Maduro’ya hayat öpücüğü mü?

Geçtiğimiz salı günü, Venezuela’nın kendi kendini başkan ilan eden Meclis Başkanı Juan Guaidó, 2014’ten beri önce hapiste daha sonra da ev hapsinde tutulan muhalif Halkın İradesi hareketinin lideri Leopoldo López’i yanındaki 20’ye yakın askerle sabahın erken saatlerinde evinden çıkardı. Guaidó kendini başkan olarak kabul ettiği için López’i affetmiş, yani yasadışı bir iş yapmamış olarak görünmekteydi. Birlikte Caracas’ın doğusundaki Carlota hava üssünün yakınlarındaki bir köprüye geçerek burada askeri pozisyon almış, ordunun bir bölümünün ayaklandığını, Venezuela halkının da sokağa çıkarak nihai mücadeleye katılmaya çağırdılar. Yanlarındaki protestocular üssün demirlerini yıksa da Guaidó ve López’in nihai mücadeleye bir müddet ara vermelerine, üzerlerine atılan gaz bombaları yetti. López, ailesi ile birlikte önce Şili büyükelçiliğine daha sonra da İspanya büyükelçiliğine kaçtı. López’in babasının İspanyol ve Halk Partisi (PP) üyesi olması sebebiyle İspanya’dan siyasi korunma isteyeceği anlaşıyor ama bunu Caracas’tan yapması mümkün değil gibi gözüküyor.

Salı sabahı, bu hareketliliğin öncelikle Maduro çevresinde bir panik yarattığı, Maduro’nun olayların ordunun bir kısmını içine çekemediğini anlayana kadar ortalıkta görünmemesinden çıkartmak mümkün olabilir. İlk durum tespitini yapan da Kurucu Meclis Başkanı Diosdado Cabello oldu. Daha sonra da Savunma Bakanı Vladimir Padrino darbe girişiminin başarısızlıkla sonuçlandığını açıkladı. ABD’den ise Venezuela ordusunda en üst seviyesinden Maduro’ya karşı bir muhalefet olduğu, Maduro’nun salı sabahı uçağını hazırlayarak ülkeyi terk etmeye karar verdiyse de Rusya tarafından bu kararından vazgeçirildiğine yönelik açıklamalar geldi. Hiç şüphesiz ABD, Maduro’yu hem zayıf göstermek hem de salı günü yaşanan fiyaskoyu örtmek için bu iddiaları ortaya atıyor olabilir. Ancak bazı kaynaklar bu iddialarda kısmen doğruluk payı olabileceğini de ortaya koyuyor.

İspanyol gazetesi El País’te dün yayınlanan bir makalede, muhalefete, yurt dışındaki Chavist eski asker ve politikacılar ile Venezuelalı üst düzey askeri yetkililere dayandırılarak, aslında Chavist hiyerarşinin en tepesindeki kişilerle aylardır bir müzakere süreci yapıldığını iddia ediliyor.

Makalede, ordunun en tepesinden komutanların, Yüksek Mahkeme başkanının, savunma bakanının ve başkanlık muhafızları komutanının yanında bazı eyalet valileri ile rejime yakın iş adamlarının dahil olduğu üst düzey bir grubun, iyice zayıflayan Maduro’nun kurumsal bir planla başkanlıktan uzaklaştırılması, ülke dışına çıkarılması ve bir sene içinde de seçimlere gidilmesi yönünde bir müzakere yapıldığı ve bu müzakerelerde de sona yaklaşıldığı belirtiliyor. Miami, Panama, Bogota ve Dominik Cumhuriyeti’nde muhalefet ve yurtdışındaki eski Chavistler arasında süren müzakereler, Maduro sonrası dönemde rejimin önemli kişilerine verilecek garantiler konusunun çözüldüğünü ve kesinlikle bir çatışma ve ayaklanma ile bu sürecin devam edilmemesinin de karara bağlandığı söyleniyor.

Eğer bu iddialar doğruysa, salı günü gerçekleşen ve başarısızlığa uğrayan hareket, müzakere içinde bulunan Chavist üst kesimlerde şok etkisi yaratmış olmalı. Savunma Bakanı Vladimir Padrino’nun ocak ayında olduğu gibi en önde darbeyi reddetmesi buna işaret olabilir. Guaidó’nun Washington Post’a verdiği mülakatta askerlerden gelen desteği yanlış hesapladıklarını itiraf etmesi masada iki plan olabileceğini ortaya koyuyor. Makalede muhalif Önce Adalet grubunun lideri ve Kolombiya’da bulunan Henrique Capriles’in ve Yeni Bir Zaman grubunun salı günü yaşanan olaylardan da çok rahatsız olduklarını ve aylardır gerçekleştirilen zorlu müzakereleri ve siyasi çözüm ihtimalini çöpe attığını düşündüklerini de iddia ediyor. Bu açıdan bakılınca Maduro’nun olduğundan daha zayıf, ama siyasi çözümden yana olmayan muhalefetin aceleciliği sayesinde ise Chavist üst kademenin desteğini daha fazla alabilir gibi bir yorum yapmak mümkün.

Chavist liderliği Maduro’dan koparmak için Blackwater gibi şirketlerin desteği ile ülkede bir iç çatışma yaratma planını savunanların ellerinin daha güçlü olabileceği ise korku verici bir ihtimal.