Vatanseverlik nedir?

Hadiseler olup bittikten, yakıcı sonuçlar ortaya çıktıktan sonra sebebiyet verenlerin ortaya çıkması bir tesellidir kuşkusuz. Büyük acıların sorumlularının tarih önünde de mahkum edilmesi önemlidir. Ama insan hadiseler gerçekleşmeden ya da bütün yakıcılığı ile ortadayken, insanlığı felakete sürükleyenler gücünün doruğundayken gerçeklerin ortaya saçılmasını istiyor. Bu gerçekleri ortaya çıkarmanın güç olduğu, hangi ülkede yaşadığınıza bağlı olarak ortaya çıkabilecek sonuçları göz önüne alınarak gün yüzüne çıkarılan gerçekler...

2003 kışında, Bush- Blair ikilisi dünyayı Saddam Hüseyin’i devirme iddiasıyla bir savaşa sürüklemenin derdindeydi. Saddam Hüseyin’in daha sonra hiç var olmadığı anlaşılan ‘kitle imha silahları’ bahane edilerek girişilmesi planlanan bu saldırı için yasal kılıf aranıyordu. Daha doğrusu İngilizler birlikte savaşa girmek için Birleşmiş Milletler karası istiyordu.

Dünyanın büyük bir kısmı savaşa karşıyken, ABD tarafı düzmece belgelerle insanları kitle imha silahlarına inandırmaya çalışırken, Government Communications Headguarters (GCHQ) yani İngiliz güvenlik ve istihbarat kurumunda görevli genç bir kadın yukarıda bahsettiğim ağır sonuçları göze almaya karar vermişti. İşte bu gerçek olaydan esinlenen bir film var bu hafta salonlarımızda: “Remi Sırlar”

Katherine Gun (aslında Türkiyeli olan eşinin soyadı olan Gün ama İngiliz medyası öyle yazdığı için öyle kalıyor), ülkesine hizmet ettiğini düşünen Japonca, Çince başta olmakta bazı dillerde uzman genç bir kadın. GCHQ’da istihbarat biriminde çalışıyor. Ülkesine hizmet etmek ve saldırılardan korumak derdinde. Belli ki politik nedenlerde Londra’da bulunan Kürt asıllı eşi Yaşar ile birlikte sakin bir hayatı var gibi. Bir gün, mail kutusuna ABD Ulusal Güvenlik Ajansı NSA’nın İngiliz istihbaratından BM güvenlik konseyindeki daimi olmayan üyelerin takip edilmesini isteyen bir belge düşüyor. Bu bilgiler savaş oylamasında şantaj amacıyla kullanılacaktır.

Ülkesinin haksız bir savaşa sürüklenmesine gönlü razı olmayan Katherine söz konusu maili dışarı çıkarıyor ve basına sızdırıyor. Olay patlak verdikten sonra birlikte çalıştığı arkadaşlarını korumak için yaptığı şeyi itiraf eden Katherine, Devlet Sırları Kanunu’nu ihlal etmekten vatana ihanetle suçlanma riskiyle karşı karşıya kalıyor. Üstelik kocası da sınır dışı edilme riski altındadır.

“Tsotsi” “X Men Başlangıç: Wolverine”, “Uzay Oyunları”, “Yargısız İnfaz” filmlerinden tanıdık Gavin Hood’un yönettiği “Resmi Sırlar” vatan hainliğinin neye göre belirleneceği, devlet sırlarının sınırlarının nerede başlayıp nerede bitmesi gerektiği ve tabii yurttaşlar olarak yaşadığımız ülkeye karşı sorumluluklarımızın sınırları üzerine düşünmemizi sağlayan bir yapım. Marcia /Thomas Mitchell çiftinin yazdığı kitaptan Sara- Gregory Bernstein çiftinin kaleme aldığı senaryonun ABD’de geçen benzer hikayelerden biraz farkı var.

ABD’deki benzer hikayelerdeki karakterler (başkan, senatör, iş insanı vb.) kötü olarak çizilir öncelikle. Daha sonra durumdan rahatsız olacak birileri ortaya çıkar, ilerleyen süreçte medya ya da yargının olaya el atmasıyla sistemin arada arıza verse de kusursuz çalıştığı izlenimi verilir.

Burada pek öyle olmuyor mesela. Blair’e mutlak bir kötülük atfedilmiyor ama dönemin iktidarının sahtekarlıkları açık ediliyor. “Resmi Sırlar” umudunu medya ya da yargı organlarına değil de, insanlara bağlamayı tercih eden yapımlardan. Aslında burada da bir medya ayağı var ve hatırı sayılır bir etki yaratıyor kuşkusuz. Ama meseleyi çözen onlar olmuyor. Hatta yüzlerine gözlerine bulaştırdıkları bile söylenebilir. Benzer şekilde işin hukuk tarafının nasıl tavır takınacağı da Katherine’in mücadele etmeyi seçişiyle karara bağlanıyor. Film bu bakımdan ortalama Hollywood yapımlarına göre daha sağlıklı bir noktada durmayı tercih ediyor.

Öte yandan, vatanseverlik- vatan hainliği gibi kavramların da devletin koyduğu sınırlarla değil çok daha başka bileşenlerin bir araya gelişiyle inşa edileceğini göstermesi açısından önemli kapılar açıyor film.

Son dönemde çekilen politik yapımlar arasında kayda değer bir iş olmasına rağmen beklenenden az ilgi görmüş görünüyor film. Birilerinin filmi görünmez kıldığı gibi komplolara girmeyeceğim tabii ki ama bildik gerilim numaralarına başvurulmamasının etkisi olmuştur kesin. Film, seyirciyi de karakterinin kesinliğinde tutmaya çalışıyor sanki. Kathirine’in en büyük korkusu eşinin sınır dışı edilmesi. Bu risk dışında bir gerilim unsuru inşa edilmiyor filmde. Hatta birçokları için hikaye yakın tarihli ve sonunun nasıl olduğu bilindiği için merak duygusuyla da oynandığı söylenemez. Geriye elimizde bir tek Katherine’in kararlılığı kalıyor ki, bir filmi iyi yapmaya yeter mi bilemem ama hayatı anlamlı kılmak için yeterli görünüyor. 

FİLM: RESMİ SIRLAR
ORİJİDAL ADI: Official Secrets
YÖNETMEN: Gavin Hood
OYUNCULAR: Keira Knightley, Matt Smith (IV), Adam Bakri, Matthew Goode, Ralph Fiennes, Rhys Ifans
YAPIM: 2019 İngiltere, ABD
SÜRE: 112 dk.