Orman Genel Müdürlüğü

Orman Genel Müdürlüğü batma noktasında
Özlem Albayrak
Türkiye'deki yaklaşık 8 milyon 534 bin 93 orman köylüsü ve ormanların bakımından, korunmasından ve geliştirilmesinden sorumlu Orman Genel Müdürlüğü (OGM) sorunlarla boğuşuyor.
Tüketimi ve üretimi son 25 azalan orman ürünlerinin üreticileri olan orman köylüleri, yoksulluk içinde yaşarken, OGM kaynak yetersizliği nedeniyle zor durumda. OGM bu haliyle ne kendi sorunlarını çözebiliyor ne de katkıda bulunması gereken orman köylülerine yararı dokunuyor.
Orman ürünleri piyasası, iç ve dış piyasalardaki gelişmelere bağlı olarak son on yılda çok değişti ve OGM 1990 yılında tekel durumunu kaybetti. Rusya ve eski doğu bloku ülkelerinin ucuza orman ürünü satması, iç piyasadaki durgunluk ve orman sanayinin dış rekabete zorlanması OGM'nin zarar etmesine neden oldu. Azalan orman kaynakları nedeniyle üretimini artıramayan, ithalata açılan orman ürünlerinin fiyatlarıyla rekabet edebilmek için ürünlerinin fiyatlarını düşük tutmak zorunda kalan OGM, her yıl trilyonlarca lira zarar ediyor. Üstelik kamu harcaması niteliği taşıyan, orman koruma, orman yangınları ile mücadele, orman köylerine ulaşımı sağlayan orman yollarının yapımı ve bakımı giderleriyle personel maaşlarının genel bütçeden karşılanması gerekirken OGM Döner Sermaye Bütçesi'ne yüklenmesi bu zararın artmasına neden oluyor. Buna rağmen OGM 1996'dan beri her yıl gayri safi hasılatının yüzde 10'unu Hazine'ye devretmek zorunda bırakılıyor.
Gümrük Birliği'nin etkileri
Ormancılık Gümrük Birliği'nden olumsuz yönde en çok etkilenen sektörlerden birisi oldu. OGM tarafından üretilip satılan ürünler, gümrük vergilerinin sıfırlanmasına bağlı olarak reel olarak yüzde 35-40 civarında değer kaybederken, ucuz ithal ürün nedeniyle de orman ürünü fiyatları reel olarak yüzde 45 oranında değer kaybetti. Diğer yandan nihai mal üreticisi durumundaki mobilyacılıkta, Gümrük Birliği'nin ilk yılı olan 1996'da ithalat arttı, ihracat azaldı.
Kâğıt sektörü de Avrupa ve dünya piyasasının olumsuz etkisi altında bulunuyor. Sektörün çok sayıda küçük firmadan oluşmasından, küçük firmaların gerekli parasal kaynağa sahip olmamasından ve ihracat için örgütlenememesinden kaynaklanan sorunlar kâğıt sektörüne zor günler yaşatıyor. Özelleştirme nedeniyle kamu sektöründeki işletmelerin gerekli teknolojik yenilenmeyi yapmaması da sektörü zorda bıraktı.
Ürün arzı azaldı
Orman ürünü arzının büyük bir çoğunluğunu sağlayan OGM'nin üretim ve satışları son 22 yılda büyük oranda azaldı. Diğer yandan tomruğun endüstriyel odun içindeki oranı yüzde 80'den yüzde 41'e düştü.