Hasankeyf bütün halkların toprağıdır

Serpil BERK
Fırat TOPAL
Batman

Batman’ın tarihi ilçesi Hasankeyf’te kayaların dinamitle sökülmesinin kamuoyuna yansıması, 12 bin yıllık bölgenin sular altında kalmasına tepkileri de yeniden arttırdı. Kayaların dinamitle patlatılmasının tarihi dokuya ciddi zarar verdiği vurgulanırken, birçok medeniyete ev sahipliği yapan Hasankeyf’i sulara boğacak baraj projesinin iptali için çağrılar da yapılıyor. 

Tarihi alanda Roma, Süryani ve Kürtlerin izlerini taşıyan binlerce mağara ve kale bulunuyor. Binlerce yıl yaşam alanı olarak kullanılan mağaraların içi kayalarla doldurulurken tarihi Hasankeyf Kalesi de patlamalardan ciddi zarar görüyor. Daha önce de Hasankeyf’teki 550 yıllık Zeynel Bey Türbesi taşınmıştı. Baraj yapımı tarihi dokuya verdiği zararın yanı sıra yaşamlarını bölgede yurttaşları da evlerinden ediyor. Bölgenin en büyük barajı olacağı söylenen Ilısu Barajı Hasankeyf’i ve Dicle Vadisi üzerindeki onlarca köyün sular altında kalmasına neden olacak. Hasankeyf’te yaşayan yurttaşlar, “Burası sadece bizim değil. Binlerce yıllık bir tarihe sahip. Sular altında kalmasına herkes tepki göstermeli” diyor.

‘İNSANLAR MAĞDUR’

İrfan Marangoz, 36 yıldır yaşadığı Hasankeyf’te açtığı tezgahta takı ve süs eşyaları satarak geçimini sağlıyor. Hasankeyf’te baraj yapılmasına karşı olan Marangoz, satmadıkları evlerinin, dükkanlarının kendilerinden zorla istimlak edilerek alındığını, bankaya para yatırıldığını ve ‘İstiyorsan al istemiyorsan alma’ şeklinde bir dayatmanın olduğunu anlatıyor.

Marangoz, “Türkiye’nin baraj yapıp enerji üretmesine karşı değiliz. Biz de isteriz ülke kalkınsın. Ancak burada hem tarihi yok ediyorlar hem de insanları mağdur ediyorlar” dedi. 

‘HASANKEYF HEPİMİZİN’

“Mezopotamya sadece Kürtlerin tarihi değildir” diyen Marangoz, “Burada Süryani’si, Êzidî’si, Türk’ü, Kürt’ü yaşamış. Burası bütün halkların toprağıdır. Herkesin buraya sahip çıkması gerekiyor. Artuklulardan tutun Eyubilere kadar bir çok medeniyetin kalıntıları var bu topraklarda. Kepçeyle burada tarihi eserleri çıkarıyorlar, benim bildiğim tarihi eserlere bu şekilde yaklaşılmaması gerekiyor, zarar verilmemesi gerekiyor. Patlayıcı kullanılıyor SİT alanda bunun yapılmaması lazım. Her gün patlama seslerini duyuyoruz. Sesimizi herkesin duyması gerekiyor Hasankeyf’e kulaklarını tıkamasınlar” diye konuştu. 

‘BÖYLE OLMAMALI’

Sabri Öner ile dinamitle yıkımın olduğu kayaların karşı tarafında bulunan çaycıda karşılaşıyoruz. “Burada mı yaşıyorsunuz” diye sormamızla sitemlerini dile getiriyor ve evlerinden çıkmaya mecbur olduklarını anlatıyor: “Bize, evlerin parasını vermişler, ‘Gidip al’ diyorlar. Çoğu insana verilen ev parasıyla yeni yerde oturma şansı yok. Ev sahibiyken evimizden oluyoruz ve doğduğumuz, büyüdüğümüz yerden ayrılmak zorunda bırakılıyoruz” diyor. Hayatının Hasankeyf’te geçtiğini söyleyen Öner, “Buralarda daha araştırma yapılması lazım. Ama patlatıyorlar. Bu böyle olmamalı” diyor.

HDP MİLLETVEKİLİ M. ALİ ASLAN KENDİNİ KAYALARA ZİNCİRLEDİ

Hasankeyf’teki tarihi mağara ve kayaların dinamitlenmesi üzerine Hasankeyf’e giden HDP Batman Milletvekili Mehmet Ali Aslan, kendini kayalara zincirleyerek tek başına eylem yaptı.

Kendini bir kayaya zincirleyen Aslan, “Resmi yetkililer tarafından buranın dinamitlenmesi, tarihin ortadan kaldırılmak istenmesi bizim yüreğimizde hançer gibi saplanmıştır. Her bir dinamit Hasankeyf’ten önce bizim yüreğimizde zihnimizde patlamaktadır. Resmi makamlar göz göre yanlış beyanlarda bulunuyor. Diyorlar ki patlayıcı madde kullanılmamış. Peki, görüntüler çocukların patlattığı balonlar mı? Bu görüntüleri izleyince inanamadım. IŞİD’in Palmira’ya yaptığı tarihi katliama benzettim” dedi. 

Eyleminin partiler üstü olduğunu belirten Aslan, “Parti kimliğim ya da milletvekili kimliğim ile burada değilim. İnsan kimliğimle buradayım. Bölge insanı olarak buradayım. Bütün doğa tarih kültür severleri Hasankeyf’in çığlığına davet ediyorum. Bizim bu talana bu yok oluşa dur dememiz gerekir. Resmi makamlarda bundan vazgeçmesi lazım” çağrısı yaptı.