23 Mayıs 2004 21:00
Ankara Ticaret Odası'nın araştırmasına göre Türkiye'de çalışan her 7 kişiden biri işportacı.
ATO, Maliye Bakanı Kemal Unakıtan'a sunulmak üzere "İşporta Ekonomisi" konulu bir rapor hazırladı. İşportada yıllık yaklaşık 50 katrilyon lira cironun gerçekleştiğine dikkat çekilen raporda, gerekli önlemlerin alınamaması nedeniyle her geçen gün büyümesini sürdüren sektörün şirketleri bile cezbeden ekonomik bir güç haline geldiği vurgulandı.
DİE'nin 2003 yılı Hanehalkı İşgücü Anketi verilerine göre Türkiye'de çalışan 21 milyon kişi içinde toplam 451 bin kişinin işportacı olarak çalıştığının belirlendiği hatırlatılan raporda, kayıtlara geçmeyen ve ek iş olarak yapılan işporta tezgahlarının da eklenmesiyle bu sayının toplam 3 milyonu bulduğu kaydedildi. Buna göre çalışan her 7 kişiden birinin işporta tezgâhlarından ekmeğini kazandığı bildirildi.
İşportacıların günlük kazancının 5-100 milyon lira arasında değiştiği ifade edilen raporda, günlük ortalama kazanç 50 milyon lira olduğu varsayıldığında Türkiye çapında günlük cironun 150 trilyon lira, aylık cironun 4.5 katrilyon lira, yıllık cironun ise 50 katrilyon lirayı aştığı belirtildi. Rapora göre, işportacılık kendini başta İstanbul olmak üzere Ankara, İzmir, Bursa, Diyarbakır, Adana gibi metropol şehirlerde gösteriyor.
Rapora göre, işporta için sabit bir mekân olmadığı için dükkân kirası, elektrik, su gibi giderler de olmuyor. İşportacılar izlenemiyor, bu nedenle de hiçbir yerde kayıtları bulunmuyor. Ancak zabıta ile başları derde girdiğinde kayıtları ortaya çıkıyor. Ne aldıkları, ne sattıkları, ne kadar alıp ne kadar sattıkları bilinmediği için de alan da satan da vergi ile tanışmıyor. Ekonomik krizlerin etkisi, işsizlik, geçim zorluğu gibi nedenlerle işporta tezgâhlarında karınlarını doyuranlar, alışveriş yapanlar çoğaldıkça kayıtdışı ekonominin motoru durumundaki sektör büyümesini sürdürüyor.
Doğru politika uygulansa... Raporu değerlendiren ATO Başkanı Aygün ise işportanın cazibesine kapılan şirketlerin bile mallarını vitrinlerden tezgâha çektiklerine dikkat çekerek, 50 katrilyon lira büyüklüğündeki bir ekonomiden yaklaşık 10 katrilyon lira vergi kaçağının olduğunu söyledi. Kredi arandığını ve kaynak diye kıvranıldığını vurgulayan Aygün, "IMF'de, ABD kredisi de kaynak da işporta ekonomisidir. Gerekli yasal düzenlemeler yapılsa ve belediyeler işportayı önlemek için etkin bir şekilde çalışsa, 5 yıl sonra sokaktaki işportacının yerleşik bir işi, evinde aşı, sosyal güvenliği, eğitimi, sağlık hizmetleri olur" dedi.
İŞPORTADA YOK YOK Cami önlerinde karton seccade satmaktan maç öncesi bayrak satışlarına, kokoreçten tükürük köftelerine, el işi banyo lifinden en son teknoloji ürünü cep telefonlarına kadar her tür malı işporta tezgâhında bulmak mümkün. İşportanın gözdeleri ise şu ürünler: "Pijama, gecelik, iç çamaşırı, eşofman, çorap, tişört, etek, gömlek, ayakkabı, pantolon, giyim aksesuarları atkı-eldiven gibi konfeksiyon ürünleri, patates-kuru soğan-salatalık gibi sebzeler, lahmacun, kokoreç, köfte, turşu, nohutlu pilav, mısır, tatlı, helva, pamukşeker, dondurma, midye, börek, macun, gobit gibi yiyecekler, kitap, bilgisayar programı, film CD-DVD, müzik kaset-CD gibi korsan yayınlar, telefon, radyo, fener, şarj aleti, walkman, pil, matkap, saat, uzaktan kumanda gibi elektronikler, çanta, oyuncak, gözlük, çiçek, mutfak eşyaları, kolye, kırtasiye, kâğıt mendil ve yara bandı."
Doğru politika uygulansa... Raporu değerlendiren ATO Başkanı Aygün ise işportanın cazibesine kapılan şirketlerin bile mallarını vitrinlerden tezgâha çektiklerine dikkat çekerek, 50 katrilyon lira büyüklüğündeki bir ekonomiden yaklaşık 10 katrilyon lira vergi kaçağının olduğunu söyledi. Kredi arandığını ve kaynak diye kıvranıldığını vurgulayan Aygün, "IMF'de, ABD kredisi de kaynak da işporta ekonomisidir. Gerekli yasal düzenlemeler yapılsa ve belediyeler işportayı önlemek için etkin bir şekilde çalışsa, 5 yıl sonra sokaktaki işportacının yerleşik bir işi, evinde aşı, sosyal güvenliği, eğitimi, sağlık hizmetleri olur" dedi.
İŞPORTADA YOK YOK Cami önlerinde karton seccade satmaktan maç öncesi bayrak satışlarına, kokoreçten tükürük köftelerine, el işi banyo lifinden en son teknoloji ürünü cep telefonlarına kadar her tür malı işporta tezgâhında bulmak mümkün. İşportanın gözdeleri ise şu ürünler: "Pijama, gecelik, iç çamaşırı, eşofman, çorap, tişört, etek, gömlek, ayakkabı, pantolon, giyim aksesuarları atkı-eldiven gibi konfeksiyon ürünleri, patates-kuru soğan-salatalık gibi sebzeler, lahmacun, kokoreç, köfte, turşu, nohutlu pilav, mısır, tatlı, helva, pamukşeker, dondurma, midye, börek, macun, gobit gibi yiyecekler, kitap, bilgisayar programı, film CD-DVD, müzik kaset-CD gibi korsan yayınlar, telefon, radyo, fener, şarj aleti, walkman, pil, matkap, saat, uzaktan kumanda gibi elektronikler, çanta, oyuncak, gözlük, çiçek, mutfak eşyaları, kolye, kırtasiye, kâğıt mendil ve yara bandı."
Evrensel'i Takip Et