Zam yapılmaması işçi açısından haklı fesih nedeni değildir

SORU: Merhabalar, ben özel bir şirkette 2006 yılında maliyet mühendisi olarak işe başladım. 2009 yılından itibaren de kalite güvence müdürü olarak görevime devam ettim. 2013 yılında ise kalite sistemlerinden sorumlu fabrika müdür yardımcısı olarak görev yapmaya başladım. En son maaş zammında firma zam ortalaması yüzde 15-16 gibi rakamlardayken bana yüzde 7.5 (400 TL) zam yapıldı. Bu konuda tarafıma haksızlık yapıldığını düşünerek yönetimle de bir kaç defa görüştüm, halen cevap beklemekteyim. 2 yıl öncesine kadar eş değer maaş aldığımız mühendis, ustabaşı, pazarlamacı, muhasebe müdürü benden en az 2 bin TL fazla maaş almaktadır. Zam artışı ile ilgili noter aracılığıyla ihtarname çeksem uygun olur mu? Bu sebepten dolayı işten ayrılsam kıdem tazminatı alabilir miyim? Nasıl bir yol izlememi tavsiye edersiniz?

CEVAP: Genel kural olarak işçinin bir iş sözleşmesini feshetme hakkı her zaman bulunmaktadır. Ancak, bu fesih hallerinin haklı nedenlerle olması durumunda işçi, diğer yasal şartlarının olması durumunda kıdem tazminatına hak kazanabilir. Zam yapılmaması veya az zam yapılması işçinin iş sözleşmesini haklı nedenle fesih hakkı oluşturup oluşturmama meselesi çalışanlar arasında tartışılan bir durumdur. Ancak, zam yapılmaması İş Kanunu’nda işçi açısından iş sözleşmesinin haklı nedenle fesihlerinden biri olarak yer almaz. Uygulamada da Yargıtay, iş sözleşmesinin işçi tarafından ücretine zam yapılmaması sebebi ile yaptığı fesihleri haklı bir neden olarak kabul etmemekte ve kıdem tazminatı taleplerini reddetmektedir. (Yargıtay 9. HD, 03.10.2003 Tarih, 2003/ 3506 E, 2003/ 16024 K)

Yine Yüksek Mahkeme vermiş olduğu bir kararında, “Üç yıldır iş sözleşmesinden ya da iş sözleşmesinin eki niteliğindeki bir düzenlemeden kaynaklanan zammın bir süre uygulanmamış olmasının onu, işyeri uygulaması haline getirmediğine” hükmeden Yargıtay 9. HD, 20.02. 2008 Tarih, 2007/ 9794 E ve 2008/ 1303 K sayılı kararında, “İşyerinde uygulanmakta olan personel yönetmeliği iş sözleşmesi eki niteliğindedir. Personel yönetmeliğinin değiştiği ve bu değişikliğin işçiye bildirildiği konusunda herhangi bir bilgi dosya içerisinde bulunmamaktadır. Ücret zammının 3 yıllık süreç içinde ödenmemesi adı geçen yönetmelik dikkate alındığında iş şartı haline gelmez” şeklinde görüş belirtmiştir.

Dolayısıyla, eğer zam yapılması iş sözleşmesinde düzenli olarak yer almış ve sözleşmenin eki niteliğindeki belgelerde yer almış ve işyerinde düzenli olarak uygulanan bir işyeri uygulaması haline gelmiş ise, bu durumda işçinin haklı nedenle feshi, somut olayın durumuna göre tartışılabilir. Ancak, sizin sorunuzda, tarafınıza zammın yapılmaması veya eksik yapılması işyerinde ayrımcılık yapılması açısından değerlendirilmelidir.

Yargıtay da, işyerinde ücrete yapılan zamlarla ilgili olarak ayrımcılık doğuran bir uygulama söz konusu ise, bu durumda işçinin bu nedenle iş sözleşmesinin feshini haklı neden olarak kabul etmiştir. Ayrıca, bu durum işyerinde ayrımcılık yasağına ve işverenin eşit işlem ilkesinin ihlalini doğurduğu için İş Kanunu’nun 5. maddesi gereği işçiye ayrımcılık tazminatı ödenmesinin koşullarını da oluşturmaktadır. “İşyerinde çalışan işçilere Nisan 2003 tarihinde ... TL zam yapıldığı halde, davacı işçiye verim düşüklüğünden söz edilerek bu ücret artışının ....TL olarak uygulandığı anlaşılmaktadır. Davacı işçinin verimsiz çalıştığına dair işverence yapılmış bir tespit bulunmamaktadır. İşverenin gerekçesiz olarak davacıya emsallerinden daha az ücret artışı yapması, işçiye iş sözleşmesini haklı olarak fesih imkanı vermektedir” şeklinde görüş bildirmiştir. (Yargıtay 9. HD, 05.04.2005 Tarih, 2005/ 9518 E, 2005/ 12140 K). Ancak, yine de sizin sorunuzda belirttiğiniz durumu daha detaylı bir şekilde bir avukata sözlü danışmanız yerinde olacaktır. Zira, işyerinde yönetici pozisyonda olmanız, iş sözleşmenizin şartları, sorunuzu daha detaylı incelemeyi gerektirmektedir.