04 Aralık 2018 00:28

Enflasyon gerçeği: Gürültü büyük, etki küçük, sorun derin!

Enflasyon gerçeği: Gürültü büyük, etki küçük, sorun derin!

Fotoğraf: Envato

Paylaş

Enflasyon kasım ayında bir önceki aya göre yüzde 1.44 geriledi.

Yine ‘müjde’, ‘ekonomi toparlıyor’ başlıklarıyla duyuruldu.

Çünkü...

Düşüş beklenenden daha çokmuş.

Beklenen yarım puan ile 1 puan arasındaymış.

Öyleyse...

Enflasyonda gerileme süreci başladı mı?

Sorunun cevabına adım adım gidelim.

Bu düşüşteki etkili olan gelişmeler neler?

Beyaz eşya, mobilya ve otomotiv sektöründeki yüksek vergi indirimleri...

Kurlardaki düşüş.

Petrol fiyatlarındaki gerileme.

Gıda fiyatlarında, hâlâ çok pahalı olsa da, ekim ayına göre yaşanan iniş.

Peki soralım o zaman!

Bunca güçlü desteğe, ‘Enflasyonla topyekün mücadele adı altında sürdürülen yüzde 10’luk indirim kampanyasına rağmen fiyatlar neden sadece yüzde 1.44 oranında geriledi?

Oysa sadece vergi indirimlerinin bile çok daha yüksek bir düşüş getirmesi gerekirdi!

Şöyle ki...

Vergi ve hurda indirimleri araç fiyatlarını en az yüzde 20 oranında düşürdü.

Sadece otomobil fiyatlarında yaşanan yüzde 20’lik indirimler dahi enflasyonda yaklaşık 2 puanlık düşüşe yol açtı.

Buna rağmen enflasyondaki düşüş sadece 1.44’te niye kaldı?

Ya da başka türlü soralım: Bu durum ortada kalıcı bir soruna işaret etmiyor mu?

Ekim ayı enflasyonu da ülke çapında hükümetin öncülüğünde düzenlenen yüzde 10 indirim kampanyasının etkisinin sınırlı kaldığını göstermişti.

KIŞ FATURAYI BÜYÜTMÜŞ, NE MÜJDESİ...

Kış geldi mont, bot, kaban fiyatları uçtu. En yüksek artış ayakkabı ve giyimde yaşandı.

Ekim ayına göre ayakkabı ve giyim fiyatlarındaki artış yüzde 2.5’i buldu. Bu sadece ortalama artış. Kışlık olan ürünlerde aylık artış yüzde 10’u geçiyor.

Giyim ve ayakkabının dışında en çok tükettiğimiz ürünlerde yıllık enflasyon ne?

■ Ev eşyası yüzde 32.73

■ Gıdada yüzde 25.66

■ Konutta yüzde 25.

■ Çeşitli mal ve hizmetlerde yüzde 27.87

Kışlık giyimde aylık artış yüzde 10’u geçmiş. İçinde elektrik doğal gaz harcamalarının yer aldığı konutta yıllık yüzde 25’i bulmuş. Ev eşyasında yüzde 30’u aşmış.

TÜİK diyor ki; kasım ayında enflasyonun düşmesi ile yıllık enflasyon da yüzde 21.62’ye geriledi.

Vatandaşın en çok kullandıklarında yüzde 25’i aşıyor. Kışın tüketilenler cep yakıyor.

Buna müjde denir mi?

Kasım ayı enflasyon verileri ile ilgili değerlendirmede bulunan Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak yine de müjdeliyor: Enflasyon güçlü bir şekilde düşüşe geçti!

DÜŞÜŞ SÜRER Mİ?

3 Ekim’de 86.74 dolar ile son dört yılın en yüksek düzeyini gören brent petrol fiyatı şimdi

58 dolara indi.

Düşüş yüzde 30’un üzerinde.

Hem kur hem de dış fiyatlardaki azalmadan dolayı petrol ve gaz fiyatları enflasyonda düşüşe  katkı verdi.

Lakin petrol fiyatlarının 55 doların altına düşmesi öngörülmüyor. Buradan gelen katkı bundan sonra sınırlı olacak.

Dolar kuru yüzde 10 geriledi. Kurun 5 TL’nin altına inmesi de pek mümkün gözükmediğine göre buradan gelen katkının da sonlarına yaklaşıldı.

Geçen ay taze meyve ve sebze fiyatları yıllık yüzde 49.82 ile en yüksek artışı yapmıştı.

Gıda enflasyonu yüzde 29’u aşmıştı. Bu ay yüzde 26’ya kadar geriledi.

Sürecek bir düşüş değil.

Gübre, mazot, ilaç, tohum gibi ithal girdisi yüksek ürünler etkisi.

Elektriğe yapılan yüksek zammın etkisi.

Taze sebze ve meyve üretiminin bu yıl iyi gitmemesi...

Ve benzeri fiyatları tetikleyen unsurlar değişmiş değil.

Zira hal yasası, depo baskını ile düşürülmesi mümkün değil.

