23 Aralık 2018 00:10

Hava temizleyen bitkiler

Hava temizleyen bitkiler

Fotoğraf: Envato

Paylaş

Epipremnum aureum Pothos sarmaşığı, Altın Pothos, şeytan sarmaşığı ya da salon sarmaşığı olarak bilinen bir bitkidir. Yeşil renkteki mumlu yaprakları yer yer beyaz-sarı tonlarda lekelerle bezelidir. Antik Yunan mitolojisinde, Pothos bazı kaynaklarda Eros ve Himeros’un kardeşi, bazı kaynaklarda Eros’un oğlu, bazılarında ise batı rüzgarı Zephyr ve Iris’in oğlu olarak tanımlanmaktadır. Pothos özlem, Eros aşk, Himeros arzu anlamına gelir. Himeros insanın ulaşabileceği şeylere duyduğu özlemi simgelerken, Pothos insanın maddi dünyada ulaşması mümkün olmayan şeylere duyduğu arzu ve özlemi simgeler. Bu bakımdan mitolojide Pothos ölümle de ilişkilendirilmektedir1.  Plotinus gibi bazı filozoflar Pothos’u güzellik tutkumuzu, bilgiye olan açlığımızı; iyi ve gerçek olan her şeye olan özlemimizi tanımlamak için kullanırlar.  Pothos sarmaşığı ya da şeytan sarmaşığı muhtemelen hem bu özleme bir gönderme olması bakımından, hem de sarmaşığın her koşulda yaşayabilmesi ve yeşil kalabilmesi, yani neredeyse ölümsüzlüğü(!) nedeniyle böyle adlandırıldı.

Pothos sarmaşığı NASA’nın önceki yıllarda olan çalışmalarında formaldehit gibi çeşitli toksik kimyasalları kapalı sistemlerde havadan arındırma potansiyeli ile öne çıkmış bitki türlerinden biriydi2. Buraya hemen bu bitkinin yapraklarının yenildiğinde ev hayvanlarında ve çocuklarda toksik etki yaratabileceğini de not edelim3. Geçtiğimiz hafta Washington Ünivesitesi araştırmacılarının bir çalışması yayımlandı4. Araştırmacılar Pothos sarmaşığına bir insan genini aktardılar ve sarmaşığın genetiğini değiştirdiklerini duyurdular. Insanlardan diğer memeli canlılara hepimizde sitokrom P450 2E1 geni bulunmaktadır. Bu genin protein ürünü olan oksidaz enzimi karaciğerimizde alkol metabolizmasında ve çeşitli ilaçların oksidasyonunda görev almaktadır. Tavşan sitokrom P450 2E1 enzimini rekombinant olarak ifade eden sarmaşık bitkileri benzen ve kloroform gibi iki toksik kimyasalı kapalı bir sistemde havadan temizlemeyi başardı. Evlerimiz gibi kapalı mekanlar aslında pek çok kimyasal ile kontamine. Klorlanmış suda az miktarlarda da olsa kloroform ve benzen gibi uçucu kimyasallar bulunabiliyor. Formaldehit gibi kimyasalların mobilyaların, yer döşemelerinin üretim süreçlerinde sıklıkla kullanıldıkları bilinmekte. Dolayısıyla evlerimiz gibi kapalı mekanlarda bu tür toksik ve kanser ile ilişki-lendirilmiş çeşitli kimyasallara azar azar da olsa maruz kalıyoruz. Rekombinant sarmaşığın  bu toksik kimyasalları kapalı devre bir sistemde yaklaşık yüzde 80 oranında temizleyebildiği belirlendi. Bu çalışma ile genetiği değiştirilen sarmaşık, ılıman iklimlerde çiçeklenmeyen dolayısı ile polenlerinin yayılması oldukça kısıtlı olan bir bitki. Araştırmacılar aslında bu nedenle Pothos sarmaşığını tercih etmiş. Genetiği değiştirilen bitkinin uzun vadede çevre açısından ne kadar güvenli olduğuna ya da bitki gen havuzunu nasıl değiştireceğine dair tartışma hakkımızı başka yazılara bırakarak yazımızı noktalayalım.

1 http://www.livius.org/articles/concept/pothos/
2 https://ntrs.nasa.gov/archive/nasa/casi.ntrs.nasa.gov/20160005687.pdf
3 https://plants.ces.ncsu.edu/plants/all/epipremnum-aureum/
4 Long Zhang, Ryan Routsong, Stuart E. Strand. Greatly Enhanced Removal of Volatile Organic Carcinogens by a Genetically Modified Houseplant, Pothos Ivy (Epipremnum aureum) Expressing the Mammalian Cytochrome P450 2e1 Gene. Environmental Science & Technology, 2018; DOI: 10.1021/acs.est.8b04811

 

YAZARIN DİĞER YAZILARI
Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...