Yeni Brezilya

Brezilya’nın yeni seçilen faşist ultra-sağ Başkanı Jair Bolsonaro, 1 Ocak 2019 itibariyle yemin ederek göreve başladı. Bolsonaro döneminin Brezilya’nın dış politikasında, ekonomik ve sosyal politikalarında ve toplumsal yapısında derin değişimleri de beraberinde getireceği daha hükümetin ilk gününden itibaren ortaya çıkmış durumda. Asgari ücretin sınırlanacağının kesinleştiği, gıda güvenliği komisyonunun kaldırıldığı, Amazonların üzerindeki korumaların ortadan kalktığı, LGBTİ+ haklarının hükümetin korunması gereken insan hakları kümesinden çıkarıldığı bir ilk gün. Bunlara ek olarak bakanlıklara ait ve sayısı 700 bini bulan taşınmazların envanterinin çıkartılması, özelleştirme dalgasının çok güçlü bir biçimde gerçekleşeceğini de gösterir nitelikte.

Aynı zamanda hükümet anti-İşçi Partisi retoriğini somutlaştıracağını da göstermekte. İlk kabine toplantısında, kamu görevinde yer alan ve halkın seçtiği Bolsonaro’nun ideolojisine sahip olmayıp ülkeyi otuz yıldır idare etmekte bulunan komünist ideolojiye bağlı olanların tespit edilerek görevlerine son verileceği belirtildi. Aslında Brezilya’da askerler, evanjelik kilisesi ve muhafazakarların oluşturduğu kamp, seçim kampanyasından bu yana artan bir biçimde ülkenin büyük bir ‘komünizm tehdidi’ ile karşı karşıya bulunduğunu iddia etmekteler. Bu durum Brezilya’nın dış politikasında bir kırılma anlamına geliyor ve uzun yıllardır süren tarafsızlık ilkesi, hükümetin açıkça ABD ve İsrail yanlısı bir dış politika izleyeceğini ilan etmesiyle sona erecek gibi gözüküyor. Bolsonaro’nun dışişleri bakanı seçtiği Ernesto Araújo ise tam bu politikalara uygun bir kişilik. Küresel ısınmayı uluslararası Marksist komplo olarak nitelendiren Araújo küreselleşmenin Hristiyanlık karşıtı olduğunu, kırmızı et yemenin ve karşı cinsle ilişkinin günümüzde kriminalize edildiğini iddia ediyor.

Yeni Brezilya, dış ilişkilerinde Amerikancı ve İsrail destekçisi bir ülkeye tekabül ederken içeride de ise güvenlikçi ve askeri çözümden yana. Bolsonaro hükümetini oluşturan yukarıdaki üç ana grubun içine girmeyen iki bakandan biri olan, Dilma Rousseff’in azledilmesinde ve Lula’nın hapsedilmesindeki baş mimar, eski savcı Adalet Bakanı Sergio Morokuzey, doğu eyaletlerine asker gönderilmesini onaylarken askere artık doğrudan silah kullanma emri verileceğini ilan ediyor. Asker-pastör-muhafazakâr kampından olmayan ikinci bakan, ekonomiden sorumlu süper bakan olan Paulo Guedes. Guedes ise süper bakan olarak Bolsonaro’nun fazla geniş bulduğu iş kanununu değiştirmek hem de emeklilik reformunu gerçekleştirmek için kolları sıvamış durumda.

Yeni Brezilya’da ana kaynaştırıcı unsur olarak milliyetçilik ve muhafazakarlık ile harmanlanmış bilgiye, bilime ve bilmeye düşman bir akım karşımıza çıkıyor. Bolsonaro’nun politikalarına karşı çıkan herkes komünist olarak adlandırılırken, Brezilya’daki milyonlarca komünistin küresel bir Marksist komplonun parçası olduğu fikri yaygınlaşıyor. Bolsonaro’nun görevi devraldığı gün söylediği ve kampanya boyunca da sürekli tekrar ettiği “Brezilya bayrağı hiçbir zaman kızıl olmayacak” sloganı Bolsonaro’nun ülkenin geleceğini kurtarabilecek yegâne kişi olduğu algısını yaratıyor. Bu düşünce, “Brezilya her şeyin üstünde, Tanrı herkesin üstünde” sloganı ile de evanjelik Hristiyanların ve milliyetçilerin desteğini alabiliyor.

Bu ittifakın dışında yer alanlar ise; küresel komünist komplonun içerideki iş birlikçileri, kırmızı et ve geleneksel aile yapısının düşmanları, çoğunluğu da kendi görüşlerini kabul etmeye zorlayan ve yok edilmesi gereken küçük bir azınlık olarak tanımlanabiliyor. Yeni Brezilya’da emeğe, Amazonlara, yerli haklarına, yoksullara geniş bir saldırı gerçekleştirilirken, yüzeyde ise hep bu kültürel mücadele yer alacak gibi gözüküyor. İddia edilen Marksist kültürel hegemonyaya karşı eğitim sisteminin kurtarılması, üniversitelerin temizlenmesi, küresel komplolarla mücadele, geleneksel Brezilya ve Hıristiyan değerlerine dönüş mücadelesini gerçekleştirmeye hazırlanan Bolsonaro hükümeti, askerleriyle ve engizisyon mahkemeleri ile Yeni Brezilya’nın kurulmasına hızlı bir biçimde başlamış görünüyor. Uluslararası çevrelerde ise Bolsonaro, piyasalara güven veren ‘Tropikal Trump’ ya da iyi fikirleri olan haylaz popülist olarak çoktan kabul edildi bile.