Çünkü...

Nüfus artıyor.

Türkiye’ye çalışmaya ve sığınmaya gelen Suriyeliler, Afrikalılar, Orta Asyalılar toplamı 5,5 milyonu buluyor.

Ülkeye gelen turist sayısı 10 milyonu aşıyor.

Ülke vatandaşlarının üzerine tüm bunları eklediğinizde 100 milyonu aşan nüfusu besleyebilecek bir tarımsal üretim bulunmuyor.

Tarım ürünleri fiyatı da artıyor, doğal olarak.

Dalgalı seyir devam edecek ama fiyatlar gıdada hep yüksek kalacak.

Aralıkta sona erecek vergi indirimlerinin uzatılmamasıyla yıllık enflasyon da dalgalanacak!

2019’DA UZUN SÜRE YÜZDE 20’Yİ AŞAR

Geçen hafta ‘Dış ticaret açığı yüzde 94 daraldı’ müjdesi verilmişti.

Dış ticaretteki daralma olumlu bir hikaye anlatmıyor, Türkiye ekonomisindeki iç talebe bağlı daralmanın sertliğine işaret ediyordu.

Normal zamanlarda olumlu olabilecek bir veri anormal (kriz) zamanlarında büyük bir soruna işaret ediyordu.

Nitekim dış ticaret verilerinde ara malı ve tüketim ürünleri ithalatındaki yüksek gerileme, Türkiye ekonomisinin küçüldüğünü yani krizde olduğunu anlatıyordu.

Şimdi enflasyonda da onca vergi indirimi, topyekün mücadele, talepteki daralmaya rağmen, birçok temel maldaki veri yüzde 25’i aşıyorsa sorun büyük demektir.

Ortada  yapışkan bir enflasyon ve ağır bir yoksullaşma süreci var.

Üretim maliyetini gösteren yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) yıllık yüzde 38.54 düzeyinde. Eylül ayında görülen yüzde 46.15’lik tepe noktasına ve ekim ayındaki yüzde 45.01’lik gerçekleşme düzeyine göre oldukça iyi olsa da hâlâ çok yüksek.

Her ne kadar enflasyonda bir miktar iyimserlik beklense de, 2019 ortasına kadar yüzde 20’nin aşağısı öngörülmüyor.

Yüksek enflasyon, yüksek işsizlik artık bu ülkenin gerçeği.

SEKTÖRLERE VERGİ DESTEĞİ

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak 31 Ekim’de vergi indirimlerini şu şekilde sıralamıştı:

Mobilya sektöründe KDV oranı yüzde 18’den yüzde 8’e indirildi.

Beyaz eşya sektöründe uygulanan ÖTV oranları sıfırlandı.

Ticari araçlarda KDV oranları yüzde 18’den yüzde 1’e indirildi.

1.600 cc altı motorlu araçlarda ÖTV uygulamasında 15’er puanlık indirime gidildi.

Konut satışlarında KDV oranlarında yüzde 18’den yüzde 8’e indirim uygulaması devam edecek.

Tapu harçlarının yüzde 4’ten yüzde 3’e indirilmesi süreci yıl sonuna kadar uzatıldı.

Bu düzenleme ile daralma süreci yaşayan sektörlere büyük destek sağlanırken, bu indirimlerin enflasyona desteği sınırlı oldu.

‘DÜŞÜŞ, ÜCRETLİLERİN ZAMLARINI DÜŞÜK TUTMA OYUNU’

CHP Genel Başkan Yardımcısı Aykut Erdoğdu, aylık enflasyon rakamlarının TÜİK tarafından yüzde 1.44 düştüğünün açıklandığını belirterek, “ÜFE’nin yüzde 41 olduğu yerde, TÜFE’de aylık düşüş gerçekçi değil. Bu tamamen ücretlerdeki artışı düşük tutmak için bir oyun” dedi.

Geçtiğimiz ay açıkladığı enflasyon rakamı beğenilmediği için TÜİK Başkan Yardımcısı Enver Taştı’nın görevden alındığını hatırlatan Erdoğdu şunları söyledi:

“Başkan Yardımcısı görevinden alındıktan sonra enflasyon gerçeklerden uzak şekilde düşük açıklandı. Üretici fiyatlarının yıllık yüzde 41’lerde olduğu bir ülkede, enflasyonun düştüğünü söylemek, ekonominin temel ilkelerine ve hayatın gerçeklerine aykırı bir durum. Kağıt üzerinde enflasyonu istediğiniz gibi düşürebilirsiniz ama vatandaş, marketlerde, elektrik ve doğalgaz faturalarında, ödediği vergilerde enflasyonun düşüp düşmediğini yaşayarak görüyor. Market rafları, faturalar bu verinin tam tersi rakamlarla dolu. Daha önce de milli gelir hesaplarında hile yapan TÜİK’in açıkladığı bu enflasyon rakamlarına zerrece güvenmiyoruz.”

YAZARIN DİĞER YAZILARI
Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...