Vertigo
Fotoğraf: Envato
Bazen bir taşa takılıp tökezleriz bazen bedenimiz bize oyun oynar, başımız döner, ayaklarımızın altından yer çekilir: Vertigo. Bazen tarih bizi geri çağırır, faşizmle, Nazi Almanya’sı ile yüzleştirmek için ve araya bir sanatçı girer: Gunter Demnig ve ‘Tökezleme Taşları’.
Vertigonun her bir çeşidi misali ‘tökezleme’ de geçici bir denge kaybına yol açar. Kısa bir an yere daha bir yaklaşır, sonra toparlanırız. Sanatçı Gunter Demnig, bu gözlemi gündelik hayatın içinde bir yüzleşme seremonisine dönüştürdü nicedir. Almanya’dan Belçika ve Fransa’ya, Hollanda’dan Hırvatistan, Norveç, Polonya ve Çek Cumhuriyeti’ne yirmiye yakın Avrupa ülkesinde, 50 bini aşkın tökezleme taşı var günümüzde.
‘Tökezleme Taşları’ yolda yürürken bir taşa takılmaktan öte bir hissiyat veriyor deneyimleyenlere: Her bir taşta Nazi döneminde katledilen veya sürülen bir mağdurun adı yazılı. “Burada yaşıyordu”. ‘Yüzleşmeye’ dair en yaygın, somut, bir o kadar da gündelik hayatın içinde bir deneyim. Ya bizim coğrafyada ne zaman bu kadar açık yüreklikle yüzleşeceğiz? Kendi adıma umutluyum...
Ve sanat, ve ‘vertigo’: Vertigo’nun Ustaları, Enis Batur bir yazısında “Bay Vertigo: Esher” demekte. Hollandalı ünlü Grafikçi M.C. Escher (1898–1972) eserleri ile hâlâ güncel. Ve, hâlâ baş döndürüyor: Grafik eserlerini izlerken yanılsamalardan doğan vertigo duygusu müthiş...
Ve hastalık olarak vertigo: Baş dönmesi yani vertigo hiç de nadir olmayıp, hayat kalitemizi düşüren bir rahatsızlık. Viral enfeksiyonlardan strese, kafa travmasından araç ve deniz tutmasına birçok tablo vertigoya yol açabiliyor. Bazen de sebebi beyin tümörü gibi daha ciddi bir hastalık olabilmekte. Özünde hastalık olmaktan ziyade ‘habercidir’ baş dönmesi.
Denge sistemimiz iç kulaktaki yarım daire kanalları, beyincik, derin duyu sistemi ve gözümüzün beraber çalıştığı bir düzenektir. “Denge siniri iç kulaktaki yarım daire kanalının içindeki sıvıların hareketi ile yer çekimine göre pozisyonumuzu düzenler ve dengemizi sağlar.” Beyincik de özellikle gözlerimiz kapalıyken derin duyu sistemimiz ile dengemizi korumaya katkı sağlar. Ayrıca gözler de görme duyumuz sayesinde dengemiz için önemli rol sağlar.
Çeken bilir: En ufak bir baş dönmesi, denge sorunu sosyal ortamla bağlarımızı koparıp yatmaya mahkum edebilir. Bulantı ve kusma sıktır. An gelir insanda soğuk terleme, ölüm korkusu, paniğe yol açar.
Bir hastalık olarak vertigo bize sağlığımızı hatırlatır. Ve sanat o vertigoyu sağaltır.
Sağlıcakla kalın.
- Dil bilmezlik: Doktor yazıları 22 Nisan 2024 04:30
- Kelimesini arayan duygular 15 Nisan 2024 04:46
- Yakındaki uzak, uzaktaki yakın: Tıbbın girdabı 08 Nisan 2024 04:40
- Dil ya da dilsizlik 01 Nisan 2024 04:48
- Askeri vesayetten toplumcu hekimliğe 25 Mart 2024 04:45
- 14 Mart halkın da Tıp Bayramı 18 Mart 2024 04:25
- Mahcup eğilimler, insan hakları ve hekimlik 11 Mart 2024 04:40
- Penisilin kokan sokaklar 04 Mart 2024 04:20
- Üvey dilin panzehri çokdillilik 26 Şubat 2024 04:45
- “İnsan dünyadır” 19 Şubat 2024 04:35
- Tabip odalarını ‘güvercinin ruh tedirginliği’ ile sınamak 14 Şubat 2024 04:24
- Her şehir atığı ile malul 07 Şubat 2024 04:10