Barış kültürü 

Birleşmiş Milletler, 13 Eylül 1999 tarihinde, 9 maddeden oluşan “Bir Barış Kültürü Hakkında Bildiri” yi kabul etmişti. Bildiri, şöyle hükümler taşıyor: 

“Madde 1 ) Bir barış kültürü:

(a) Yaşama saygı gösterme, şiddete son verme ve eğitim, diyalog ve iş birliği yoluyla şiddetten arınmışlığı (şiddetsizliği) geliştirme ve uygulama:

(b) Birleşmiş Milletler şartı ve uluslararası hukuk uyarınca, Devletlerin egemenliğine, ülke bütünlüğüne ve siyasal bağımsızlığına tam olarak saygı gösterme ve herhangi bir devletin zorunlu olarak iç yargı yetkisi içindeki hususlara müdahale etmeme;

(c) Bütün insan haklarına ve temel özgürlüklere tam olarak saygı gösterme ve geliştirme/ (ileriye götürme);

(d) Uyuşmazlıkların barışçıl çözümünü taahhüt etme; (e) Şimdiki ve gelecek kuşakların gelişmeye/(kalkınmaya) ve çevreye dair ihtiyaçlarını karşılama çabasını gösterme; 

(f) Gelişme hakkına “saygı gösterme ve bu hakkı geliştirme/ (ileriye götürme);

(g) Kadınların ve erkeklerin eşit haklara ve imkanlara/(fırsatlara) sahip olmasına saygı gösterme ve bunu geliştirme; | (h) Herkesin ifade, görüş ve bilgi özgürlüğü hakkına saygı gösterme ve bunu geliştirme;

(i) Toplumun her düzeyinde ve uluslar arasında özgürlük, adalet, demokrasi, tolerans- dayanışma, iş birliği, çoğulculuk, kültürel çeşitlilik “ diyalog ve anlayış ilkelerine bağlılık; unsurlarına dayanan ve ulusal ve uluslararası çevreyi barışa uygun kılmak suretiyle pekiştirilen bir değerler, tavır alış/(tarz/tutum takınma), gelenekler ve davranış modelleri ve yaşam biçimleri manzumesidir.

Madde 2) Bir barış kültürünün tam olarak geliştirilmesindeki ilerleme, bireyler, gruplar ve uluslararasında barışın ilerletilmesine vesile olan değerler, tavır alış, davranış modelleri ve yaşam biçimleri yoluyla ortaya çıkar/(gerçekleşir).

Madde 3) Bir barış kültürünün tam olarak gelişmesi, aşağıdaki hususlarla koparılmaz biçimde bağlantılıdır:

(a) Uyuşmazlıkların barışçıl çözümünün, karşılıklı saygı ve anlayışın ve uluslararası /| iş birliğinin geliştirilmesi/(ileriye götürülmesi);

(b) Birleşmiş Milletler şartı ve uluslararası hukuk çerçevesindeki uluslararası yükümlülüklere riayet edilmesi;

(c) Demokrasinin, gelişmenin/(kalkınmanın) ve bütün insan haklarına ve temel özgürlüklere evrensel düzeyde saygı gösterilmesinin ve riayet edilmesinin geliştirilmesi/(ileriye götürülmesi);

(d) İnsanların her düzeyde diyalog, müzakere, konsensusa/(uzlaşmaya) varma ve farklılıkları barışçıl biçimde çözüme bağlama hususlarındaki yetilerini geliştirmelerinin mümkün kılınması;

(e) Demokratik kurumların güçlendirilmesi ve gelişme sürecine tam olarak katılımın temin edilmesi/ (güvence altına alınması);

(=) Yoksulluğun” ve cehaletin ortadan kaldırılması ve uluslar içinde ve arasında eşitsizliklerin azaltılması; (g) Sürdürülebilir ekonomik ve sosyal gelişmenin/(kalkınmanın) ileriye götürülmesi;

(h) Kadınların her düzeydeki karar alma sürecinde yer almalarını ve eşit temsilini sağlamak suretiyle kadınlara karşı her biçimiyle ayrımcılığın ortadan kaldırılması;

(i) Çocukların haklarına saygı gösterilmesinin ve geliştirilmesinin ve korunmasının temin edilmesi/(güvence altına alınması);

(i) Her düzeyde bilginin serbest akışının temin edilmesi/(güvence altına alınması) ve bilgiye erişimin kuvvetlendirilmesi; (k) Yönetimde saydamlığın ve hesap verirliğin artırılması;

(I) Her biçimiyle ırkçılığın, ırksal ayrımcılığın, “yabancı düşmanlığının ve bunlarla bağlantılı toleranssızlığın/(hoşgörüsüzlüğün)” ortadan kaldırılması; 

(m) Bütün uygarlıklar, halklar ve kültürler arasında, etnik, dinsel ve dilsel azınlıklara yönelik olanlar da dahil olmak üzere, anlayış, tolerans ve dayanışmanın ilerletilmesi; 

(n) Sömürge ve diğer biçimlerdeki yabancı tahakkümü yahut yabancı işgali altında yaşamakta olanlar dahil olmak üzere, bütün halkların, Birleşmiş Milletler şartında ifadesini bulan ve Uluslararası Medeni ve Siyasi Haklar Sözleşmesi ile Uluslararası Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesinde “ ve bunların yanı sıra Genel Kurulun 14 Aralık 1960 tarih ve 1514 (XV) sayılı kararının içerdiği Sömürge Ülkelere ve Halklara Bağımsızlık Tanınması Bildirisinde”* düzenlenen, kendi kaderini tayın hakkının tam olarak gerçekleştirilmesi.” 

Barış kültürü için bildirinin 4.maddesinde eğitimin ve insan hakları eğitiminin, 5. maddesinde hükümetlerin önemli rolünün, 6.maddesinde barış kültürünün geliştirilmesinde sivil toplumun tam olarak katılımının, 7. maddesinde medyanın eğitici ve bilgilendirici katkısının  ve  8. maddesinde de barış kültürünün geliştirilmesinde anahtar rolün başta ebeveynler olmak üzere çok geniş toplum kesimlerine düştüğü ve son olarak da 9. maddede BM’nin barış kültürünü kuvvetlendirme  çalışmalarının devam etmesi vurgulanmaktadır.

*Çeviri ve daha geniş bilgi için bakınız: Gemalmaz, Mehmet Semih, Ulusalüstü İnsan Hakları Hukukunun Genel Teorisine Giriş, 6. Baskı, Legal Yayıncılık, İstanbul, 2007,  s.1494-1498.