Zirvede olmak

Satranç hakkında kulaktan dolma bilgilere sahip insanların olduğu, kendimi bir satrançsever veya antrenör olarak tanıttığım her ortamda yaklaşık 30 yıldır en çok karşılaştığım sorular; Türkiye’den dünya şampiyonu var mı? Türkiye satrançta dünyanın neresinde? Ve benzeri sorulardı. Satrancın içinde olanların büyük çoğunluğu zaten bu soruları kafasında cevaplamış, bizden bir şey olmaz diyerek suçu hep başkalarında aramışlardır. Şuna kanaat getirdim ki, sorun insanların satranç hakkında kulaktan dolma bilgilere sahip olmasıdır. Çünkü satranç kültürel bir varlık olarak yaşatılmamaktadır. Oysa satranç sevgisinin ciddi bir bulaşıcılık potansiyeli vardır. Yeter ki satrancı yönetenler o sevgiye sahip olup, bulaştırsınlar. Hayatında satranç oynamamış insanların satranç sevgisinden bahsetmesi, inekleri seviyorum çünkü süt veriyorlar ilkelliğinden öte değildir. Her ne kadar küçük yaşta yetenekli sporcularımız olsa da vizyoner olmayan yöneticilerin ellerinde yok ediliyorlar.

Türkiye Satranç Federasyonu sürekli olarak dünya satrancında söz sahibi ülkeler olduğumuz yalanını sık sık kullanarak kamuoyuna tatlı ama zehirli masallar söylese de, önümüzde kale duvarları kadar sağlam bir gerçeklik var. Dünyada bırakın ilk 10’da, ilk 100’de bile tek sporcumuz yok. ABD, Rusya, Çin ve Hindistan gibi büyük ülkeleri dışarıda bırakırsak ilk 100 sporcuya baktığımızda, Azerbaycan, Bulgaristan, Ermenistan, Gürcistan, Ukrayna gibi Sovyet satranç ekolünün etkisinde kalan bir grup ve bunların dışında kalan Fransa, İngiltere, Hollanda, İspanya gibi ülkelerin başı çektiğini görürsünüz. Üstelik Çin gibi bir ülkenin yaklaşık 20 yıl önce dünya satrancında adı bile geçmiyordu ki, bugün zirveye oynuyorlar.

Öncelikli olarak, olmayan eğitim sistemini sorumlu tutuyoruz zihinlerimizde. Bu kısmen doğru olabilir ama tek başına “sistem kötü” kolaylığına kaçmak iyi bir satranç oyuncusuna yakışmaz. Eğer öyle olsaydı tarihte refüte edilmiş (çürütülmüş), kötü olduğuna kanaat getirilmiş birçok açılış varyantının yeniden canlanması söz konusu olamazdı. Toplumların beslenme alışkanlıklarının, başarıdaki etkisinden de somut olarak söz edemeyiz. Hindistan ve Çin pekala buna kanıt olabilir. Bunların dışında, ülke ekonomisi sportif başarıdaki önemli bir kriter olarak karşımıza çıkıyor. Ekonomisi çok güçlü olan ancak satrançta söz sahibi olmayan birçok ülkenin de bu teoriyi sallayacağını söylemek mümkün.

Sadede gelecek olursak, hayalleri olmayan toplumların geleceği olamaz. Kendine yalan söyleyen, gerçeği sürekli görmezden gelen toplumların da akıbeti farklı değildir. Bizim gibi ülkelerin en büyük sorunu hayal edememektir. Şimdi hep birlikte, 20 yıl sonra Türkiye’den çıkacak olan dünya satranç şampiyonunu hayal etmeye başlamanın ve bu hayali gerçeğe dönüştürecek planlamaların zamanıdır. Ve tarih “hadi canım sen de” diyecek olanları yazmayacaktır.

HAFTANIN OYUNU

            14 yaşındaki Azerbaycanlı Uluslararası Usta (IM) Aydın Süleymanlı, 60’tan fazla Büyük Ustanın (GM) yarıştığı Aeroflot turnuvasında şampiyon olarak sansasyonel bir başarıya imza attı.

Aydın Süleymanlı (2474) - Ilia Smirin (2615) - Aeroflot 2020 Moskova

1.d4 d6 2.c4 e5 3.e3 Ad7 4.Ac3 g6 5.g3 Fg7 6.Fg2 Ae7 7.Age2 0–0 8.0–0 f5 9.dxe5 dxe5 10.e4 c6 11.Fe3 Vc7 12.Vd2 Ab6 13.b3 f4 14.gxf4 exf4 15.Axf4 Fxc3 16.Vxc3 Kxf4 17.Kad1 Fe6? [17...Ad7 18.Fxf4 Vxf4 19.Vg3 g5 20.Fh3 Ae5 21.Kd8+ Şf7 22.Vxf4+ gxf4 23.Kfd1 b6=] 18.c5! Kh4 19.Kd6 Ad7?? Diyagram. “Siyahın neredeyse tüm taşlarının kritik nokta olduğu bu konumda beyaz için kazanç fikrini bulmak çok zor olmamalı”.

20.f4! Fh3 21.Vc4+ Şf8 22.Fxh3 Kxh3 23.Ve6 Kxe3 24.Kxd7 Vxd7 25.Vxd7 Kxe4 26.Vd3 Ke6 27.Vd7 Ke4 28.f5 gxf5 29.Kxf5+ Şg7 30.Kg5+ Şf6 31.Kg3 b5 32.Vd6+ Şf7 33.Vh6 1–0