26 Şubat 2020 00:05

Yoksulluk ve sağlık

Fotoğraf: Pixabay

Paylaş

Zeki Gül

Tüm yazıları

“Politik, ekonomik, sosyal ve kültürel belirleyiciler” sağlığın en kritik belirleyicileri. Halk sağlıkçılar bunları ‘yapısal belirleyiciler’ olarak ele almakta.

Toplumun geniş kesimlerinin son yıllarda bu konuda farkındalığı arttı. Misal yoksulluk: Yoksulla varsılın hastalanma oranlarından aynı hastalıklarda şifa sonuçlarına eşit olmadığını bilmeyen nerede ise tek fert yok. Misal bizde kadınlarda en sık kronik akciğer hastalığı, tandır ve ocak başında olanlarda görülüyor, yani en yoksullarımızda. Siz hiç inşaattan düşen ya da iş cinayetlerinde yaşamını yitiren ya da tandırda ekmek pişiren bir varsıl duydunuz mu? Kamu hastanelerinden tıp fakültesi polikliniklerine göz atmaya ne dersiniz? Kadrolu hocaların muayenehanesi varsa hastanede hasta muayene etmeleri ya da ameliyat yapmaları yasak. Paran varsa sonra muayenehanesine gidersin diyor sistem. Bu mevzuatı kim çıkardı: Siyasal iktidar. Peki aynı politik belirleyici, muayenehanesi olmayan tıp fakültesi hocaları için nasıl bir düzen tanımlıyor: ‘Mesai dışı muayene’ adı ile mesai içinde muayene ancak parası olana serbest. Hasılı işin özeti ‘paran kadar sağlık’. Bunun adı kapitalizmin sığ sularında neoliberalizm. Özünde kamu tıp fakültelerini işlevsizleştirip özel sektöre alan açmak, sağlığı metalaştırmak hedefleniyor.

Sağlık için bir başka yapısal belirleyici ‘Yetersiz beslenme’. Kim yetersiz besleniyor? Yoksullar, mülteciler, işsizler, güvencesiz çalıştırılanlar...

Yetersiz beslenme bir taraftan birçok hastalığı davet ederken, öte yansan niteliksiz veya kötü beslenme kalp hastalığından ülsere, kanserden demansa, şeker hastalığından kemik hastalıklarına kolaylaştırıcısı oluyor.

Dereler, denizler, dağlar taşlar kâr hırsı ile kirletiliyor. Kah adı nikel madeni arama, kah altın bulma, kah sahil yolu, kah HES ya da jeotermal. Sonra gelsin hastalıklar. Kararı veren kim? İktidardaki politik belirleyici. Bir yandan da toplum, kitle örgütleri bu zararı engellemeye çalışıyor, direniyor. Sağlığımızın korunmasında sosyal belirleyici olarak ‘ekolojik yaşam savunuculuğu günümüzde sağlıklı toplum yolunda çok kritik bir role sahip.

Ve savaş: En yıkıcı halk sağlığı sorunu. Savaşa karar veren kim? Halk mı?

Sağlığın “Salt bedensel ve ruhsal değil aynı zamanda sosyal ve siyasal iyilik hali” yönlü tanımına itirazı olanlara daha ne demeli?

Sağlıcakla kalın.