Altın hamleler

Modern satranç tarihinden birçok efsanevi oyuncu geçmiş ve hangisinin daha iyi olduğu konusunda tartışmalar süregelmiştir. Kendi dönemlerinin en iyi oyuncuları olmaları sebebiyle bu tartışmanın bir sonucu olmadığını kabul ederek, oynanmış en güzel hamlelere odaklanmak satranç adına daha değerlidir. Kimi zaman çok tanınmamış bir oyuncunun hamleleri de satranç tarihinde derin izler bırakabilir. Bu sebeple satranç kültürünün içinde yer alan “En Güzel Oyun Ödülü”nün satranççılar için özel bir yeri vardır. Ne var ki, hayatında satranç oynamamış ülkemiz federasyonunun yöneticileri ve turnuva organizatörleri satranç kültüründen de yoksun olmaları sebebiyle haklı olarak hiçbir turnuvada böyle anlamlı bir ödül vermeyi düşünmezler.  

Satranç tarihinde inanılmaz güzellikte birçok hamle olmakla beraber, buraya ancak küçük bir kısmını sığdırabilirim. 

lk oyunumuzda (Diyagram) beyazlar son hamlesinde 12.Axf7?? oynayarak 12...Şxf7 hamlesinden sonra 13.Vxd5+ Şe8 14.Vxc5 ile taş kazanmayı umut ediyor. Ne yazık ki siyahın aklında dahiyane bir fikir var.

Alexander Hoffmann - Alexander Petrov- 1844

12...0–0 !! 13.Axd8 Ff2+ 14.Şh3 d6+ 15.e6 Af4+ 16.Şg4 Axe6 17.Axe6 Fxe6+ 18.Şg5 Kf5+ 19.Şg4 h5+ 20.Şh3 Kf3 mat.

Aşağıdaki konumda Amerikalı Usta Marshall, 23... Vg3!! gibi inanılmaz bir hamle yaparak adını satranç tarihine altın harflerle kazımıştır. Rivayet o dur ki, salonda maçı izleyenler bu hamleyi gördüklerinde masayı altın yağmuruna tutmuşlardır. Üç taşın koruduğu g3 karesindeki siyah vezirin Levitsky’nin kalp ritmini bozduğuna eminim. Vezirin alınması mat tehditleri yüzünden zorunludur. Fakat tüm varyantlarda siyah kazanmaktadır.

Stefan Levitsky - Frank James Marshall - 1912

23...Vg3 !!  0 -1 (Muhteşem 24.hxg3 Ae2 mat ya da 23...Vg3 !! 24.fxg3 Ae2+ 25.Şh1 Kxf1 mat ve son olarak 23...Vg3 !! 24.Vxg3 Ae2+ 25.Şh1 Axg3+ 26.Şg1 Ae2+ 27.Şh1 Kc3 ile siyah at önde kalır)

Şimdiki örneğimizde siyahın 22. hamlesinden sonra beyaz oyuncunun Marshall’ın fikrinden etkilendiğini söylemek yeterli bir ipucu olacaktır.

Nicolas Rossolimo - Paul Reissmann -1967

Evet tahmin edebileceğiniz gibi 23.Vg6 !! (23...hxg6 24.Kh3 mat veya 23...fxg6 24.Axg6+ hxg6 25.Kh3 mat). Oyun şöyle devam etti 23...Vc2 24.Kh3! 1-0 (şimdi 24...Vxg6 25. Axg6 fxg6 26.Kxh7 ile mat var.

Konu en iyi hamleler olunca aşağıdaki konumdan bahsetmemek olmaz.  Beyazın 22. g3 hamlesinden sonra oluşan konumda Rubinstein rakibine adeta şok üstüne şok veriyor.

Georg Rotlewi - Akiba Rubinstein-1907 

22...Kxc3 !! (Kalbi atılmış bir yumruk kadar nefes kesici) 23.gxh4 (23.Fxc3 Fxe4 24.Vxe4 Vxh2 mat) 23...Kd2 !! (Rakip solunum yapmadan tekrar elektroşok veriliyor)  24.Vxd2 Fxe4+ 25.Vg2 Kh3! (Fantastik)  0–1

Altın hamleler için son örneğimizi Times’ta ‘‘Türk Lokumu’’ adıyla yer almış ve 1993 Türkiye birinciliğinde oynanmış oyuna ayırdık.

Halil Başören- Yakup Bayram -1993

1.e4 e5 2.Af3 Af6 3.Ac3 Ac6 4.Fb5 Ad4 5.Fa4 Fc5 6.Axe5 0–0 7.Ad3 Fb6 8.e5 Buraya kadar her şey normal. Fakat şimdi siyahlar inisiyatif için inanılmaz bir hamle yapıyor.

 8...c6!! (İnsana bildiğini unutturur)  9.0–0! ( Ne mutlu ki beyaz konumu doğru kavramış, taş fedasının kabulü siyaha avantaj verecekti. 9.exf6? Ke8+ 10.Şf1 Vxf6 ve beyaz çok dikkatli olmalı) 9...Ae8 10.Şh1?! (10.Ae2 sade ve güvenli bir şekilde taş değişerek siyahın hücum güçleri azaltılabilir) 10...d6 11.exd6 Vh4! (Hedef şah) 12.d7 Fxd7 13.Ae5 Fe6 14.Af3? (14.d3 ile gelişime devam etmeli)  14...Axf3 15.Vxf3 Fc7 16.g3 Vh3? (Siyah fırsatı tepiyor 16...Fg4 ! 17.gxh4 Fxf3+ 18.Şg1 Kd8 19.Ke1 Kd4 20.Ke3 Kg4+ 21.Şf1 Fg2+ 22.Şe1 Ad6 ya da 16...Fg4 ! 17.Vg2 Vh5 18.f3 Fh3 19.Vg1 Fxf1 20.Vxf1 Fxg3 21.Vg2 Fe5 varyantları siyah için kazanç) 17.Şg1?? (Postacı kapıyı ikinci kez çalıyor 17.Vg2 Vh5 18.h4 g5 19.Fb3 Af6 20.f3 gxh4 21.g4 Vg6 22.Fxe6 fxe6 23.d3 h5 eşit bir oyun verirdi. Siyah bu sefer fırsatı kaçırmıyor) 17...Fg4 18.Vg2 Vh5 19.Ke1 Ff3 20.Vf1 Af6 21.d4 Ag4 22.h4 Vxh4! 0–1 (23.gxh4 Fh2 mat)