Ücretine zam yapılmayan işçi iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir

SORU: Merhaba çalıştığım firmada birkaç işçi haricinde herkese zam yapıldı. Bizlere zam yüzde sıfır dendi, zam yapılmadı. Bizler mobbing davası açabilir miyiz veya hukuki olarak ne tür haklarımız vardır?

CEVAP: Genel kural olarak, işçinin ücretine zam yapılmamış olması işçi açısından haklı fesih nedeni kabul edilmemektedir. Ayrıca, şu hususu da belirtmekte fayda vardır ki, işveren ile imzalanan iş sözleşmesinde, işçinin ücretine zam yapılması karar altına alınmamış ise işverenin böyle bir yükümlülüğü de yoktur. Bu durum, ağır enflasyon ve yaşam koşulları altında tek gelir kaynağı alacağı ücret olan işçi açısından son derece olumsuz bir uygulamadır. Her yıl yapılan asgari ücret zammının bir arttırım olarak yeterli olduğu yanılsaması ise yine alım gücünün düştüğü koşullarda da işçiler açısından yeterli gelmemektedir. 

Maalesef, uygulamada Yargıtay da iş sözleşmesinin işçi tarafından ücretine zam yapılmaması sebebi ile yaptığı fesihlerini haklı bir neden olarak kabul etmemekte ve kıdem tazminatı taleplerini de reddetmektedir. (Yargıtay 9. HD, 03.10.2003 Tarih, 2003/ 3506 E, 2003/ 16024 K)

Ancak buna rağmen, eğer iş sözleşmesinde işveren işçinin ücretine zam yapacağını taahhüt etmiş ve buna rağmen yapmamış ise bu durum, “iş sözleşmesinde belirtilen şartlara uyulmadığı” gerekçesi ile işçi açısından iş sözleşmesini haklı nedenle fesih imkanını vermektedir ve bu konuda Yargıtay da benzer nitelikte kararlar vermektedir. “İşyerinde uygulanmakta olan personel yönetmeliği iş sözleşmesi eki niteliğindedir. Personel yönetmeliğinin değiştiği ve bu değişikliğin işçiye bildirildiği konusunda herhangi bir bilgi dosya içerisinde bulunmamaktadır. Ücret zammının 3 yıllık süreç içinde ödenmemesi adı geçen yönetmelik dikkate alındığında iş şartı haline gelmez” şeklinde görüş belirtmiştir.

Ayrıca, işyerinde ,sizin de sorunuzda belirttiğiniz gibi, tüm işçilere zam yapılıp, sadece bir işçiyi veya çok az sayıda işçiyi ayırıp, onlara zam yapılmaması ise işverenin İş Kanunu kapsamında bir başka yükümlülüğünün ihlali olarak değerlendirilmektedir. İşveren bu durumda, işçilere eşit davranma ilkesine aykırı hareket ettiği için, işçi açısından ücretine zam yapılmamış olması haklı nedenle fesih imkanı söz konusu olur. Mobbing, daha farklı ve süregelen eylemleri birlikte içermesi açısından, hiçbir gerekçe göstermeden size ve birkaç işçiye zam yapılmaması daha ziyade ayrımcılık yasağını işverenin ihlal etmesidir ve bu durum, işverenin eşit işlem ilkesinin ihlalini doğurduğu için İş Kanununun 5. maddesi gereği ayrıca, işçiye ayrımcılık tazminatı ödenmesinin koşullarını da oluşturmaktadır.

Yargıtay benzer nitelikte bir kararında, “İşyerinde çalışan işçilere nisan 2003 tarihinde ... TL zam yapıldığı halde, davacı işçiye verim düşüklüğünden söz edilerek bu ücret artışının ... TL olarak uygulandığı anlaşılmaktadır. Davacı işçinin verimsiz çalıştığına dair işverence yapılmış bir tespit bulunmamaktadır. İşverenin gerekçesiz olarak davacıya emsallerinden daha az ücret artışı yapması, işçiye iş sözleşmesini haklı olarak fesih imkanı vermektedir” şeklinde görüş bildirmiştir. (Yargıtay 9. HD, 05.04.2005 Tarih, 2005/ 9518 E, 2005/ 12140 K).
Fakat, bu hususu da dikkatli değerlendirmek gerekir. Zira, açılacak olan davada, mahkeme, her somut olayı ayrı ayrı değerlendirir. Bölüm, departman ve bölge kapsamında farklı uygulamalara gidiyorsa buna ilişkin objektif kıstaslar da göz öünüde bulundurulur.

Sonuç olarak, sizin ve arkadaşlarınızla yaptığınız işin aynı olması halinde, tüm işçilere zam yapıldığı halde, size hiçbir gerekçe gösterilmeden zam yapılmamış olması hali, işverenin eşit işlem ilkesini ihlal ettiği ve iş yerinde ayrımcılık yasağının ihlali olduğu için, iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilme hakkınız vardır. Ayrıca, İş Kanununun 5. maddesinde yer alan ayrımcılık tazminatı ödenmesini de talep edebilirsiniz.