Bana neden duygusuzca bakıyorsun Roza?

“Zat-ı Şahaneleri gazetelerde çıkan bu tür yazılara acilen bir son verilmesini istemektedir”… “Eğer bu eylemlere müsamaha gösterilirse gazeteler bunu suiistimal etmeye devam edeceklerdir. Padişah hazretleri bazı gazeteler hakkında verilen emr-i hümayunların en kısa sürede kanun mucibince uygulanmasını istemektedir.”

Abdülhamid’in gazetelerden memnuniyetsizliği Bâbıâli’ye bildirilirken hep yukarıdaki ifadelerle sonlanırmış. Kaynağım Ahmet Emin Yalman’ın 1914 yılında Columbia Üniversitesi’nde verdiği doktora tezi*. Yalman kendisinin de tanıklık ettiği döneme ilişkin analizinde Abdülhamid’i “Kendisi için tehlikeli gördüğü tüm unsurları bölerek ve birbirine düşman ederek mevcut durumu idame ettirmeye çalışıyordu” diye tanımlıyor (s.61). Ben izlemiyorum ama maliyeti “ticari sır” kapsamına giren Payitaht Abdülhamid’de böyle sahneler yoktur herhalde...

Cumhurbaşkanı Erdoğan, 17 Aralık’ta Konya Mevlana Meydanı’nda düzenlenen toplu açılış töreninde, “Birileri çıkmış portakal mıdır, mandalina mıdır, narenciye midir sokağa çağırıyor. Haddini bil haddini. Bilmezsen haddini, bu millet patlatır enseni” sözlerini sarfetti. Görevin tam olarak kime verildiği anlaşılmamış olacak ki önce Osmanlı Ocakları adlı örgüt üstüne alındı, üzerine bir kırmızı gül iliştirdikleri siyah çelengi FOX TV’nin kapısına bırakırken, nedendir bilinmez, Genel Başkanları Kadir Canpolat, “Ey Portakal, HDP’nin çağrısına uyma. Sen HDP’li olma. Gel Türkiye Cumhuriyeti devletinin ay yıldızlı bayrağının yanında kal...” dedi. Savcıların görevin kendilerine verildiğini anlaması için üzerinden 10 gün geçmesi, bu arada Erdoğan’ın Müjdat Gezen ve Metin Akpınar için “Şimdi git yargıda bedelini öde” demesi gerekecekti.

Geçen Cuma Bakırköy Cumhuriyet Başsavcılığı, Fatih Portakal hakkında “suç işlemeye alenen tahrik” suçundan soruşturma başlattı. Portakal’ın “Hadi bakalım barışçıl bir eylemle zamları, doğalgaz zamlarını protesto edelim. Hadi bakalım, yapalım. Yapabilecek miyiz? Kaç kişi çıkacak korkudan, endişeden sokağa? Kaç kişi çıkar sokağa Allah aşkına söyler misiniz? Bireysel ve toplumsal muhalefeti baskı altına almaya ve yıldırmaya çalışıyorlar. En doğal hak ama uygulanamıyor. Fransa olmuş, Türkiye olmuş çok da farketmiyor açıkçası” sözlerinden birilerinin tahrik olup sokağa çıkması her şeyden önce mantığa aykırı. Ama protesto, sokak, zam, hak gibi sakıncalı sözcüklerin bir arada kullanılmasını doğrudan yasaklamak raddesine henüz gelinmedi, eldeki imkanlarla idare ediliyor.

Normal bir haber programında olması gerekenleri içerdiği için “muhalif” diye etiketlenen FOX TV ana haber bülteni en çok izlenen programlar arasında, dizilerle yarışıyor. Toplumsal gerilimi yükseltmek için Portakal’ın hedef seçilmesi tesadüf değil. Seçim süreçlerinden geriye her seferinde daha da daraltılmış bir basın özgürlüğü iklimi kalıyor. RTÜK muhalefetin seçmenine erişebildiği iki kanala FOX TV ve Halk TV’ye olabilecek en ağır cezayı verdi, aynı dozla devam ederse ileride kanalların lisans iptalleri söz konusu olabilir. Kısacası 2019, medya için kritik bir yıl olacak. Basın özgürlüğüne daha güçlü sahip çıkmazsak derdimizi ima yoluyla, görünüşte zararsız kelimelerle anlatmakta maharet kazanacağımız yeni bir dönem başlayacak.

Sansürü yakınen deneyimlemiş Yunanistan’dan bir şarkıyla bitirelim yılın son yazısını. Çoğunuzun en azından bir kez kulağına çalındığını tahmin ettiğim Dimitris Mitropanos’un seslendiği Roza, Rosa Luxemburg’dur. Alkis Alkaios’un şiirini onun mücadelesine ithaf ettiği söylenir. Geçmişi hatırlamak bugünkü umutsuzluğun en iyi ilacı. Emek ve mücadelenin kazandığı, sesimizi duyurabildiğimiz, çoğaltabildiğimiz umutlu bir yıl olsun.

“İhtiyaç nasıl tarih olur
tarih nasıl sessizleşir
bana neden duygusuzca bakıyorsun Roza
anlamadığım için beni affet
bilgisayarların ve rakamların söylediklerini?”**

*Ahmet Emin Yalman, Modern Türkiye’nin Gelişim Sürecinde Basın 1831-1913, çev. Birgen Keşoğlu, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2018
** Dimitris Mitropanos, Roza, https://www.youtube.com/watch?v=EXVamHhnQy4