30 Aralık 2005 23:00

Siyanürcüden orduya rüşvet

Dünyanın en büyük maden tekellerinden birinin, Endonezya ordusuna rüşvet verdiği ortaya çıktı. Freeport-McMoran adlı Amerikan şirketine ait Grasberg bakır madeninin korunması için Endonezya ordusuna 1998-2004 yılları arasında rüşvet verildiği açıklaması, New York Times gazetesi tarafından ortaya atılmıştı. Bunun üzerine bir açıklama yapan Endonezya ordusu, rüşvet olayının doğru olduğunu itiraf etti. Bazı askeri yetkililerin oldukça yüksek rakamlarda rüşvet aldıkları açıklandı. Skandalın, kısa bir süre önceye kadar söz konusu şirketin yüzde 12'sine sahip olan İngiliz-Avustralya ortaklığındaki Rio Tinto'yu ve İngiliz petrol şirketi BP'yi de etkileyeceği kaydediliyor.

'Kurumsal' rüşvet Freeport, 2001 yılından bu yana Endonezya ordusuna birkaç milyon sterlin ödediğini kabul etmiş, ancak bunun 'kurumsal düzeyde' olduğunu öne sürmüştü. Endonezya ordusundan Tuğgeneral Kohirin Suganda ise, skandalın patlak vermesinin ardından, 'ordunun bir kurum olarak kesinlikle Freeport'tan fayda sağlamadığını' söyledi. Yetkili, askerlerin bireysel çıkar sağlamadığını da iddia ederken, şirketten alınan paranın bölgenin güvenliğinin sağlanmasında kullanıldığını iddia etti. "Biz şirketin arazide bulunan birliklere araç, yakıt ve yiyecek tedarik ettiğini duyduk. Bu şirket politikası. İstendiği için gönderilmiş değil" diyen komutan, rüşvet iddiasını yalanladı. Freeport'un İletişim Bölümü Başkan Yardımcısı ise Tuğgeneral'in iddialarının aksine "Güvenlik kurumuna yapılan yardım, hükümetin yasal istekleri çerçevesinde yapılmıştır" açıklamasında bulundu. 2002 yılında üç Freeport çalışanının öldürülmesinin ardından şirket güvenlik önlemlerini artırmıştı. Yerel polis cinayette ordunun rol oynadığını öne sürmüş, ancak yalnızca 'ayrılıkçı bir militan' suçlanmıştı.

Evrensel'i Takip Et