13 Temmuz 2011 09:49

Şapkadan çıkan tavşan

Şapkadan çıkan tavşan

Fotoğraf: Envato

Paylaş

AKP’nin “ustalık” dönemine denk gelen 61. Hükümet programı açıklandı. Başbakan, 61. Hükümet programını okurken “çıraklık” ve “kalfalık” dönemlerinde yaptıklarından daha fazlasını ustalık dönemlerinde yapmayı sürdüreceklerini, sermayeye hizmet ve emekçilerin haklarına saldırıda sınır tanımayacaklarını ilan etti.

61. Hükümet programı, her ne kadar önceki hükümet programlarıyla benzerlikler taşısa da, özellikle geçmişte çalışma yaşamında hayata geçiril(e)meyen düzenlemelerin, emekçilerin elinde kalan son hak kırıntılarının, önümüzdeki dönemde hükümetin saldırılarının ana hedefi olacağını gösteriyor.  

Son yıllarda istihdamın hızla esnekleştirilmesi, işgücünün kendi içinde parçalanması ve çok katmanlı hale getirilmesi üzerinden oluşturulan yeni istihdam biçimleri ile güvencesizliğe dayalı esnek, kuralsız ve istikrarsız bir yapı oluşturuldu. 2001 krizi sonrasında hızla yaygınlaşan kısmi süreli çalışma, sözleşmeli ve geçici çalışma, belirli süreli çalışma, mevsimlik çalışma vb. gibi yeni istihdam biçimleri AKP’nin benimsediği istihdam stratejisinde zaten önemli bir yer tutuyordu. Bütün bunlar yetmemiş olacak ki, önümüzdeki dönem çok daha yüksek düzeyde güvencesizlik ve kuralsızlık ortaya çıkaracak yasal değişiklikler yapılması planlanıyor.   

61. Hükümet programında yer alan istihdamın artırılması ve kayıt dışılığın azaltılması iddiasıyla öne sürülen “güvenceli esneklik” yaklaşımını, “iş gücü piyasasının katılıklarını giderme” hedefiyle birlikte değerlendirdiğimizde, önümüzdeki dönem şapkadan çıkacak tavşanın, öncekilerden daha kapsamlı yeni bir torba yasanın “müjdecisi” olacağını tahmin etmek zor değil.  

Esnek çalışmanın güvencesizliği, kuralsızlığı ve çalışma yaşamında istikrarsızlığı beraberinde getirdiği gerçeği bilinmesine karşın, “güvence” ve “esneklik” gibi, bir araya gelmesi asla mümkün olmayan iki kavramın birlikte kullanılması dikkat çekici. Avrupa Birliği ve ILO tarafından da benimsenen “güvenceli esneklik” ifadesinin kullanılma nedeni, esneklik kavramının toplum içerisinde özellikle esnek çalışmak zorunda kalanlar açısından olumsuz algılanması ve bu tür çalışma biçimlerinin yarattığı sonuçların bilinmesinden kaynaklanıyor.   

“Güvenceli esneklik”, aynı iş yerinde güvenceli olarak çalışmayı ifade eden “iş güvencesi” yerine, iş ve düzenli gelir güvencesini dışlayan ve işçilerin tek bir işverene bağlı kalmadan çalıştırılmasının önünü açan bir kavram. AKP’nin bu dönem kıdem tazminatı başta olmak üzere işçilerin elinde kalan son haklarını ellerinden almak istemesi ile birlikte düşünüldüğünde “güvenceli esneklik” uygulamasının arkasında, işçilerin patronlara olan maliyetlerinin azaltılması isteğinin yattığı çok açık.  

Esnek çalışmanın en yaygın biçimi olan kısmi süreli (part time) çalışmanın işsizlik oranları üzerindeki etkileri genellikle Hollanda örneği üzerinden açıklanır. Hollanda’da, özellikle kadınlar arasında, kısmi süreli çalışmanın yaygınlaşması sonucu son 20 yıl içinde kısmi süreli istihdamda ciddi bir yükseliş yaşandı. Hollanda’da kadınların yüzde 70’inden fazlası kısmi zamanlı işlerde çalıştırılıyor. Aynı dönemde tam zamanlı çalışanların sayısında ciddi bir gerileme yaşanırken, kısmi süreli çalışanlar, çoğu zaman birden fazla işte çalışmak zorunda kalmasına rağmen, asla tam zamanlı bir işte çalışanlar kadar gelir ve sosyal güvence elde edemiyorlar.   

Önümüzdeki dönem, esnek çalışma uygulamalarının yaygınlaştırılmasıyla tam zamanlı ve güvenceli çalışmanın istisna haline gelmesi; kıdem tazminatının kaldırılarak fona devredilmesi; bölgesel asgari ücret uygulamasının yasalaşması; sigorta primleri işveren payının işsizlik fonundan ödenmesinin sürdürülmesi; özel istihdam büroları aracılığıyla patronlar üzerindeki sosyal güvenlik yüklerinin azaltılması vb. gibi pek çok düzenlemeyi içeren yeni yasal düzenlemeler önümüzdeki sonbahardan itibaren yeniden gündeme gelecek.

61. Hükümet programı ile, sermaye için Türkiye’yi kelimenin tam anlamıyla dikensiz gül bahçesine çevireceğini ilan eden AKP, tüm işçi ve emekçiler ile sendikalara açıkça meydan okunuyor. Sendikaların söz konusu meydan okumaya karşı ne tür hazırlıklar yapacaklarını ve gündemdeki saldırılara nasıl karşılık vereceklerini merakla bekliyoruz.

evrensel.net
YAZARIN DİĞER YAZILARI
Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...