Hava temizleyen bitkiler
Fotoğraf: Envato
Epipremnum aureum Pothos sarmaşığı, Altın Pothos, şeytan sarmaşığı ya da salon sarmaşığı olarak bilinen bir bitkidir. Yeşil renkteki mumlu yaprakları yer yer beyaz-sarı tonlarda lekelerle bezelidir. Antik Yunan mitolojisinde, Pothos bazı kaynaklarda Eros ve Himeros’un kardeşi, bazı kaynaklarda Eros’un oğlu, bazılarında ise batı rüzgarı Zephyr ve Iris’in oğlu olarak tanımlanmaktadır. Pothos özlem, Eros aşk, Himeros arzu anlamına gelir. Himeros insanın ulaşabileceği şeylere duyduğu özlemi simgelerken, Pothos insanın maddi dünyada ulaşması mümkün olmayan şeylere duyduğu arzu ve özlemi simgeler. Bu bakımdan mitolojide Pothos ölümle de ilişkilendirilmektedir1. Plotinus gibi bazı filozoflar Pothos’u güzellik tutkumuzu, bilgiye olan açlığımızı; iyi ve gerçek olan her şeye olan özlemimizi tanımlamak için kullanırlar. Pothos sarmaşığı ya da şeytan sarmaşığı muhtemelen hem bu özleme bir gönderme olması bakımından, hem de sarmaşığın her koşulda yaşayabilmesi ve yeşil kalabilmesi, yani neredeyse ölümsüzlüğü(!) nedeniyle böyle adlandırıldı.
Pothos sarmaşığı NASA’nın önceki yıllarda olan çalışmalarında formaldehit gibi çeşitli toksik kimyasalları kapalı sistemlerde havadan arındırma potansiyeli ile öne çıkmış bitki türlerinden biriydi2. Buraya hemen bu bitkinin yapraklarının yenildiğinde ev hayvanlarında ve çocuklarda toksik etki yaratabileceğini de not edelim3. Geçtiğimiz hafta Washington Ünivesitesi araştırmacılarının bir çalışması yayımlandı4. Araştırmacılar Pothos sarmaşığına bir insan genini aktardılar ve sarmaşığın genetiğini değiştirdiklerini duyurdular. Insanlardan diğer memeli canlılara hepimizde sitokrom P450 2E1 geni bulunmaktadır. Bu genin protein ürünü olan oksidaz enzimi karaciğerimizde alkol metabolizmasında ve çeşitli ilaçların oksidasyonunda görev almaktadır. Tavşan sitokrom P450 2E1 enzimini rekombinant olarak ifade eden sarmaşık bitkileri benzen ve kloroform gibi iki toksik kimyasalı kapalı bir sistemde havadan temizlemeyi başardı. Evlerimiz gibi kapalı mekanlar aslında pek çok kimyasal ile kontamine. Klorlanmış suda az miktarlarda da olsa kloroform ve benzen gibi uçucu kimyasallar bulunabiliyor. Formaldehit gibi kimyasalların mobilyaların, yer döşemelerinin üretim süreçlerinde sıklıkla kullanıldıkları bilinmekte. Dolayısıyla evlerimiz gibi kapalı mekanlarda bu tür toksik ve kanser ile ilişki-lendirilmiş çeşitli kimyasallara azar azar da olsa maruz kalıyoruz. Rekombinant sarmaşığın bu toksik kimyasalları kapalı devre bir sistemde yaklaşık yüzde 80 oranında temizleyebildiği belirlendi. Bu çalışma ile genetiği değiştirilen sarmaşık, ılıman iklimlerde çiçeklenmeyen dolayısı ile polenlerinin yayılması oldukça kısıtlı olan bir bitki. Araştırmacılar aslında bu nedenle Pothos sarmaşığını tercih etmiş. Genetiği değiştirilen bitkinin uzun vadede çevre açısından ne kadar güvenli olduğuna ya da bitki gen havuzunu nasıl değiştireceğine dair tartışma hakkımızı başka yazılara bırakarak yazımızı noktalayalım.
1 http://www.livius.org/articles/concept/pothos/
2 https://ntrs.nasa.gov/archive/nasa/casi.ntrs.nasa.gov/20160005687.pdf
3 https://plants.ces.ncsu.edu/plants/all/epipremnum-aureum/
4 Long Zhang, Ryan Routsong, Stuart E. Strand. Greatly Enhanced Removal of Volatile Organic Carcinogens by a Genetically Modified Houseplant, Pothos Ivy (Epipremnum aureum) Expressing the Mammalian Cytochrome P450 2e1 Gene. Environmental Science & Technology, 2018; DOI: 10.1021/acs.est.8b04811
- Deprem ve salgın hastalıklar 12 Şubat 2023 04:55
- Modern tarım uygulamaları ve yabani otların evrimi 11 Aralık 2022 01:40
- Evcil retroviral elemanlar retrovirüslere karşı 06 Kasım 2022 04:58
- Proto-hücrelerden sentetik amipsi hücrelere 25 Eylül 2022 04:20
- İnsanlığın sivrisinek ile dansı 04 Eylül 2022 03:23
- Hapşıran süngerler 14 Ağustos 2022 02:08
- Tüp bebek başarısızlığının arkasında yatan sebep, erken dönem DNA çoğalması hataları olabilir mi? 24 Temmuz 2022 04:08
- Yer değiştiren genetik elemanlar ve ahtapotun bilişsel yeteneklerinin evrimi 10 Temmuz 2022 03:58
- Evrimsel ilişkiler kara ölümün kaynağının Orta Asya olduğunu ortaya çıkardı 19 Haziran 2022 04:49
- HIV ilacı ile orta yaş hafıza kayıpları engellenebilecek mi? 29 Mayıs 2022 04:15
- Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları ve mikrobiyom 08 Mayıs 2022 01:18
- Antik enzimlerin yeni çağı 24 Nisan 2022 00:07