22 Aralık 2020 23:29

Ekonomik tetikçilik: Aşı savaşları

Pfizer-BioNTech'in Kovid-19 aşısı | Fotoğraf: Nir Keidar/AA

Paylaş

Zeki Gül

Tüm yazıları

COVID -19 aşı süreci temini ve pazarlama boyutu ile ‘soğuk savaş’ yıllarını aratmıyor. Türkçe dilinde de yayın yapan kimi yayın organlarında kısa bir haber turu bunun ipuçları ile dolu: BBC, Sputnik, DW (Deutche Wella), CRI online (China Radio İnternational) vd...

Doğası gereği her ‘kutup’ kendi aşılarını merkeze alıyor. En net tutum alış ise Çin kökenli aşılarda öne çıkıyor, kıyaslamalı haber akışlarında yokmuş gibi davranılıyor.

Bir yandan diğer aşılar için ‘karalama’ aynı zamanda kendi aşılarını ‘parlatma’ kimi haberlerde buram buram ‘örtülü reklam’ kokuyor.

Kısa sürede mevcut üretim kapasitesinin tüm dünyaya yetmeyeceği aşikar. Bunu tersine çevirmek için, ilaç ve aşı ile ilgili patent vb. uluslararası mevzuatın bir kenara bırakılarak, bilimsel ve teknolojik birikimin insanlığın ortak mirası kabul edilmesi dışında seçenek yok. Fakat bu şimdilik pek mümkün görülmüyor.

Hindistan ve Güney Afrika gibi kimi ülkeler “Korona aşısı patent hakkı geçici olarak askıya alınsın” talebinde bulunsa da Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) olumsuz yanıtladı. Hatırlarsak bu tartışma geçmişte AIDS ilaçları bağlamında yaşanmış ve kısmen yol alınmıştı.

Korona aşısı şimdilik sayıca yetersiz. Covax adlı ‘aşı adaleti örgütlenmesi’ tüm çabasına karşın sadece “700 milyon doz aşının, başvuran en düşük gelirli 92 ülkeye dağıtılmasını” güvence altına alabildi. Öte yandan zengin ekonomiler ülke aşı ihtiyaçlarının 3 katını şimdiden ısmarladı. Hatta Kanada ihtiyacının beş katını stokladı.

Derken bir de baktık ‘helal aşı’ haberleri “patlayıverdi”. Domuz içeriği Müslüman ve Musevi toplumların hassas konusu. İsrail erken davranıp önlemini aldı, Endonezya , Malezya vb. sıkıntıda. Derken kimi aşıların “domuz içermediği” hızla servis edildi. Çin kökenli aşılar kıskaçta. Soğuk savaş yılları misali COVID-19 propaganda savaşları yaşanıyor adeta. “Büyük Birader” geçmişin “ Yeşil Kuşağını” iyi tanıyor...

‘Örtülü reklam’ kokan haberlerden bir diğeri cinsel yaşam ve korona bağlamında yer aldı basında. Meğerse, “Korona hastalığı cinsel iktidarsızlık yapıyormuş”. Ne tesadüf, en büyük COVID-19 aşı üreticilerinden birisi aynı zamanda erkek impotansına yönelik ilaç üretiminde yılların pazar liderlerinden. Haberin zamanlaması belki tesadüf ama geçmiş deneyimler bu tür haberlere büyülteçle bakmayı gerektiriyor.

Soğuk Savaş yılları kısmen unutulmuştu. Derken pandemi farklı boyutları ile benzer bir süreci yeniden hayatımıza dokundurdu. COVID -19 aşı süreci ile yaşayıp daha net göreceğiz elbet. ‘Ekonomik tetikçilik’ aşı bağlamında yeniden ivme kazanıyor.

Çözüm dayanışmada: Mahallede, kentte, tüm dünyada...

Sağlıcakla kalın.

YAZARIN DİĞER YAZILARI