Sami Gürel'e dair

Fakir Baykurt da (1929) Gönen’den. Refet Özkan da (1931-2021). Sami Gürel de (1932 Denizli-)…

Gönen Köy Enstitüsünden yani… Geçen yıl yitirdiğimiz Refet Özkan Fakir Baykurt ile birlikte TöS’ün kurucu kadrosundan, aynı zamanda bunun bedelini ödeyenlerden.

Fakir Baykurt’un kitaplarını halen Literatür Yayıncılık yayınlıyor. Refet Özkan’ın kitaplarını Heyemaola Yayınları… Teşekkürler Kenan Kocatürk ve Ömer Asan… Bir sürü değeri, bilgiyi ayakta tutuyor, unutulmuş olanları ortaya çıkarıyorsunuz editör olarak...

Sami Gürel ise en baştan kitaplarının çıkışını kendisi organize etti.

Fakir Baykurt’un ilk kitabının baskısı vardı bende. Çilli. Yeditepe Yayınlarından. Yeditepe 50’li yılların parlayan yıldızı olmuştu.  Kapak ve sayfa düzeni ile öncü bir yayıneviydi. Eyüboğlu gibi ressamların desenleri kullanılırdı. Derginin de çok katkısı oldu şiirin ve öykünün yeni seslerine.

50’li yıllarda Yenilik Yayınları da kapak ve sayfa düzeni ile öncü bir yayıneviydi. Karadenizli, kendisi de öykü yazarı olan Naim Tiralı idi editörü..

Sami Gürel ilkin antolojiler yayınladı. Bugünün gözüyle 50’li yılların şiir antolojilerine bakmak keyifli bir iş… Keşke tıpkıbasımı yapılsa bunların, Almanya’da yapıldığı gibi, Nazi sonrası dönemde…

İlkin Sevgi Şiirleri Antolojisi’ni çıkarmış Sami Gürel. Sene 1955. Demek 23 yaşında iken. 1956’da Son Kuşak Şairleri’ni yayınlamış. Son Kuşak Hikayecileri de aynı yıl.  1956 yılında bir de Aşk Hikayeleri Antolojisi’ni çıkarmış. Hayli üretken bir yıl. Hepsi 27 Yayınlarından çıkmış. Belki yaklaşan 27 Mayıs’ın habercisi! Muhtemelen kendi yayınevi o da.

1958 yılında ise Güldeste Şiir Seçkisi,  Galeri Net Yayınları. Galeri Net’i 1958 yılında, 26 yaşındayken kurmuş olmalı.

Yine aynı yıl Günümüz Edebiyatı’nı çıkarmış Galeri Net’ten. 1959 yılında denemelerini AK Tapınak başlığı altında toplamış. Kriz yılları ama devam etmiş ve 1960’da Homer Mısır’dan Dönüyor başlığıyla denemelerini yayınlamış. Tiyatronun yeniden tırmanışa başladığı 1960’lı yılların başında Türkiye’de Tiyatro (Tiyatro Ustaları ile Söyleşiler)’i yayınlamış. Elbette en başta Muhsin Ertuğrul!

Galeri Net’ten çıkan son kitabın tarihi 1965. Benim üniversiteye başladığım yıl. Dünyanın On Büyük Şairi’ni yayınlamış.

Hey gidi Galeri Net. Cağaloğlu Yokuşunda Remzi Kitabevinin aşağısında, Semih Lütfi Kitabevinin yukarısında tam yokuşun kıvrımındaydı dar girişi. Giriş aslında bir merdivenin başındaydı. Merdivenden inerken başlardınız resimlere bakmaya. Ve aşağıda salon...

Yazarların aydınların, hatta siyasetçilerin uğrak yeriydi Galeri Net.  Dr. Hikmet Kıvılcımlı’dan Yaşar Kemal’e, Oğuz Akkan’dan Aziz Nesin’e, Mehmet Ali Aybar’dan Bülent Ecevit’e…

Sami Gürel, 1965 sonrası sanat kuramı  ve felsefe üzerinde yoğunlaşmaya başlamış. Beş yıllık bir ara ardından,  1970 yılında Beyinsel Kirizma çıkmış Troya Yayınlarından. Yine 5 yıllık bir adadan sonra, İnsanın Şiirsel ve Sevgisel Boyutu çıkmış 1975’te (Engin Yayıncılık). Uzun bir aradan sonra ilk kitap İnsanın Bilinçsel ve Düşünsel Evrimi (Troya yayınları 1993).

Sami Gürel’in hümanizma, sevgi, şiir kuramı üzerinde yoğunlaşmaya başladığı yılların başlangıcı. 2000’li yıllarda Sami Gürel’in çok üretken olduğunu görüyoruz. Peş peşe gelen kitaplar… Bir çeşit hasat...  Net Galeri koleksiyonu kapaklara da yansıyor. Karya Yayıncılıktan çıkan Gerçeği Kavrayış Gücümüz (2005). Ve yine Karya’dan çıkan Nadizen /Gizemli Toprak (2005).  Belge Yayınları 2004 yılında Hayata, Sanata ve Aşka Dair’ i yayınladı. Bundan sonraki kitaplar Beyaz Yayınlarından çıkar. Aşkın Diyalektiği / Yaratık oluştan Varlık Oluşa Bir Yaşam Yürüyüşü (2005). Aşkın Diyalektiği (2005); Kişisel Uyanış(2007); Şiirin Gittiği İnsan (2008);  Hüzün Çiçeği (2008);  İnsan Nerede /Şiirde İnsanı Uyanmak (2009); Bilince Mektuplar (2010); Güneş Saatinin Altında İnsanı Söylemek (2011); İnsanın Kitabı (Çıngı Yayıncılık 2013) Alt başlık ise: Yaşadığını Sananlar Arasında Olmak ve Yaşıyor Olmak Değildir. Yaşam Tezleri (2013); Bilmeyi Öğrenmek (2015); Gerçeği Kavrayış Gücümüz (2016); Düşünmek (2016); İnsan Olmak (2017); İnsan ve İnsan Bilinci Üzerine Düşünceler (2018).

Sami Gürel 90 yaşını doldurdu. Nice yıllara.