinmeyeni, "EL" ise kişi sayısını simgeliyor. XEL bir araya gelince "bilinmeyen kişi sayısı" demek oluyor. Yani, şimdilik dört kişiyiz, hedefimiz X sayısını tatmin edici bir seviyeye çıkartmak diyorlar. Peki XEL ne yapıyor? Şimdilik dört kişiden oluşan, farklı disiplinlerden gelen bu bayanlar Türkiye'de "grup sanatı" yapmaya çalışıyor. İşin en keyifli tarafı onların yardım amaçlı sergi açmaları. Şimdi biraz işin sanatsal boyutuna bakalım. Tabii, işin tanımından başlayarak. Kimine göre sanat; Bir duygunun, tasarının veya güzelliğin anlatımında kullanılan yöntemlerin tamamı veya bu anlatım sonucunda ortaya çıkan üstün yaratıcılık... Kimine göre ise; Belli bir uygarlığın veya topluluğun anlayış ve zevk ölçülerine uygun olarak yaratılmış anlatım... Evet sonuçta herkese göre yaratıcılık ve yaratım. Peki ya sanat eseri? O da, yaratıcılık ve ustalık sonucu ortaya çıkan üstün ve değerli şey. O zaman her sanat yapıtı değerlidir. Tanımında bu geçiyor. Fakat öyle yapıtlar vardır, öyle eserler vardır ki! İşte onların nakit olarak tam karşılığını göremeyiz. Evet, Mor Sanat Ailesi tam olarak böyle bir sergiye ev sahipliği yapıyor. XEL Sanat Sergileri'nin ilk ayağı bir eğitime destek sergisi. İşte bu yüzden anlamı çok büyük. XEL Sanat Sergileri'ne bir kavram yüklemek istemiyorum. Çünkü onlar kavram olarak çok geniş bir yelpaze üzerindeler. Bu dört kadın farklı disiplinlerin yardımıyla, nesnelerin zihindeki soyut ve genel tasarımından çok çıkan yapıtların somut dilini betimliyor. Günümüzde, insanların karşı karşıya kaldığı psiko-sosyal sorunlara çözüm olabilecek alanlardan biri de sanattır. XEL üyeleri "Eğitime Katkı" sergisiyle, bu tanımın kalın çizgilerle altını çiziyor. Yapıtlarındaki hatlar, insan duyarlığının karmaşık ürünleri olan ve daima insan özgürlüğünün hakkını arayan, bazı kalıpları zorlayıp aşan, nitelik olarak daha üstün ve yoğun yeni seviyelere ulaşmasını sağlayan formlara dönüşüyor. Sanattaki biçim elemanının insandaki devamlı karşılığı, güzellik duygusudur. Değişmez olan duyarlıktır. Değişen, insanın algılarını ve zihinsel yönünü soyutlaştırarak kendi kurduğu anlayıştır ki; ifade'yi buna borçluyuz. "İfade"nin "biçim"in tam karşıtı olduğunu söylemek güçtür. İfade, doğrudan doğruya duygu tepkilerini anlatan bir kelimedir, fakat Onların biçimini yaratırken başvurduğu düzen, kendi başına bir ifade tarzı olmuş. Ölçü, denge, ritim, ahenk (armoni) gibi terimlere ayrılabilen biçim, bu saydığım terimlerin sağladığı hoşa giden bağlantılarla sanat olmaya, güzel olmaya başlamış. Herbert Read, "Sanatın Anlamı" adlı eserinde şöyle söylüyor: "Genel bir sanat teorisi şu düşünce ile başlamalıdır; insan, duygularının önüne konan şeylerin biçimine, yüzeyine ve kütlesine göre davranır. Eşyanın biçim, yüzey ve kütlesinin belli ölçülere göre düzenlenmesi hoşumuza gider. Böyle bir düzenin eksikliği ise ilgisizlik ve hatta büyük bir sıkıntı ve tiksinti verir. Güzellik duygusu, hoşa giden bağlantılar duygusudur. Çirkinlik duygusu da bunun tersidir." Eserlerin nitelikleri ve nicelikleri her zaman tartışmaya açık olabilir; ancak bu sergide su götürmez bir gerçek var. O da, yapıtlardan elde edilecek gelirin eğitime muhtaç genç beyinlere aktarılacak olması.

* Mor Sanat

---

TOPLU ÇIKIŞA BİR ÖRNEK XEL, Tülay Ekler, İclal Erentürk, Türkan Karali Yüksel ve Hülya Küpçüoğlu'ndan oluşuyor. Bu dört sanatçının resim, heykel ve seramik eserlerlerinden oluşan sergi 14 Ocak- 3 Şubat tarihleri arasında Mor Sanat Galerisi'nde açık olacak. Sergiden elde edilecek gelir ise eğitime muhtaç çocuklara bağışlanacak. XEL Sanat Sergisi, Plastik sanatlar alanında son dönemde pek rastlanmayan toplu çıkışlara da örnek teşkil ediyor. Mor Sanat Galerisi Caferağa Mah. Moda Cad. Güneş Apt. No:19 Kat:1 Daire:1 Kadıköy/İst. Tel: 0 216 450 17 69 www.morsanat.com