Thor'un çekici

Dünya Şampiyonu Norveçli Büyük Usta Magnus Carlsen, çok farklı bir formatta oynanan Altibox Norveç turnuvasında yine fırtınalar estiriyor. Normalde klasik satranç oyunlarında, galibiyet bir (1) puan, beraberlik ise yarım puan (½) olarak değerlendirilir. Ancak bu yeni turnuva formatında klasik oyun galibiyeti iki (2) puan, beraberlik ise yarım (½) olarak değerlendiriliyor. Klasik oyunun berabere bitmesi durumunda oyuncular yarımşar puan aldıktan bir kaç dakika sonra ‘’Armageddon’’ denilen bir tie break oyunu oynuyor. Armageddon oyununda renkler değişmeksizin beyazın 10, siyahın ise 7 dakikası bulunuyor ve bu oyun da beraberlikle sonuçlanırsa siyah galip sayılıyor. Ancak Armageddon’da alınan galibiyetin değeri bir (1) puan. Anlaşmalı beraberliklerin önlenmesi adına uygulanan bu sistem, oyunların daha heyecanlı ve sonuçların daha adil hale gelmesini sağlamış gibi görünüyor. Türkiye’de böyle bir sistemi uygulamaya kalksak evlere şenlik olacağı kesin. Anlaşmalı beraberliği aşağıda açıklayacağım ama önce Carlsen’in oyunlarına bakalım.

Dokuzuncu tura lider giren Carlsen’in gösterdiği performans takdire şayan. Thor’un çekici o kadar hızlı ki nereden geldiğini görmek zor. Carlsen- Ding oyununda Çinli Büyük Usta 50’nci hamlede Fd2?? oynayınca (Diyagram) beyaz hızla kazandı. Oysa 50. Fe3 ile eşitlik devam ediyordu.

51. Kg6+ Şf4 ( 51...Şh5 olmaz çünkü 52.Kg3+ vardır) 52.Kg4 ve siyah terk etmiştir. Çünkü 52...Şf3 ya da Şe3’ten sonra 53. Kg3+ ile a3 teki siyah kale düşer (Kritik nokta ve kritik yapıya dair güzel bir örnek).

Carlsen-Mamedyarov oyununda da benzer bir son gerçekleşti. Mamedyarov 56... Şb5?? oynadığında (Diyagram) Carlsen bu hatayı affetmedi. Tıpkı Ding oyununda olduğu gibi burada da 56...Şb3 hamlesi eşitliği koruyabilirdi.

57. Vd7 Şb4 58. Vd6 ve Mamedyarov  5 hamlede mat olacağı için terk etti (58... Şa5 59.Kc5+ Şa4 60.Vxa6+ Şb3 61.Vb6+ Şa3 62.Ka5+ Va4 63.Fd6#)

ANLAŞMALI BERABERLİK

Neredeyse diğer tüm sporlardan farklı olarak satrançta müsabıklar oyunun belli bir aşamasında rakibine beraberlik teklif edebilir. Bazen alınan bir beraberlik ile sporcu dereceye yapabilir, şampiyon olabilir ya da unvan kazanabilir. Bu durum her zaman satrançta şike tartışmalarının konusu olmuştur. Anlaşmalı beraberlikler, özellikle Büyük Ustalar arasında kısa beraberlikler (10-15 hamle gibi) şeklinde görülür. Son yıllarda anlaşmalı beraberliklerin önüne geçmek için 30 hamleden önce beraberlik teklif edilmemesi ya da galibiyete 3 puan, beraberliğe 1 puan gibi sistemler uygulanmaktadır. Anlaşmalı beraberliğin engellenmesi için ne yapılırsa yapılsın, maçtan önce anlaşma olduğunu kanıtlamak neredeyse imkansız olduğundan Altibox Norveç turnuvasında olduğu gibi caydırıcı çözümler bulmak mantıklı görünüyor. ‘’Bir oyunun sonucu üzerine daha önce anlaşılmış olduğu kanıtlanamasa da bu durum insanların vicdanlarını kanatmaya devam ediyor. Satrançta tüm oyunlar yazıldığı ve tarihe kaydedildiği için, sporcu böyle bir cinayet işlediğinde oyunun hayaleti peşini bırakmıyor. Satrancın utanç mezarlığı bu tür oyunlarla dolu. Bu oyunların örneğini vermek hoş değil belki ama yaşlısından gencine, Büyük Ustasından yeni başlayanına kadar herkesin takip ettiği köşemizde caydırıcı olması anlamında satrancın utanç mezarlığındaki birkaç mezar taşına yakın zamanda uğrayabiliriz.

HAFTANIN OYUNU

GM Magnus Carlsen - GM Alexander Grischuk

Altibox Norveç 2019 - 3. tur 

1.d4 Af6 2.c4 g6 3.Ac3 d5 4.cxd5 Axd5 5.e4 Axc3 6.bxc3 Fg7 7.Fe3 c5 8.Kc1 Va5 9.Vd2 0–0 10.Af3 Fg4 11.d5 b5 12.Fe2 Ad7 13.0–0 Fxf3 14.Fxf3 c4 15.Fe2 Kfd8 16.f4 Ab6 17.Ff3 Va3 18.h4 e6 19.h5 Aa4 20.hxg6 hxg6 21.f5 exf5 22.exf5 Vd6 23.Ff4 Vb6+ 24.Şh1 gxf5 25.d6 Kab8 26.Fd5 Ac5 27.Fg3 Ae6 28.Kxf5 Kxd6 29.Fxd6 Vxd6 30.Ve3 Vb6 31.Vf3 Kf8 32.Kf1 Ad8 33.Kh5 Vc7 34.Ve4 1-0