02 Temmuz 2022 02:47

Web’in kaosuna eklentilerle çeki düzen vermek

Fotoğraf: Pixabay

Paylaş

Ortalama kullanıcı deneyimi açısından Web epeydir berbat bir halde. Ortalama bir web sitesine girince bir anda üstünüze doğru atlayan “Abi bak bildirimlerim var. Bildirim ister misin? Çok güzel bildirim bunlar. Bak valla onay vermezsen her gelişinde soracağım.” penceresini savuşturdunuz diyelim ki. Hemen ardından “Çerezlerim var benim, senin bilgilerini satmak için. Hepsine izin vereceksen tek tuşla hallederiz. Yoksa sekiz menü derine dalıp sekiz yüz bin çerezi tek tek devre dışı bırakman gerek” bildirimi geliyor. Bir şekilde çerez ayarlarınızı da yaptınız diyelim ki. Bir anda kendinizi içeriğe ulaşmak için izlemek zorunda olduğunuz bir reklamla karşı karşıya buluyorsunuz. Reklamı da aştıysanız “Bu sitedeki aylık ‘bi gıdım’ makale okuma hakkınız dolmuştur. İlk paragraftan fazlasını okumak için sökülün paraları.” cinsinden bir mesajla karşılaşmanız artık gayet sıradan bir durum. Daha bunun tıklama tuzakları, aldatıcı tasarımları, okunmaz renk seçimleri, tıklanmaz kapatma ikonları, karanlık örüntüleri ve daha nice tasarım numaraları var. Bu numaraların hepsinin ortaklaştığı yer ise hepsinin öz itibariyle kullanıcılara karşı olması.

Kullanıcı deneyimi açısından Web’i böyle bir kaos deryasına çeviren bütün bu ahmaklığı web sitelerinin daha fazla ‘tık alma’ ve veri toplama (Daha fazla kâr etme olarak da okuyabilirsiniz) için etiğin dışına çıkma eğilimleri ve Web’e dair çeşitli yasaların kaleme alınışındaki açıklar ile bazı alanlarda yasa dahi olmaması ile büyük ölçekte açıklamak mümkün. Ancak durumu açıklamak kullanıcı tarafındaki derdi çözmeye yetmiyor. Web’i daha kullanışlı, daha okunur, daha güvenli ve kullanıcılarına daha saygılı kılabilecek genel çözümlerin ise henüz fersahlarca uzağındayız. Ancak bu bireysel düzeyde çözümümüz olmadığı anlamına gelmiyor. Artık az çok standart hale gelmiş bu saçma sapan pratiklere karşı, tarayıcımızı çeşitli eklentilerle bezeyerek Web’de gezinme deneyimimizi daha makul hale getirmek mümkün. Web’in güncel durumuna dair söylenmemi daha fazla uzatmadan buyurun size web deneyiminizi biraz olsun güzelleştirecek birkaç eklenti:

HTTPS Everywhere: Şifreli olmayan ‘http’ bağlantıları ‘https’ kullanmaya zorlayarak gezinmenizin izlenmesini zorlaştırır. (Firefox, Chrome, Edge, Opera)

uBlock Origin: Yaygın tarayıcıların hemen hepsine kolayca yüklenebilen, en iyi reklam engelleyicilerden biri. (Firefox, Chrome, Edge, Opera)

Privacy Badger: Sitelerin sizi takip etmekte kullandığı çeşitli ayak oyunlarını engeller. (Firefox, Chrome, Edge, Opera)

Consent-O-Matic: Asap bozucu çerez izin formlarını olabildiğince çerezlere izin vermeyecek şekilde otomatik olarak doldurmak için bir eklenti. (Firefox, Chrome, Safari)

Clearly Reader: İsteğe bağlı olarak sayfayı okumaya engel olan fazlalıklarından arındıran bir rahat okuma eklentisi. (Firefox, Chrome, Edge)

Bypass Paywalls: Ödeme duvarları ile hapsedilmiş içerikleri özgür bırakmak için bir eklenti. (Firefox, Chromium tabanlı taratıcılar için zip dosyası)

Unpaywall: Ödeme duvarları arkasına saklanmış bilimsel makalelerin açık erişilebilir versiyonları varsa size bilgi verir. (Firefox, Chrome)

Cookie Remover: “Bedavaya bilmem kaç makale okudunuz artık okuyamazsınız.” Mesajları için sayaçların çoğunun çerezlerde saklandığını ve bu eklentinin site bazlı olarak çerezleri temizlediğini söylesem… (Firefox, Chrome)

The Archiver: Bu eklenti ile web sayfalarını içeriklerinin değişmesi ya da silinmeleri ihtimaline karşı Archive.org ya da Archive.today’de ölümsüzleştirebilirsiniz. (Firefox)

Youtube: Enhancer: Atlanamaz reklamları atlayabilme, ses yükseltme, hassas oynatma hızı kontrolü gibi özellikleri ile daha kullanışlı ve verimli bir Youtube için olmazsa olmazlardan. (Firefox, Chrome, Edge, Opera)

Edge, Opera ve Brave gibi Chromium tabanlı tarayıcılar için eğer ayrıca listelenmiş bir eklenti yoksa Chrome eklentisini yüklemeyi deneyebilirsiniz.

YAZARIN DİĞER YAZILARI
Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...