Erdoğan-Putin görüşmesi, Türkiye-Rusya sorunlarını çözebilir mi? 

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, dün Türkiye’deydi. Putin’in resmi geliş nedeni “Türk Akımı boru hattının açılış töreni”ydi ve bu tarih çok önceden belirlenmişti. Erdoğan ve ekibi uzunca bir zamandan beri Putin’in gelmesini bekliyorlardı.

Çünkü bir yandan Suriye’de İdlib’de, öte yandan da Libya’da Türkiye ile Rusya karşı karşıya gelmişti. Dahası Erdoğan ve hükümeti, Suriye sınırında Fırat’ın doğusunda Rusya ile varılan “Soçi mutabakatı” çerçevesinde verilen sözlerin yerine getirilmediğini belirtiyor ve SDG-Rusya ilişkilerinden rahatsızlık duyduklarını her vesileyle açıklıyordu. Bu konunun da Erdoğan-Putin görüşmesinin önemli bir gündemi olacağını söyleyebiliriz.

Tabii, bu gündemlere, ekonomik ilişkilerle ilgili afaki hedefler konduğunu da izleyeceğiz.

Elbette bu ziyaretin ABD’nin Süleymani suikastı ve İran’ın bu suikasta karşı Irak’taki ABD üslerine saldırıda bulunduğu sıcak günlere denk gelmesi nedeniyle, Putin ve Erdoğan’ın “taraflara itidal tavsiyesi” ötesinde nasıl bir tutum takınacakları da herkesin merak konusuydu. 

PUTİN GELMEDEN MESAJI GELDİ!

Resmi ziyaret için bir başka ülkeye giden devlet, hükümet başkanları, ziyaret öncesinde bazı jestler yaparak ya da basına demeçler vererek, mesajlarını gönderiyorlar. Ki bu mesajlar, bazen “Şu konular tartışmaya kapalıdır” demeye kadar vardırılıyor.

Putin’in, tarihi çok önceden belli olan Türkiye ziyaretinin bir gün öncesinde, Türkiye’nin bundan hoşlanmayacağını bile bile, Suriye’yi ziyaret etmesi de kendi başına Erdoğan’a mesaj mahiyetindeydi! Nitekim İbrahim Kalın, bu ziyaretten pek hoşlanılmadığını hem Esad hakkında eski iddialarını tekrarlayarak hem yüz ifadesiyle belli etti.

Beşar Esad’ın da Putin’i, Rus ordusunun Şam’daki karargahında karşılaması, askerlerin verdiği raporları birlikte dinlemeleri Esad-Putin yakınlığının işaretiydi; ama bir adım daha atıldı, Putin Şam’ın sembollerinde biri olan Emevi Camisini de ziyaret etti.

O Emevi Camisi ki, Türkiye Suriye’ye yönelik harekete geçerken Erdoğan’ın Şam’ı fethedip orada “namaz kılacağını” söylediği camidir.

Eğer Putin bu detayı bilmiyorsa, Esad, Putin üzerinden Erdoğan’ı çok sinirlendirip “kimyasını bozacak” bir mesaj göndermiştir!

Yok eğer “Putin kaçın kurası böyle bir detayı bilmez mi?” diyorsak, Türkiye ziyareti öncesinde Erdoğan’a çok sert bir mesaj göndermiştir!

TÜRKİYE VE RUSYA’NIN YAN YANA YÜRÜMESİ ZORLAŞMAKTADIR

Bu yazı Putin-Erdoğan görüşmesi bitmeden yazıldı. Ama gerek toplantı öncesinde Putin’den gelen mesajlar gerekse son birkaç ay içinde İdlib ve Libya’da Erdoğan yönetiminin girişimleri açıkça göstermektedir ki, Erdoğan ve Putin’in bu sorunları görüşerek çözmesi çok zorlaşmıştır.

Elbette birkaç ay öncesine göre bile!

Çünkü;

İdlib, El Kaide ve IŞİD kalıntıları ile çok sayıda cihadist terörist örgütün denetimindeki son Suriye toprağıdır! Bugüne kadar bu örgütlerin zapturapt altında tutulmasından da Türkiye sorumluydu. Ama Rusya, İran ve Suriye, Türkiye’nin bu görevde başarılı olmadığını açıkça söylüyorlardı. Son gelişmelerden öyle anlaşılıyor ki, Suriye ve Rusya, İdlib’i Suriye Hükümeti’nin kontrolüne almak istemektedir. Putin’in Suriye ziyareti de bu konuda kararlılık işaretidir.Rusya, Suriye-Türkiye sınırıyla ilgili “Soçi mutabakatı”nda da Türkiye ile ayrı mevzidedir. Rusya, Esad’la SDG arasında bir uzlaşma vesilesi olarak görürken, Türkiye Kürt güçlerinin tümüyle tasfiyesinde ısrarlıdır. Libya’da Rusya paralı askerleri “Wagner”ler ile Hafter’i desteklemektedir. Türkiye ise Hafter karşısındaki Serrac’a tam destek sağlamak için Libya’ya asker göndermeye başlamıştır. 

Bu nedenlerledir ki; görüşmeden sonra ne denirse densin, Rusya-Türkiye ilişkilerinde Rusya’nın Suriye ve Libya’daki amaçlarıyla Türkiye’nin amaçları çatışmaktadır ve bu iki karşıt tutumun yan yana yürümesi giderek daha zorlaşmaktadır.

Bu yüzden Erdoğan-Putin görüşmesinden “yararlı bir görüşme oldu” ötesinde gidişatı değiştirecek bir sonuç beklenmesi aşırı iyimserlik olur.