19 Mart 2018 22:27

Büyük devletlerle geçinmek zorlaşıyor!..

Büyük devletlerle geçinmek zorlaşıyor!..

Fotoğraf: Envato

Paylaş

Emperyalist büyük devletler arasındaki ilişkiler giderek kızışıp sertleşiyor. Bir yandan karşılıklı olarak silahlanma harcamaları tırmanıyor. Bir yandan da “küçülen” dünyada çıkarlar birbirlerininkiyle daha çok yerde ve daha fazla kesişirken çatışma bölgeleriyle sınırlı olmadan karşı karşıya gelişler artıyor.

Suriye’de “vekalet savaşları” neredeyse tamamlandı ve bugüne kadar “vekiller” kullanan büyük güçler artık doğrudan devredeler. Hâlâ belirli güçleri destekliyor olsalar bile, bir süredir kendi güçleriyle çatışma alanında yer alıyorlar. PYD/YPG içinde olmak üzere “muhalifleri” destekleme pozisyonundaki Amerika’yla Esad iktidarının arkasında duran Rusya neredeyse birbirlerine değecek kadar yakından mevzilenmiş durumdalar. Ve IŞİD’i ileri sürseler bile, giderek IŞİD’sizleşen çatışma alanında silah kullanmaktan geri kalmıyorlar. Birkaç ay öncesinin bir örneği, Deyr-ez Zor’da IŞİD’in boşalttığı alanları güneyden gelerek ele geçirmek isteyen Rusya desteğindeki Suriye Ordusu güçlerinin Amerikalılar tarafından yoğun şekilde bombalanıp durdurulmasıdır.

Rakip büyük güçler arasındaki benzer yakınlaşmalar Ukrayna’da görüldüğü gibi, Rusya’nın çoğu eski Sovyet ya da Varşova Paktı ülkelerine yerleştirilen füzesavar batarya yığınaklarıyla batıdan kuşatılması dolayısıyla da gündemdedir. Putin, bir süre önce, bu yakın kuşatmanın, Rusya’nın geliştirdiği çok başlıklı ve füzesavarlarca engellenemez kıtalararası yeni seyir füzeleriyle boşa çıkarıldığını açıklamıştır. Üstelik Rusya çevresine yerleştirilmiş bataryaların yine yeni geliştirilen görece kısa menzilli İskender-M füzeleriyle çoktan işlevsizleştirildikleri yine yeni açıklanmıştır.

Öte yandan ataktaki Rusya batılı büyük devletlerce sıkıştırılmaktadır. Son olay, eski bir Rus ajanının radyoaktif maddeyle zehirlenmiş bulunduğu İngiltere’yle Rusya arasında başlayıp yayılmıştır. İngiltere, diplomatlıktan başka işlerle ilgilendiklerini gerekçe gösterip 23 Rus diplomatını sınır dışı etmiş ve çok sayıda Rus milyarderin büyük yatırımları bulunan ülkedeki Rus varlıklarını dondurabileceğini açıklamıştır. İngiltere’nin tutumunu “düşmanca ve kabul edilemez” bulan gecikmeden tepki veren Rusya, aynı sayıda İngiliz diplomatını sınır dışı ederken, bir adım daha ileri giderek, sayısı fazla olduğu gerekçesiyle St. Petersburg’daki İngiliz Konsolosluğunu da kapatmıştır.

Önemli gelişme, gerginliğin iki ülkeyle sınırlı kalmayıp dört büyük batılı ülkenin Rusya’ya karşı ortak tavır alışıyla büyümesidir. ABD, Almanya ve Fransa, İngiltere’yle ortak açıklama yaparak Rusya’yı kınamış ve Rusya’dan ikna edici açıklamanın yanında -sanki kendileri yasaklamış gibi- Novichok Programı’nı Nükleer Silahları Yasaklama Örgütüne sunmasını istemişlerdir.

Büyük emperyalist devletler arasındaki ilişkilerin sertleşmesinin, onlarla çeşitli ilişkilere sahip görece küçük ve Türkiye gibi orta-boy ülkeleri etkileyeceğinden şüphe edilemez.

Sertleşmenin bir yandan küçük ve orta-boy ülkelere, biraz birine biraz diğerine yakınlaşarak büyükler arasında salınabilecekleri bir manevra alanı açacağı düşünülebilir ki, öyledir. Örneğin “Fırat Kalkanı”ndan sonra “Afrin’e yönelik “Zeytin Dalı” harekatını da Rusya’nın oluru ve karşısında Amerika’nın sessiz kalışıyla gerçekleştiren Türkiye’nin iki ülke arasındaki çelişkileri kullandığı ortadadır.

Ancak yine de, ilişkilerin sertleşmesiyle, büyük devletlerin aralarındaki çelişkilerin bu kullanılışının nereye ve ne zamana kadar olanaklı olacağı tartışmalı olduğu kadar, sertleşen ilişkilerin ciddi tehlikeleri koşulladığı ise kesindir.

Gerek verdiği “olur” ve gerekse ortak yürütülen Astana Süreci dolayısıyla Türkiye’nin Suriye’deki en yakın “dostu” durumunda görünen Rusya’dır. Ancak henüz büyük devletler arasındaki ilişkilerin oturmamışlığı ve dengesizliğini de kanıtlamak üzere, ilişkilerin bir süre önceki durumu farklılaşarak, Batılılar, Rusya karşısında birleşme eğilimi göstermektedirler.

Filler tepişirken çimler ise daima ezilmiştir!

YAZARIN DİĞER YAZILARI
Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...