Esaretten kaçan köleden hasta, kamçıdan tedavi üretmek

• 

Halis Ulaş

George Floyd’un beyaz bir polis tarafından öldürülmesinin üzerinden 17 gün geçti.  Floyd beyaz bir polisin dizi ile boynuna bastırması ve diğer iki beyaz polisin de olaya bakışları ile nezaret etmesi sonucu 8 dakika boyunca “I can’tbreathe” (Nefes alamıyorum) yakarışları arasında öldü.

Ölümünün ardından başta Amerika Birleşik Devletleri’nde olmak üzere, çok sayıda ülkenin sokakları Floyd’un almasına izin verilmeyen nefes ile doldu. Siyahıyla, beyazıyla, sarısıyla ülkelerin ötelenmiş, ötekileştirilmiş olanların nefesiyle. Hatta bu nefes ateş olup sokakları yakmaya başladı.

“İnsanlık tarihi”nde, insanların ve uygarlıkların kendini var edebilmek için hep ötelenmiş olana ihtiyaç duyduğu görülmektedir. Ötelenmiş olanlar kimi zaman “deli”, kimi zaman “cadı”, kimi zaman “komünist”, kimi zaman “anarşist”, kimi zaman “eşcinsel”, kimi zaman “Kürt”, kimi zaman “Alevi”, kimi zaman “dindar”, kimi zaman da “terörist” olmuştur. Sanırım en çok da “siyah ırk” olmuştur. Muktedirler ne zaman çıkarları doğrultusunda ihtiyaç duysa bu ötelenmiş, ötekileştirilmiş olanları öcüleştirerek katli vacip hale de sokabilmektedir.

Bir kişiyi, bir ırkı ya da bir grubu ötekileştirmek, öcüleştirmek elbette o kadar kolay değildir. Bu sürecin altyapısını oluşturmak gerekir. Hatta muktedirler yeri geldiğinde sözde bilimsel verilere sırtlarını yaslamak da isterler.

Bugün Floyd’un hepimizin gözü önünde öldürülmesine dayanak oluşturabilecek bir bilimsel (!) çalışmadan bahsetmek istiyorum. Şimdilerde bizlere oldukça garip gelebilecek olan bu bilimsel çalışma 1851 yılında Louisiana’lı bir hekim olan SamuelCartwright tarafından New Orleans Tıp ve Cerrahi Dergisi’nde yayınlanmıştır. Makalenin adı ise “Zenci Irkının Hastalıkları ve Fiziksel Özellikleri Hakkında Rapor”dur.

Yayınlanmış bu makalede “negro” yani zenci kelimesinin kullanılmış olması bile bize içeriği hakkında fikir vermektedir. Cartwright bu makalede kölelerde görülen iki hastalık tanımlamıştır.

İlk hastalığın adı “Drapetomania”dır. Cartwright’a göre bu durum köleleştirilmiş Afrikalıların esaretten kaçmasına neden olan bir akıl hastalığıydı. Zaten “Drapetomania” da Eski Yunanca’da “drapetes” yani“kaçak köle” ve “mania” yani “delilik” kelimelerinin birleşiminden oluşmaktaydı.

Hastalığın kölelerine yakın davranan, onlara eşit muamele eden köle sahipleri nedeniyle ortaya çıktığını belirtmiştir. Cartwright bu hastalığın tedavi edilebilir olduğunu da belirtmiştir. Tedavi yöntemi olarak doktorlara kölelerin ayak başparmaklarını çıkararak kaçışı fiziksel olarak olanaksız hale getirmelerini önermiştir.

Cartwright’ın önerdiği diğer bir koruyucu önlem de kölelerin kamçılanmasıdır. Nedensiz bir hoşnutsuzluk ve somurtkanlığın kölenin yakın zamanda kaçabileceğinin belirtisi olabileceğini ve bu nedenle içlerindeki şeytanı çıkarmak için koruyucu bir önlem olarak köleler için kamçı reçete etmiştir.

Cartwrightaynı makale de kamçılanmanın bir tedavi yöntemi olarak uygulanmasına hizmet eden bir başka “sözde” hastalık daha tanımlamıştır: “DysaesthesiaAethiopica”. Bu durumun Afrika kökenli kölelerin derilerindeki his kusuru ile giden bir hastalıktan kaynaklandığını ifade etmiştir. Hastalığın aynı zamanda kölelerin zihinsel fonksiyonlarını da olumsuz etkilediğini ve kölelerde görülen tembelliğin nedenini oluşturduğunu belirtmiştir.

Eğer hastalığın nedeni ciltteki his kusuru ise; tedavinin yolu da cildi uyarmaktan geçecektir. Cartwright cildi uyarmanın en iyi yolunu da ayrıntıları ile tanımlamıştır. Öncelikle hastanın ılık su ve sabunla iyice yıkanması sağlanacak, daha sonra hastanın cildinin her yeri yağlanacak, ardından yağ sürülen hastanın derisi geniş bir deri kayışla kamçılanacak, son olarak da hastaya güneş altında zor bir iş verilerek tedavi sonlandırılacak.

Evet, yanlış okumadınız. Yukarıda açıklamaya çalıştığım iki hastalık ve hastalıkların tedavi yöntemleri benim uydurduğum sabuklamalar değil, 1851 yılında “bilimsel” bir tıp dergisinde yayınlanmış, “bilimsel” bir makalede tanımlanmış bilgilerdir.

Şimdi yeniden yazının başına dönüp siyahi Floyd’un beyaz bir polisin dizi ve diğer ikisinin de bakışı ile öldürülmesinde Cartwrightgillerin ne kadar rolü olduğunu düşünelim.

Kerli ferli yalanlar ve sosyal uyum

George Floyd ve perspektif

New York’ta ırkçılık karşıtı eylemler 15. gününde