Brezilya’dan bir muhalefet örneği…

Trump’ın ardından uluslararası ilişkilerde kartlar yeniden karılıyor. Örneğin ABD ile kadim müttefiki Avrupa ülkelerinin Trump’la bozulmakta olan ilişkileri yeniden rayına giriyor sayılır. ABD’nin AB’nin gaz alımına esnek yaklaşıma yöneldiği Rusya bu parantezle daha net karşıya alınırken Çin tam hedefe konmuş durumda.

Brezilya, tıpkı Türkiye gibi, Amerikan seçimlerinden Trump’ın galip çıkmasını isteyenlerdendi. Aşırı sağcılıklarının yanında öngörülebilme zorluklarıyla Erdoğan ve Bolsonaro Trump’la fazlasıyla benzeşiyor ve kendilerine yontma çabasında olsalar da iyi anlaşıyorlardı. Şimdi ikisi de Biden’le zorluk yaşıyor.

İsrail’de, Trump’ın bir diğer “kankası” Netanyahu 12 yıllık başbakanlığına veda etti. Şimdi, yalnızca “Netanyahu karşıtlığı”nda anlaşan 8 partilik bir koalisyon işbaşında. Acıklı sahneydi: İsrail Meclisi Knesset’teki güven oylamasını kaybederek birkaç dakika içinde eskiyen başbakan görüşmelerin devamında hükümete ayrılan bölmeden muhalefet bölmesine geçmek zorunda kaldı. Yeni oylamayla ise, Filistinlilerin topraklarında kurulan yeni yerleşimlerin kararlı savunucusu gerici Yamina Partisinin Lideri Bennett iki yıllığına başbakanlık koltuğuna kuruldu. Bıktıkları Netanyahu karşıtı koalisyon partileri arasında “solculuk” iddia eden partiyle İsrailli Filistinlilerin partisi de var. HDP ile henüz tam bir anlaşma/ittifak sağlanamamış olması bir yana bizdeki parçalı Millet İttifakını epey andırıyorlar.

Brezilya’ya dönersek, Bolsonaro, başkanlığa seçilmesi dolayısıyla Biden’ı en geç tebrik edenlerden. Brezilya başkanı tam bir faşist ve bu içerikteki görüşlerini dile getirmekten zevk alan biri. Kadın düşmanlığında temayüz eden, “dünyanın akciğerleri” diye bilinen balta girmemiş Amazon ormanlarını kırıp geçiren bir kâr hırslısı gerici. Kararlı işçi ve halk düşmanlığı en belirgin yönü. Korona karısındaki aldırmazlığı ve küçümseyici politika ve tutumlarıyla Brezilya’nın vaka ve ölüm sayısında listenin en ön sıralarında yer almasına neden olan Bolsonaro’nun kendisi de virüsü kapıp hastalanan ender devlet yöneticilerinden.

Brezilya, “alt emperyalizm” teorisinin üretilmesine kaynaklık ederek geçen yüzyıl sonlarından bu yana hızlı gelişen bir kapitalist ülke. BRİCS olarak tanımlanan Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika’nın yanı sıra baştaki “B”yi belirtiyor. Hızlı geliştiler, ama madalyonun diğer yüzünde yoksulluk ve hile hurdayla burjuva hukukuna sığmayacak mafyatik ilişki ve uygulamalar hep olageldi. Rusya’da Putin neredeyse ömür boyu başkanlığını garanti eden anayasal değişiklikler yaparken, Hindistan Modi ile ABD ile yakın ittifaka ve faşizme yönelmiş durumda ve koronada liste başı. Mandela’nın G. Afrika’sı herhalde onun gözü arkada göç etmesine neden oldu ve halkı madenlerde çürütüp bezdiren beyazların “Apartheid” rejimini şimdi siyahlar sürdürüyor. Çin biliniyor.

Brezilya’daysa neoliberal politikalara ve IMF’ye sağladığı müthiş uyumla övünen sendikacılıktan gelme “solcu” Lula ve partisi, Türkiye gibi, yıllardır askeri darbelerle yönetilen bu ülkede hukuk oyunlarıyla alaşağı edildi. 2017’de rüşvet ve yolsuzluktan yargılanıp ceza alan Lula’nın iki dönem başkanlığı sonrası yerine aday gösterdiği eski gerilla Dilma Rousseff de ikinci dönemi dolmadan yine yolsuzluktan görevden alındı. Tezgahlar ve Geçici Başkan Temer’in ardındansa Bolsonaro geldi.

Şimdi Brezilya’da 40 milyon kişi günde bir öğün yiyebiliyor. 14.5 milyon aile ise aşırı yoksulluk çekiyor. Sanayi ve ticaret düşüşte ve Türkiye’den bile kötü. TÜİK’inki türünden resmi rakamla işsizlik yüzde 14,.4 ve ülke yine tıpkı Türkiye gibi, fonlar, Varlık Fonu ve örtülü ödenekler türünden “paralel bütçeler”le yönetiliyor.

İlerici sosyalist partiler halkı sokağa çağırdıklarında Lula’nın BT’si hep karşı çıktı. Ancak bıçak boğazına dayandığında halk özellikle birkaç büyük eyaletten başlayarak bu çağrılara karşılık vermeye başlayınca, bu kez BT de sokaklarda görünmeye başlayıp halkı yedeklemeyi denedi. Kıssadan hisse: Ama başaramıyor!

Hep böyle olur. Burjuva muhalefetin belirgin tutumudur: Sokağa çıkma, çıkacak olursan peşimden yürü.