Satrançta kaybetmek

Satrançta kaybetmenin binbir çeşidi mevcuttur. Mat olur kaybederseniz. Kurallara uymamak konusunda ısrar eder kaybedersiniz. İyi konumda iken süreniz biter, zamandan kaybedersiniz. Üstünüzde elektronik bir cihaz varsa ya da rakibin elini sıkmayı reddederek kaybedersiniz. Kazanç ya da berabere konumda oyunu terk ederek kaybedersiniz ki, bu genellikle en kötüsüdür. Grigory Sanakoev “Umutsuz vaziyet yoktur; sadece kurtarılabilecek nispeten kötü vaziyetler vardır. Berabere konum yoktur; sadece kazanca oynayabileceğiniz eşit vaziyetler vardır. Fakat aynı zamanda unutmayın ki, kaybedilmesi mümkün olmayan kazanç vaziyet de yoktur” demiş.

İki kez Kanada şampiyonu Nicholas MacLeod, 6. Amerikan Satranç Kongresinde 31 maç kaybetti. Tek bir turnuvada en çok kaybedilen oyun rekorunu halen elinde tutuyor!

Emanuel Lasker, 1892’de Quebec’teki bir simultanede (çok masa gösterisi) sadece Nicholas MacLeod’a kaybetti. Aşağıdaki diyagramda beyazla oynayan Lasker, terk edemeyip 4 hamlede mat olmayı tercih etti.

1922’de Viyana’da Alexander Alekhine, Ernst Gruenfeld’e karşı oynarken kızgınlığından şahını duvara fırlatarak oyunu terk etti. Mayıs 1923’te Carlsbad turnuvasında Rudolf Spielmann’a bir maç kaybettikten sonra otel odasındaki tüm mobilyaları parçaladı. 

Viyanalı Satranç Ustası Albert Becker, herhangi bir ustanın bir kadın olan Vera Menchik’e (1906-1944) kaybetmesi halinde Vera Menchik Kulübüne üye olacağını söyleyerek alay etti. Becker, 1929’da Carlsbad’da Menchik’e kaybederek kulübün ilk üyesi oldu. Daha sonra diğer üyeler arasına Max Euwe, Samuel Reshevsky, Mir Sultan Khan, Sir George Thomas, Alexander CHOD, Edgar Colle, Frederick Yates, William Winter, Lajos Steiner, Frederich Saemisch, Milner-Barry, Harry Golombek, Karel Opocensky ve Jacques Mieses gibi ustalar da katıldılar.

1930’larda Savielly Tartakower bir zamanlar arka arkaya beş maç kaybetti. Bir gazeteci bunun nasıl olduğunu sorduğunda şöyle cevap verdi;  “İlk oyunda diş ağrım. İkinci oyunda baş ağrım, üçüncü oyunda romatizma ağrım vardı. Dördüncü oyunda kendimi iyi hissetmedim”. “Peki, beşinci oyunda? Diye sordu gazeteci. Tartakower şöyle cevapladı; “Her oyunu kazanmak zorunda mıyım?”

1935’te Varşova Satranç Olimpiyatları’nda Arjantinli Isaias Pleci, GM Miguel Najdorf’a karşı oynuyordu. Najdorf zaman kontrolünden hemen önce hamlesini yaptı ancak satranç saatine basamadan Pleci saati aldı ve kaçtı. Najdorf’un süresi bitince geri getirdi. Hakemler kimin gerçeği söylediğini belirleyemedi, bu yüzden Najdorf oyunu süreden kaybetti.

1939’da Weaver W. Adams, “Oynamak ve Kazanmak için Beyaz” adlı bir kitap yazdı. Kitabın yayımlanmasının ardından ABD Açık’ta oynadı. Beyaz olarak tek bir maç kazanamadı!

1964’te GM Klaus Darga, Levente Lengyal’a karşı oynarken rakibi tebrik ederek oyunu terk etti. Bir dakika sonra alnına vurdu ve “Tanrım, kazanan bir pozisyonum var!” diye bağırdı. Ancak iş işten geçmişti

1959’da Antarktika’daki bir araştırma istasyonunda iki Sovyet bilim adamı satranç oynuyordu. Kaybeden o kadar kızdı ki rakibini öldürdü. Olaydan sonra Antarktika istasyonlarında satranç oynanması yasaklandı. Benzer şekilde ’80’lerde uzayda satranç oynayan kozmonotlardan arasında çıkan yumruklu kavganın ardından kozmonotların da birbiriyle satranç oynaması yasaklandı.

1982 yılında Uganda takımı, geç geldikleri için İsviçre’nin Luzern kentindeki satranç Olimpiyatları’nda ilk maçlarını kaybetti. Olimpiyatın Luzern yerine Lugano’da olduğunu düşünerek yanlış şehre gitmişlerdi.

Eski dünya satranç şampiyonu GM Ponomariov, cep telefonu çaldığı için satranç oyununu kaybeden ilk büyük usta oldu. İşin komik tarafı, FIDE Başkanının Ponomariov’un doğum gününü kutlamak için aramasıydı.

2017 FIDE Dünya Kupası’nda GM Kovalyov şort giydiği için oyunu kaybetti! Organizatörlere göre, şortları turnuva kurallarında belirtilen kıyafet kurallarına uygun değildi. 

Bulgaristan’daki dokuz maçlık bir takım turnuvasında ilk maç öncesi toplantı yapan takım sporcuları aralarında konuşurken, turnuva boyunca en fazla üç maç kaybedebileceklerini, diğer maçları kazanmaları gerektiği konusunda hemfikir olurlar. Ne var ki ilk üç maçı kaybederler! Moralleri çökmüş, umutları bitmiştir.  Aralarından biri bağırır; “Neden üzülüyorsunuz anlamıyorum, planımızın ilk aşamasını başardık!”.

“Bir satranç oyunun üç aşaması vardır: Birincisi üstünlüğe sahip olduğunuzu umduğunuz andır, ikincisi üstünlüğe sahip olduğunuzu düşündüğünüz andır… Ve üçüncüsü... kaybedeceğinizi bildiğiniz andır!”  Savielly Tartakower